Στις ημέρες μας υπάρχει δυνατότητα πλήρους ενημέρωσης τών ανθρώπων για τα όσα γίνονται στην κοινωνία, αλλά συγχρόνως οι άνθρωποι έχουν την δυνατότητα να συμμετέχουν οι ίδιοι στην ενημέρωση και να συνδιαμορφώνουν την κοινωνική πραγματικότητα. Έχει γραφή ότι το 58% τών Αμερικανών ενηλίκων και ένα μικρό ποσοστό νέων ενημερώνεται για τα κοινωνικά θέματα κυρίως ψηφιακά, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μόνο το 27% επιλέγει την τηλεόραση, το 6% το ραδιόφωνο και μόλις το 5% τις εφημερίδες (Παύλος Τσίμας, Τα ΝΕΑ, Σαββατοκύριακο 16-17 Νοεμβρίου 2024).

Φαίνεται, λοιπόν, ότι τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης παίζουν σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση τών πολιτών. Και από αυτά τα μέσα οι πολίτες χρησιμοποιούν το YouTube 83%, το Facebook το 68% και το Instagram το 47% ((Παύλος Τσίμας, Τα ΝΕΑ, Σαββατοκύριακο 16-17 Νοεμβρίου 2024).

    Tο Facebook ιδρύθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2004 από μέλη τού Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και η ονομασία αυτή προήλθε από έγγραφα παρουσίασης τών μελών τών Πανεπιστημίων και τών Αμερικανικών Κολεγίων.

    Το YouTube «είναι ένας ιστότοπος κοινοποίησης, αποθήκευσης, αναζήτησης, αναπαραγωγής ψηφισμάτων, βίντεο και ψηφιακών ταινιών». Ιδρύθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2005 και η ονομασία δόθηκε από το περιοδικό Time, ενώ το 2006 αγοράστηκε από την Google.

    Το Twitter δημιουργήθηκε στις 21 Μαρτίου 2006 προκειμένου να στέλνουν και να διαβάζουν σύντομα μηνύματα. Δημιουργήθηκε από τον Τζακ Ντόρσεϊ και εξαγοράστηκε από τον Ίλον Μασκ στις 25 Σεπτεμβρίου 2010*, ο οποίος το μετονόμασε σε Χ.

    Το Instagram δημιουργήθηκε από δύο αποφοίτους τού Πανεπιστημίου Στάνφορντ και ξεκίνησε την λειτουργία του τον Οκτώβριο 2010. Η ονομασία του προέρχεται από την λέξη instant (στιγμιαίο) και telegram (τηλέγραφο) και το 2012 εξαγοράστηκε από την Facebook.

    Το Tik Tok δημιουργήθηκε πρόσφατα και ενώνει την κοινωνική δικτύωση με την μουσική πλατφόρμα και αυτοδημιουργούνται βίντεο διάρκειας 15 δευτερολέπτων.

Βλέποντας κανείς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τον χρόνο τής δημιουργίας τους και τον τρόπο λειτουργίας τους παρατηρεί ότι κάπως έτσι ερμηνεύονται και ηλικιακά. Δηλαδή, τα παλαιότερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook είναι για τις μεγαλύτερες ηλικίες (τους παππούδες ψηφιακά), αλλά και για τις μεσαίες ηλικίες, ενώ τα πρόσφατα είναι για τις μικρότερες ηλικίες.

Όμως, παρατηρεί κανείς ότι παράλληλα με την εξέλιξη τής δημιουργίας τους μειώνεται και η προσοχή τών σημερινών ανθρώπων, ιδίως τών νέων. Παλαιότερα οι άνθρωποι ήταν συνηθισμένοι σε πολύωρες αναγνώσεις διαφόρων βιβλίων με ένταση προσοχής, αλλά με την πάροδο τού χρόνου η δυνατότητα έντασης προσοχής μειώθηκε στα 10-15 δευτερόλεπτα, και αυτό φαίνεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό δεν είναι άσχετο με την Διαταραχή ελλειματικής προσοχής υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).

Αυτή η διάσπαση τής προσοχής δείχνει μια αδυναμία από τον άνθρωπο τής σύνθεσης τών νέων πληροφοριών και επεξεργασίας τους, με αποτέλεσμα να μειώνεται η κριτική σκέψη τών ανθρώπων και να αυξάνεται ο κίνδυνος παρα-πληροφόρησης. Έτσι, όμως, η κοινωνία έχει μεν την δυνατότητα τής ενημέρωσης, αλλά είναι επιρρεπής σε διάφορες ιδεολογικές, φιλοσοφικές και πολιτικές προπαγάνδες και διαμορφώσεις τής κοινωνίας, στα λεγόμενα fake news, αλλά και επικράτηση απολυταρχικών ιδεολογιών.

Οι ειδικοί εντοπίζουν και τους κινδύνους που δημιουργούνται για τα νέα παιδιά, αφού το 97% τών παιδιών έχουν τηλέφωνο τελευταίας τεχνολογίας μέχρι την ηλικία τών 12 ετών, και μέσα σε λίγα χρόνια «τα κοινωνικά δίκτυα από επανάσταση και τεχνολογική όαση μεταβλήθηκαν σε πιθανό κίνδυνο για τα νεώτερα μέλη τών κοινωνιών». Μάλιστα, κατηγορούνται για την «κοινωνική απομόνωση τών μεγαλύτερων», για την εκστρατεία μίσους, για την πολιτική εκμετάλλευση και τον κίνδυνο για την χρήση τών προσωπικών δεδομένων. Βεβαίως, μεγάλος κίνδυνος είναι και ο εθισμός (Το Βήμα τής Κυριακής, 22-9-2024, σελ. 35).

Φυσικά, σε όλη αυτήν την νοοτροπία η θεολογία παροπλίζεται ή γίνεται συνθηματική, η εκκλησιαστική ζωή υποβαθμίζεται και οι άνθρωποι απομακρύνονται από τον Θεό, καλλιεργώντας τις σωματικές αισθήσεις, την λογικοκρατία, και αγνοώντας παντελώς την νοερά ενέργεια (νου) και την καρδιά ως χώρο τής ενεργείας τού Θεού, «τον ένδον εν τη καρδία άνθρωπον». Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα τών ημερών μας.

* Σημείωση: Εδώ μάλλον υπάρχει λάθος. Σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια, από τις 23 Σεπτεμβρίου 2016 έχουν ξεκινήσει διαδικασίες εξαγοράς του Χ (εως τότε Twitter). Στις 25 Απριλίου 2022 ανακοινώθηκε η εξαγορά της πλατφόρμας από τον Ίλον Μασκ ο οποίος αργότερα άλλαξε το όνομα της σε Χ. Είχε προηγηθεί η αγορά του 9% των μετοχών στις αρχές Απριλίου.