Οι ενέργειες για την επιβίωση της Εκκλησίας των Ρωμηών μετά την άλωση * Ιστορικά θέματα της Εκκλησίας στη νεώτερη Ελλάδα * Οι πληγές τού Δυτικού Διαφωτισμού στη νεόκοπη Ελλάδα τού 19ου αιώνα * Ο ρόλος της ενορίας κατά την τουρκοκρατία
Μεταπολίτευση και Εκκλησία Η μεταπολίτευση άρχισε από την Εκκλησία Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου
Πηγή: Περιοδικό "Εκκλησιαστική Παρέμβαση". Τεύχος 341 - Δεκέμβριος 2024. Αναδημοσίευση από: https://www.parembasis.gr |
Με την συμπλήρωση 50 ετών από την μεταπολίτευση (1974-2024) έγιναν πολλές συζητήσεις και Συνέδρια, εγράφησαν άρθρα για να φανεί ότι το διάστημα αυτό, από το 1974 έως σήμερα, στερεώθηκε η Δημοκρατία στην Ελλάδα, που σημαίνει ότι λειτουργούν καλά οι δημοκρατικοί θεσμοί, με το νέο Σύνταγμα που καταρτίσθηκε και την ελεύθερη διακίνηση τών ιδεών στο κοινοβούλιο. Βέβαια, επισημάνθηκε από πολλούς και είναι γνωστό σε όλους ότι η αποκατάσταση τής Δημοκρατίας στην Ελλάδα είχε και μια σημαντική Εθνική απώλεια, δηλαδή την παράνομη εισβολή και κατοχή τού 37% εδαφικής ακεραιότητας τής Κυπριακής Δημοκρατίας, που δυστυχώς υπάρχει μέχρι σήμερα, παρά τα ψηφίσματα τού Συμβουλίου Ασφαλείας τού Ο.Η.Ε. Όμως, σε όλη αυτή την συζήτηση για την αποκατάσταση τής Δημοκρατίας στην Ελλάδα και την πολιτική σταθερότητα κατά την διάρκεια τών 50 ετών μεταπολίτευσης δεν έγινε σοβαρός λόγος, σχεδόν καθόλου, για την αποκατάσταση τών σχέσεων τής Εκκλησίας τής Ελλάδος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο που προκλήθηκε κατά την διάρκεια τής επταετίας (1967-1974). Πρόκειται για μια περίοδο κατά την οποία διασαλεύτησαν οι σχέσεις μεταξύ τής Εκκλησίας τής Ελλάδος και τού Οικουμενικού Πατριαρχείου με την εν τη πράξει αμφισβήτηση τών όρων τής Πατριαρχικής πράξεως τού 1928 και το Πατριαρχείο έστειλε καίριες Πατριαρχικές επιστολές στον τότε Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. Όλο αυτό το αρχειακό υλικό από την σύγκρουση τής Εκκλησίας τής Ελλάδος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο το έχω συμπεριλάβει στο βιβλίο μου με τίτλο «Οικουμενικό Πατριαρχείο και Εκκλησία τής Ελλάδος» σε ειδικό κεφάλαιο με τίτλο «Σχέσεις τού Οικουμενικού Πατριαρχείου και τής Εκκλησίας τής Ελλάδος κατά την περίοδο 1967-1974». Στο κεφάλαιο αυτό, περίπου 100 σελίδων, ύστερα από προσωπική έρευνα σε αρχειακό υλικό κατέγραψα τα σχετικά με την κατάρτιση τού νέου Καταστατικού Χάρτου από την Αριστίνδην Σύνοδο τού Ιερωνύμου Α΄ το έτος 1968 και την αντίδραση τού Οικουμενικού Πατριαρχείου, διότι η τότε Αριστίνδην Σύνοδος τής Εκκλησίας τής Ελλάδος αμφισβητούσε την Πατριαρχική Πράξη το 1928 ως προς την συγκρότηση τών Μελών τής Διαρκούς Ιεράς Συνόδου. Στην συνέχεια περιγράφονται όλα όσα θορυβώδη έγιναν κατά την Ιεραρχία τού Νοεμβρίου τού 1972, την προσφυγή τού τότε Μητροπολίτου Ελευθερουπόλεως Αμβροσίου στο Συμβούλιο τής Επικρατείας κατά τής αποφάσεως τής Ιεραρχίας τού Νοεμβρίου τού 1972, καθώς επίσης και το Πατριαρχικό έγγραφο που απεστάλη, όπως και δημοσιεύματα τής Εφημερίδας «το Βήμα». Να σημειωθεί ότι αυτή η σύγκρουση υπήρξε δυνατή και προκάλεσε και το ενδιαφέρον πολλών πολιτικών προσώπων τής εποχής εκείνης, ως αντίδραση στο Δικτατορικό καθεστώς, όπως τών Παναγιώτη Κανελλόπουλου, Γεωργίου Μαύρου, Ιωάννου Ζίγδη, Παναγιώτη Παπαληγούρα, Γεωργίου Ράλη κλπ., που έκαναν δηλώσεις. Στο «Βήμα» τής εποχής εκείνης δημοσιεύτηκαν σοβαρά άρθρα. Έπειτα περιγράφονται τα θυελώδη γεγονότα τής Ιεραρχίας τής Εκκλησίας τής Ελλάδος τής 10ης Μαΐου 1973, μέσα από αρχειακό υλικό, η απόφαση τού Συμβουλίου τής Επικρατείας και η παραίτηση τού Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου Α΄ από τον θρόνο τών Αθηνών στις 12 Δεκεμβρίου 1973. Στην συνέχεια παρουσιάζονται τα σχετικά με την «αποκατάσταση τών κανονικών σχέσεων με το Οικουμενικό Πατριαρχείο» και την εκλογή τού Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ τού από Ιωαννίνων την 12 Ιανουαρίου 1974. Η εκλογή τού νέου Αρχιεπισκόπου και η μετάβασή του με ειρηνική επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη επέφερε την αποκατάσταση τών κανονικών σχέσεων μεταξύ τής Εκκλησίας τής Ελλάδος και τού Οικουμενικού Πατριαρχείου. Φαίνεται ότι η μεταπολίτευση άρχισε από την Εκκλησία, όσο και αν φαίνεται αυτό παράδοξο. Βέβαια αυτήν την περίοδο στην Εκκλησία τής Ελλάδος για την αποκατάσταση τών σχέσεων μεταξύ Εκκλησίας τής Ελλάδος και τού Οικουμενικού Πατριαρχείου έγιναν μερικά λάθη, πάντως πολύ μικρότερης έντασης αυτών που έγιναν με την αποκατάσταση τής Δημοκρατίας τής Ελλάδος σε σχέση με την επέμβαση τών Τούρκων στην Κύπρο. Κάθε αποκατάσταση προκαλεί κάποιες φθορές. Το σημαντικό είναι ότι όταν αποκαταστάθηκε η Δημοκρατία στην Ελλάδα, η τότε Κυβέρνηση, γνωρίζοντας το τι έγινε στην Εκκλησία τής Ελλάδος κατά το διάστημα 1967-1974 προέβη σε δύο σημαντικές ενέργειες. Η πρώτη ενέργεια ήταν ότι ρυθμίστηκαν νομοθετικά οι σχέσεις μεταξύ τού Οικουμενικού Πατριαρχείου και τής Εκκλησίας τής Ελλάδος με το άρθρο 3 τού Συντάγματος τού 1975 με το οποίο αναγνωρίζονται τόσο ο Πατριαρχικός Τόμος τού 1850 όσο και η Συνοδική και Πατριαρχική Πράξη τού 1928 κυρίως ως προς την συγκρότηση τής Διαρκούς Ιεράς Συνόδου. Η δεύτερη ενέργεια ήταν ότι συντάχθηκε και ο νέος Καταστατικός Χάρτης τής Εκκλησίας τής Ελλάδος το 1977, με την συνεργασία και την σύμπραξη τριών Παραγόντων, τού Οικουμενικού Πατριαρχείου, τής Εκκλησίας τής Ελλάδος και τής Ελληνικής Πολιτείας. Κατά την περίοδο τής μεταπολίτευσης, τα τελευταία χρόνια, έγινε έντονη συζήτηση για μερικά θέματα, όμως τελικά επικράτησε ειρήνη και βρέθηκαν τα πλαίσια τής ειρηνικής συνεργασίας μεταξύ τού Οικουμενικού Πατριαρχείου, τής Εκκλησίας τής Ελλάδος και τής Ελληνικής Πολιτείας. Σε αυτό συνετέλεσαν πολλοί Αρχιερείς αλλά πιστώνονται στον Αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο, στον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο που τελικά κατοχύρωσε με απόφαση τής Ιεραρχίας τής 28ης Μαΐου 2004 την Πατριαρχική Πράξη τού 1928 και στον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Β΄ ο οποίος με ψυχραιμία και νηφαλιότητα κρατά τις ευαίσθητες ισορροπίες. Παρά τα ανωτέρω πολλοί που αγνοούν αυτήν την εσωτερική ισορροπία που προήλθε ύστερα από έντονους αγώνες και λεπτές κινήσεις σοφών Ιεραρχών, αλλά και έντιμων πολιτικών, κάνουν λόγο για αναθεώρηση τού 3ου άρθρου τού Ελληνικού Συντάγματος. Επίσης, στα Συνέδρια στα οποία αναλύονται τα σχετικά με την μεταπολίτευση αγνοείται αυτή η πλευρά τού θέματος, ότι η Εκκλησία τής Ελλάδος με την πλειοψηφία τών Ιεραρχών της έπαιξε σημαντικό ρόλο, εκτός τών άλλων, στην ειρηνική μετάβαση από την Δικτατορία στην Δημοκρατία και την στερέωση τών θεσμών, ακόμη και τών εκκλησιαστικών, κατά την διάρκεια τής μεταπολίτευσης. Δεκέμβριος 2024. |
Δημιουργία αρχείου: 20-1-2025.
Τελευταία μορφοποίηση: 20-1-2025.