Καμιά φορά εφαρμόζονται για τον «θεσμό της Εκκλησίας», σε διάφορα κείμενα, έννοιες κοινωνιολογικές και πολιτικές, χωρίς τις απαραίτητες προσαρμογές και διευκρινίσεις, γεγονός που δείχνει μια εξωτερική προσέγγιση της Εκκλησίας, ξένη προς το περιεχόμενό της.

Η Εκκλησία δεν είναι πολιτικός θεσμός, δεν είναι κόμμα, ούτε κάποιο πολιτιστικό η φιλανθρωπικό σωματείο. Η συγκρότησή της είναι μυστηριακή και όχι νομική. Είναι οργανισμός και όχι οργάνωση.

Ως Θεανθρώπινος Οργανισμός η Εκκλησία υπάρχει και «πολιτεύεται» μέσα στην ανθρώπινη ιστορία, αλλά το «πολίτευμά» της «εν ουρανοίς υπάρχει, εξ ου και σωτήρα απεκδεχόμεθα Κύριον Ιησούν» (Φιλ. 3,20).

Έτσι, η Εκκλησία είναι μέσα στον κόσμο και ταυτόχρονα βρίσκεται έξω από αυτόν. Ισχύει γι’ Αυτήν ό,τι διδάσκει στους ποιμένες της ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Τους προτρέπει να είναι μέσα στα προβλήματα του κόσμου και ταυτόχρονα έξω από αυτά. Να συμπάσχουν μαζί με τον λαό, όμως να είναι ελεύθεροι από τις φθοροποιές εμπάθειες του κόσμου.

Οπότε για το ζωντανό σώμα της Εκκλησίας δεν υπάρχει προβληματισμός για «εσωστρέφειες» και «εξωστρέφειες», που μπορεί να απασχολή κόμματα και συλλόγους. Το πρόβλημα βρίσκεται στα μέλη της Εκκλησίας και τους ποιμένες της. Στο κατά πόσο είναι ενεργεία και όχι απλώς δυνάμει μέλη της. Η Εκκλησία στις μορφές των αγίων της δεν έχει προβλήματα διαλεκτικής σχέσης με τον κόσμο. Συμβιώνει και συνδιαλέγεται με τον κόσμο, αλλά δεν «συγκοινωνεί» μαζί του στα έργα τα άκαρπα «του σκότους», αλλά μάλλον τα ελέγχει (Εφ. 5,21).

Η παρουσία της μέσα στον κόσμο είναι σωστική και κριτική. Ζώζει και κρίνει. Δεν κατακρίνει. Διαχωρίζει την αλήθεια από το ψέμα, την αληθινή ζωή από τον κίβδηλο βίο. Δεν εκφέρει την κρίση της με καυστικά λόγια και επιθετικά κηρύγματα –αν και αυτά κάποιες φορές δρουν ευεργετικά στην ενεργοποίηση κοιμωμένων συνειδήσεων– αλλά με την παρουσία της, με το «έργο της πίστεως» (Β' Θεσ. 1,11) και την πίστη την «δι’ αγάπης ενεργουμένην» (Γαλ. 5,6). Εκπέμπει «αγαθό φως», το οποίο όμως είναι «κριτικό ενθυμήσεων και εννοιών καρδίας» (Εβρ. 4,112), γι’ αυτό και απομακρύνονται από αυτό όσοι είναι αιχμαλωτισμένοι σε έργα πονηρά.

Ο σεβασμός δεν ταυτίζεται με την αποδοχή

Μέσα στο κλίμα της διαφημιζόμενης πολυπολιτισμικότητας θα υποχρεωθούμε να ζήσουμε με διαφορετικούς ανθρώπους, άλλων εθνικών παραδόσεων, άλλων θρησκειών. Η Χριστιανική αγάπη –και όχι «η χάρτα των δικαιωμάτων του ανθρώπου»– μας επιβάλλει να είμαστε ανοιχτοί σε όλους, να τους σεβόμαστε και να τους αποδεχόμαστε όλους ως εικόνες του Θεού. Όμως η ίδια αγάπη, που είναι φυσική ενέργεια του Τριαδικού Θεού και όχι επιπόλαιο συναίσθημα η ιδεολογία, μας επιβάλλει να μην αποδεχόμαστε την αίρεση η την πλανεμένη θρησκεία τους.

Σεβόμαστε ό,τι γι’ αυτούς είναι ιερό. Ο σεβασμός αυτός όμως δεν σημαίνει ότι αποδεχόμαστε το ιερό τους. Σεβόμαστε την θρησκευτική τους ετερότητα, δεν αλλοιώνουμε εξαιτίας τους την πίστη μας.

Ουσιαστικά σεβόμαστε την ελευθερία τους, το απαραβίαστο της συνειδήσεώς τους, ζώντας εμείς ανόθευτη την αλήθεια της πίστεώς μας στον Θεανθρώπινο οργανισμό της Εκκλησίας μας.