Τις προηγούμενες Κυριακές παρουσιάσαμε με συντομία τα βιβλία τής Παλαιάς Διαθήκης, τα ιστορικά, προφητικά και ποιητικά, και στην συνέχεια θα δούμε πάλι με συντομία τα βιβλία τής Καινής Διαθήκης.

Όπως έχουμε τονίσει, στην Παλαιά Διαθήκη ομίλησε ο Υιός και Λόγος τού Θεού, ενώ στην Καινή Διαθήκη ομίλησε ο σεσαρκωμένος Λόγος τού Θεού, δηλαδή ο Χριστός. Τα πρώτα κείμενα τής Καινής Διαθήκης είναι τα τέσσερα Ευαγγέλια, μάλιστα το πρώτο Ευαγγέλιο, τού Ματθαίου, είναι τρόπον τινά ο σύνδεσμος μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, και αυτό φαίνεται όχι μόνον επειδή είναι το πρώτο βιβλίο τής Καινής Διαθήκης, αλλά επειδή αρχίζει με τον γενεαλογικό πίνακα τών Προπατόρων τού Χριστού που έζησαν στην Παλαιά Διαθήκη, και έπειτα κάνει λόγο για την γέννηση τού Χριστού ως ανθρώπου.

Η λέξη Ευαγγέλιον προέρχεται από δύο λέξεις, το ευ και την αγγελία, που σημαίνει καλή αγγελία, καλή είδηση, χαρούμενη πληροφορία, ότι Αυτός για τον οποίον ομιλούσαν οι Προφήτες ήλθε για να λυτρώση τον Ισραήλ και κάθε άνθρωπο από την δυναστεία τού διαβόλου, από το κράτος τής αμαρτίας και τού θανάτου. Ομιλούμε για τέσσερα Ευαγγέλια, ενώ στην πραγματικότητα ένα είναι το Ευαγγέλιον, δηλαδή μία είναι η καλή αγγελία-είδηση. Αυτό φαίνεται στην ωραία φράση τού αγίου Ειρηναίου, Επισκόπου Λουγδούνου, τής σημερινής Λυώνος, τής Γαλλίας, που έζησε τον 2ο αιώνα, και κάνει λόγο για «τετράμορφον Ευαγγέλιον». Ο πραγματικός ποιητής τού Ευαγγελίου είναι ο Ιησούς Χριστός, και οι τέσσερεις Ευγγελιστές κατέγραψαν αυτά που άκουσαν, είδαν και έμαθαν περί τού Χριστού.

Ο άγιος Ιουστίνος, μάρτυς και φιλόσοφος, στο κείμενό του που επιγράφεται πρώτη Απολογία κάνει λόγο για τα απομνημονεύματα τών Αποστόλων τα οποία καλούνται «Ευαγγέλια». Ο Ευαγγελιστής Λουκάς στο Ευαγγέλιό του αρχίζει με την εξής φράση: «Επειδήπερ πολλοί επεχείρησαν ανατάξασθαι διήγησιν περί τών πεπληροφορημένων εν ημίν πραγμάτων καθώς παρέδωσαν ημίν οι απ αρχής αυτόπται και υπηρέται γενόμενοι τού λόγου, έδοξε καμοί, παρηκολουθηκότι άνωθεν πάσιν ακριβώς, καθεξής σοι γράψαι, κράτιστε Θεόφιλε, ίνα επιγνώς περί ων κατηχήθης λόγων την ασφάλειαν» (Λουκ. α΄, 1-4).

Αυτός ο πρόλογος τού Ευαγγελιστού Λουκά δείχνει τον σκοπό για τον οποίον εγράφησαν τα Ευαγγέλια, αλλά και το περιεχόμενό τους. Κατ’ αρχάς δείχνει ότι πολλοί επεχείρησαν να διηγηθούν τα γεγονότα που ήταν βεβαιωμένα μεταξύ τών Μαθητών τού Χριστού. Ήθελαν να γράψουν τις αναμνήσεις τους από όσα έλεγε, έκανε και έπαθε ο Χριστός και ότι αναστήθηκε και αναλήφθηκε στους ουρανούς. Και από τα πολλά αυτά η Εκκλησία κράτησε τέσσερα Ευαγγέλια, τού Ματθαίου, τού Μάρκου, τού Λουκά και τού Ιωάννου.

Έπειτα, γράφεται ότι αυτά που περιλαμβάνονται στα Ευαγγέλια είναι αυτά που ήταν δική τους εμπειρία ή ήταν από τους αυτόπτες μάρτυρες τού λόγου. Είναι, δηλαδή, γεγονότα εμπειρικά, όπως οι μάρτυρες στα Δικαστήρια δίνουν την δική τους προσωπική μαρτυρία σε μια υπόθεση. Επίσης, τα Ευαγγέλια εγράφησαν ή για να κατηχηθούν όσοι ήθελαν να βαπτισθούν και να μάθουν για τον Ιησού Χριστό και ό,τι Εκείνος δίδασκε και έκανε, ή για να βεβαιωθούν οι πιστοί τα όσα διδάχθηκαν κατά την κατήχηση.

Αυτός ήταν ο σκοπός τών Ευαγγελίων. Δεν είναι πλήρης βιογραφία τού Χριστού, αλλά σε αυτά καταγράφονται τα πιο βασικά από την ζωή και διδασκαλία τού Χριστού, τα οποία ο κάθε συγγραφεύς ήθελε να τονίση στους αναγνώστες του. Όπως, όσοι είναι παρόντες σε ένα γεγονός στην συνέχεια περιγράφουν αυτά που οι ίδιοι πρόσεξαν ή ήθελαν να τονίσουν, το ίδιο έκαναν και οι Ευαγγελιστές. Πρόκειται για ιστορικά γεγονότα που αναμειγνύονται με την θεολογία και, όπως είναι φυσικό, αλληλοσυμπληρώνονται μεταξύ τους.

Όταν διαβάζη κανείς προσεκτικά τα τέσσερα Ευαγγέλια, διαπιστώνει ότι τα τρία πρώτα, δηλαδή τού Ματθαίου, τού Μάρκου και τού Λουκά έχουν μια ενότητα μεταξύ τους και παραμένουν περισσότερο στην εξιστόρηση τών ιστορικών γεγονότων με έναν σύντομο συνοπτικό τρόπο, γι’ αυτό και ονομάστηκαν «συνοπτικά» Ευαγγέλια. Αντίθετα, το Ευαγγέλιο τού Ιωάννου ονομάστηκε «πνευματικό» Ευαγγέλιο, διότι επιμένει στην καταγραφή τής θεολογίας τού λόγου και τών πράξεων τού Χριστού.

Αυτό φαίνεται και από την σειρά που τοποθέτησε η Εκκλησία να διαβάζονται κατά την διάρκεια όλου τού χρόνου. Από την Κυριακή τού Πάσχα μέχρι σχεδόν την Πεντηκοστή διαβάζονται Ευαγγελικές περικοπές από το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, επειδή ήδη το Μέγα Σάββατο βαπτίσθηκαν οι κατηχούμενοι και το Ευαγγέλιο αυτό ως «πνευματικό» αναφέρεται στους πιστούς. Από την Δευτέρα τού Αγίου Πνεύματος μέχρι την Κυριακή μετά την Ύψωση τού Τιμίου Σταυρού (τον Σεπτέμβριο) διαβάζονται περικοπές από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Από την Κυριακή μετά την Ύψωση τού Τιμίου Σταυρού μέχρι το Σάββατο προ τών Απόκρεω αναγινώσκονται περικοπές από το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο. Και κατά την διάρκεια τής Μεγάλης Σαρακοστής διαβάζονται περικοπές από το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο. Αυτό είναι γενικό τυπικό, αλλά λόγω τών εορτών και άλλων γεγονότων γίνεται μια διαφορετική κατανομή.

Και τα τέσσερα αυτά Ευαγγέλια δεν είναι, όπως τονίστηκε, πλήρης περιγραφή και βιογραφία τού Χριστού, αλλά παρουσιάζουν μερικά γεγονότα που στηρίζουν τον σκοπό τού κάθε Ευαγγελίου.

Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης καταλήγει το Ευαγγέλιό του με την φράση: «Έστι δε και άλλα πολλά όσα εποίησεν ο Ιησούς, άτινα εάν γράφηται καθ εν, ουδέ αυτόν οίμαι τον κόσμον χωρήσαι τα γραφόμενα βιβλία. αμήν» (Ιω. κα΄, 25). Δηλαδή, υπάρχουν και άλλα πολλά που έκανε ο Ιησούς που, αν γραφτούν όλα αυτά, τότε ούτε ο κόσμος ολόκληρος δεν θα χωρούσε τα βιβλία που θα έπρεπε να γραφτούν, όπως νομίζω. Πάντως, στα Ευαγγέλια αυτά γράφεται ότι ο Χριστός είναι ο Υιος τού Θεού και υιος τού ανθρώπου, δηλαδή Θεάνθρωπος Χριστός, όχι ένας απλός διδάσκαλος και ένας Προφήτης, καθώς, επίσης, και μερικά από όσα δίδαξε ο Χριστός, από τα θαύματα που έκανε και τα σχετικά με τα Πάθη, τον Σταυρό, την Ανάσταση και την Ανάληψή Του.

Είναι λίγο δύσκολο με ένα μικρό από πλευράς χρόνου κήρυγμα να αναλύση κανείς το περιεχόμενο τών ιερών Ευαγγελίων. Θα μπορούσα, όμως, να τονίσω μερικά ενδεικτικά σημεία.

Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο παρουσιάζει την γενεαλογία τού Χριστού, επειδή αναφέρεται στους εξ Ιουδαίων Χριστιανούς, και κυρίως γίνεται λόγος για την Βασιλεία τού Θεού ή την Βασιλεία τών Ουρανών, με την παρουσίαση τών παραβολών τού Χριστού, ως γάμου, αλλά και την προτροπή να εισέλθουν οι αναγνώστες ή οι ακροατές στην Βασιλεία τού Θεού. Αυτή η Βασιλεία έρχεται, μετακινείται σε μάς, και βιώνεται με την μετάνοια, και αυτοί που βιώνουν την Βασιλεία τού Θεού, θα εισέλθουν σε αυτήν με πληρότητα στο μέλλον. Οι Χριστιανοί πρέπει να ανταποκριθούν στην πρόσκληση για την μέθεξη τής Βασιλείας τού Θεού.

Το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο προϋποθέτει αναγνώστες που βρίσκονται εκτός τής Παλαιστίνης και ήταν πρώην Εθνικοί και γι’ αυτό παρουσιάζει την δύναμη τού προσώπου τού Χριστού, που είναι Θεός και ελευθερώνει τους ανθρώπους από την δουλεία στον διάβολο. Πρόκειται για την μεγάλη δύναμη τού Χριστού.

Το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο προσεγγίζει με περισσότερη ακρίβεια τα ιστορικά γεγονότα και δείχνει τον παγκόσμιο χαρακτήρα τής διδασκαλίας και τού έργου τού Χριστού, καθώς επίσης και την αγάπη τού Χριστού στους αμαρτωλούς, τους πτωχούς και περιφρονημένους ανθρώπους, στις γυναίκες, τα παιδιά, τους αλλοεθνείς. Επειδή ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν γιατρός, γι’ αυτό και έχει λεξιλόγιο ιατρικό τής εποχής εκείνης και εξιστορεί θαύματα με ιατρική ορολογία.

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο εγράφη από τον Απόστολο Ιωάννη τον Θεολόγο, τον Μαθητή τής αγάπης, γι’ αυτό χαρακτηρίστηκε «πνευματικό». Ο Ιωάννης εξιστορεί μερικά μόνον θαύματα τού Χριστού και δίνει σημασία στην διδασκαλία που απορρέει από αυτά. Τον ενδιαφέρει ότι ο Χριστός είναι το φως τού κόσμου, η ζωή και η ανάσταση τών ανθρώπων. Είναι υπέροχη η καταγραφή τής διδασκαλίας τού Χριστού στον Μυστικό Δείπνο, προ τού Πάθους Του, και η Αρχιερατική Του προσευχή προς τον Πατέρα Του. Επίσης, επειδή ήταν παρών στα Πάθη και τον Σταυρό τού Χριστού, είναι ακριβής στην διήγηση τών γεγονότων αυτών.

Το σημαντικό είναι ότι τα Ευαγγέλια εγράφησαν πρωτοτύπως στην Ελληνική γλώσσα, μόνο το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο εγράφη πρωτοτύπως στην αραμαϊκή γλώσσα, αλλά μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον ίδιο τον Ευαγγελιστή. Πρέπει να διαβάζουμε τα Ευαγγέλια στο σπίτι μας, για να μάθουμε καλύτερα την διδασκαλία και το έργο τού Χριστού, τού Οποίου είμαστε μαθητές.

Ο Μητροπολίτης