Κις

• Γενικά
• Στρωματογραφία
• Ιστορία
• Βιβλιογραφία

Τοποθεσία:

Προάστειο τής Βαβυλώνος, στο Ανατολικό άκρο της, σε μια ξερή τώρα κοίτη τού Ευφράτη. Βρίσκεται 150 χιλιόμετρα πάνω από τον ποταμό, κοντά στο σημερινό Τελ ελ Εχεμίρ.

Ανασκαφή:

Μικτή Εξερευνητική Αποστολή τού Μουσείου τής Φυσικής Ιστορίας Φίλδ και τού Πανεπιστημίου τής Οξφόρδης, υπό τη διεύθυνση τού Dr. Stephen Langdon, βρήκε το 1928 - 1929, βρήκε το στρώμα ιλύος.

Σημασία της:

Στις αρχαίες πλάκες της “Λίστας Σουμεριανών Βασιλέων”, αναφέρεται σαν η πρώτη πόλη που χτίστηκε μετά τον κατακλυσμό, στην ίδια παλιά της θέση. (“Μετά τον Κατακλυσμό, το βασίλειο χαμήλωσε ξανά από τον ουρανό”). Ήταν η πρώτη πόλη που κατάφερε να πάρει τον έλεγχο τής Σουμερίας μετά τον κατακλυσμό. Εκεί δημιουργήθηκε η πρώτη μετακατακλυσμιαία Σουμεριακή Δυναστεία, και την ονομάζουμε: Πρώιμη Δυναστεία 1.

Η σπουδαιότητά της φαίνεται από τον τίτλο: “Βασιλιάς της Κις”, που ήταν συνώνυμος με το: “Βασιλιάς του κόσμου”, και χρησιμοποιείτο για αιώνες αργότερα ως ένδειξη γοήτρου. Είναι όμως πιθανό ότι ο τίτλος αυτός έδειχνε κάτι παραπάνω από γόητρο.

Ο πιο σημαντικός από τους βασιλείς τής Κις ήταν ο Ετάνα, ο οποίος 13ος στη σειρά, βασιλεύοντας μάλλον στις αρχές τής 3ης χιλιετίας π.Χ., "σταθεροποίησε όλες τις χώρες" (κατά τον βασιλικό κατάλογο).

Ένας από τους διαδόχους τού Ετάνα, ο Ενμεμπαραγκεσί, (σύγχρονος τού Μεσκιαγκασεϊρ ιδρυτού τής 1ης Δυναστείας τής Ουρούκ), έκτισε τον πρώτο ναό αφιερωμένο στο θεό Ενλίλ, στο θρησκευτικό κέντρο τών Σουμερίων στην πόλη Νιππούρ. (Κόρπους Νο 5: σ. 45).

Ευρήματα:

Στα κατώτερα στρώματα τής πόλης, βρέθηκε ένα στρώμα καθαρής ιλύος πάχους 1,5 περίπου μέτρου, που προϋποθέτει μεγάλης έκτασης πλημμύρα.

Υπήρχε εξειδίκευση στην εργασία, και υψηλή ποιότητα στη ναυπηγική, ως προφανές αποτέλεσμα μακράς παράδοσης.

Όμορφα χρυσά ξιφίδια και άλλα καλλιτεχνήματα βρέθηκαν σε τάφους.

Βρέθηκαν μνημειώδη παλάτια, που δείχνουν ότι ο βασιλιάς ήταν ισχυρότερος από τον ιερέα.

Το στρώμα τής ιλύος δεν περιείχε κανενός είδους αντικείμενα. Κάτω από το στρώμα αυτό, βρέθηκε ένα τετράτροχο άρμα, με τους σκελετούς τών ζώων που το τραβούσαν.

Τα κάτω από το στρώμα αυτό λείψανα, μαρτυρούν πολιτισμό διαφορετικού τύπου. (Εγκυκλ. Χάλεϋ, σελ. 83).

Το ότι βρέθηκε το άρμα αυτό, κάνει απίθανη την περίπτωση να πρόκειται για προκατακλυσμιαία λείψανα, επειδή τότε δεν ήταν γνωστός ο τροχός στα άρματα. Εάν όμως είναι η ιλύς του Κατακλυσμού, τότε είτε η πληροφορία για το εύρημα είναι λάθος, είτε το άρμα δεν είχε τροχούς. (Περισκόπιο Νο 56 σελ. 5).

1η Δυναστεία της Κις (γύρω στην αρχή τής 3ης Χιλιετίας π.Χ.)

Η πρώτη γνωστή Δυναστεία μετά τον Κατακλυσμό. Οι πρώτοι βασιλιάδες είχαν Σημιτικά ονόματα. Ο τίτλος: “Βασιλιάς της Κις”, ήταν συνώνυμος με τον τίτλο: “Βασιλιάς του κόσμου”. Στο βασιλιά τής Κις, φαίνεται να δίνεται εξ' ορισμού ο έλεγχος τής Νιππούρ, που είναι ο οίκος τού ανώτατου θεού Ενλίλ. Μερικοί υποστηρίζουν την άποψη ότι υπήρχε στην περιοχή ένα είδος δημοκρατίας, και ότι η Νιππούρ ήταν κάτι σαν ένα ομοσποδιακό κράτος, όπου πήγαιναν εκπρόσωποι από κάθε πόλη για να εκλέξουν Βασιλιά σε περίπτωση πολέμου.

Η πρώτη δυναστεία έχει μερικούς βασιλιάδες με Σημιτικά ονόματα, και δεδομένου ότι η Κις είχε το μεγαλύτερο Σημιτικό πληθυσμό (εάν όχι Σημιτικό πληθυσμό πλειοψηφίας), αυτό δεν είναι παράξενο. Η κηδεμονική θεότητα τής Κις ήταν ο Ζαμπάμπα, ο Θεός τών πολεμιστών, ίσως ένα άλλο όνομα για τον Νινούρτα.

Βασιλείς τής Κις Ι:

Ετάνα (Αρχή τρίτης Χιλιετίας π.Χ. περίπου). Σε αυτόν αναφέρονται οι πρώτες καταγραμμένες πράξεις ενός βασιλιά, αν και όχι από τον καιρό τής δικής του βασιλείας. Υποτίθεται ότι κυβέρνησε όλη τη Σουμερία, καθώς επίσης και τα γύρω εδάφη. Αποκαλείτο: "αυτός που σταθεροποίησε όλα τα εδάφη". Κάποιοι αναρωτιούνται αν ήταν ο Νεβρώδ τής Αγίας Γραφής, εφ' όσον ο Νεβρώδ αναφέρεται σε έναν τέτοιο ρόλο. Αναφέρεται ότι ο Ετάνα ήταν ευσεβές και θεοσεβές πρόσωπο. Ο κατάλογος βασιλιάδων τον αποκαλεί "ποιμένα", και λέει ότι βασίλεψε 1560 έτη, κατά τη συνήθεια να αυξάνουν τα έτη τότε.

Μπαλί. Γιος τού Ετάνα

Ενμενούνα

Μελάμ-Κίς. Γιος τού Ενμενούνα.

Βαρσαϊνουνα Γιος τού Ενμενούνα

Μεσζαμούγκ Γιος τού Μεσζαμούγκ

Τιζκάρ Γιος τού Μεσζαμούγκ

Ιλκού

Ιλτασαντούμ

Ενμεχαρεγγέσι (περίπου 2700 π.Χ.) Έχουν βρεθεί δύο επιγραφές με το όνομά του. Είναι ο παλιότερος βασιλιάς που αποδεικνύεται ιστορικός. Δεδομένου ότι έχει αποδειχθεί ιστορικός και λέγεται ότι έχει πολεμήσει με τον Γιλγαμές τής Ουρούκ. Ο Γιλγαμές επίσης θεωρείται αποδεδειγμένα ιστορικό πρόσωπο. Έχτισε (ή επανοικοδόμησε) τον οίκο τού Ενλίλ στη Νιππούρ. Ο κατάλογος τών βασιλέων λέει γι' αυτόν: "που έπληξε τα όπλα τής γης Ελάμ", έτσι αυτός πρέπει να έχει νικήσει τον Ελάμ στη μάχη.

Αγκά (περίπου 2680 π.Χ.) Τελευταίος βασιλιάς τής Δυναστείας. Γιος τού Ενμεχαρεγγέσι. Σύμφωνα με τον "βασιλικό κατάλογο", έχασε τον έλεγχο τής Νιπούρ από τον βασιλιά τής Ουρ. (Κόρπους Νο 5: σ. 46). Πολιόρκησε την Ουρούκ τού Γιλγαμές, αλλά τον ανάγκασε να φύγει. Νικήθηκε στη συνέχεια από την Ουρούκ, και η κυριαρχία τής Κις τελείωσε.

Μεταξύ τής πρώτης και δεύτερης δυναστείας τής Κις, μεσολάβησε η κυριαρχία τής Κις από την Ουρούκ.

2η Δυναστεία της Κις

Βασιλείς τής Κις ΙΙ:

Ουχούμπ (Περίπου 2570 π.Χ.) Υποτελής τής Ουρούκ.

Μεσλίμ (περίπου 2550 π.Χ.) Κέρδισε την ανεξαρτησία τής Κις από την Ουρούκ, και σύντομα πήρα τον τίτλο τού βασιλιά τής Κις, και κυβέρνησε πέρα από τη Σουμερία. Είναι γνωστός από διάφορα μνημεία τα οποία φέρουν το όνομά του. Στη Λαγκάς βρέθηκε ένας κεφαλοθραύστης με ανάγλυφες παραστάσεις και με εγχάρακτη επιγραφή στην οποία αναφέρεται το όνομα τον Μεσιλίμ. Πρέπει να έχαιρε σημαντικής εκτίμησης από τους άλλους Σουμέριους ηγεμόνες, όπως προκύπτει τόσο από τις μαρτυρίες του επιγραφικού υλικού (όπου αναφέρεται ως “κύριος της χώρας Σουμέρ”) όσο και από το γεγονός ότι μεσολάβησε στις συνοριακές διαμάχες μεταξύ των πόλεων Ούμα (Umma) και Λαγκάς. Νικήθηκε από τον Μεσανιπαδά τής Ουρ.

Αμέσως μετά ακολούθησε η 2η Δυναστεία τής Ουρούκ. (Σ. Μαρινάτου “Σουμερικός και Βαβυλωνιακός πολιτισμός” σελ. 12. Κόρπους Νο 5: σ. 49).

Από το 2500 π.Χ. περίπου ως το 2430 περίπου, βασίλεψαν 4 άγνωστοι βασιλείς.

Ενμπί Ιστάρ (περίπου 2430 π.Χ.) Νικήθηκε από τον Εν-Σακουσού-Ανά τής Ουρούκ ή από τον Εανατούμ τής Λαγκάς.

3η Δυναστεία της Κις (περίπου 2.400 π.Χ.)

Βασιλείς τής Κις ΙΙΙ:

Κου-Βάου (Κου-Μπάμπα) (περίπου 2400 π.Χ.) Είχε κακή φήμη. Μερικές μεταφράσεις αναφέρουν το όνομά της Κου-Μπάμπα. Πιθανόν η μόνη γυναίκα που βασίλεψε στο Σουμέρ και Ακκάδ. Ονομάστηκε "η ξενοδόχος" και " αυτή που στερέωσε τα θεμέλια τής Κις".

4η Δυναστεία της Κις (περίπου 2.360 -2340 π.Χ.)

Βασιλείς τής Κις ΙV:

Πουζούρ-Σιν (περίπου 2360 - 2340 π.Χ.) Γιος τής Κου-Βάου.

Ουρ-Ζαμπάμπα (περίπου 2340 π.Χ.) Γιος τού Πουζούρ-Σιν. Ο Σαργών ήταν ο οινοχόος του. Νικήθηκε και πιθανόν σκοτώθηκε από τον Λουγκάλζαγκεζί.

Σιμουντάρα. Υποτελής τού Λουγκάλζαγκεζί.

Ουσιουατάρ. Υποτελής είτε τού Λουγκάλζαγκεζί είτε τού Σαργών.

Ιστάρ-Μουτί. Υποτελής τού Σαργών.

Ισμέ-Σαμάς. Υποτελής τού Σαργών.

Νανία. Ονομάστηκε "εργάτης τής πέτρας". Υποτελής τού Σαργών. Ο τελευταίος βασιλιάς τής Δυναστείας.

Εγκυκλ. Χάλεϋ, σελ. 83. “Σουμεριακός και Βαβυλωνιακός πολιτισμός” Σ. Μαρινάτου σελ. 13.