Απόδειπνον, καλείται η ακολουθία που διαβάζεται μετά το δείπνο και η οποία συνίσταται εκ διαφόρων ψαλμών, τροπαρίων και δεήσεων, δια των οποίων ο πιστός ευχαριστεί και δοξολογεί τον Ύψιστο για τα αγαθά που του παρασχέθηκαν. Συγχρόνως δέεται να του παρασχεθούν κατά τον ύπνο, ανάπαυση σώματος και ψυχής. Το Απόδειπνο χωρίζεται σε δύο λειτουργικούς τύπους. Το Μικρό Απόδειπνο, το οποίο διαβάζεται καθ’ εκάστην, (γι' αυτό και σε αρκετές περιπτώσεις τελείται χωρίς τη συμμετοχή ιερέα), συνήθως προ του ύπνου, και το Μέγα Απόδειπνο, το οποίο διαβάζεται ή ψάλλεται, γι' αυτό καλείται και ασματικόν, κατά τις ημέρες των νηστειών και ιδιαιτέρως την Μεγάλη Τεσσαρακοστή αλλά και άλλες τακτικές υπό της Εκκλησίας ημέρες.

Στις Μονές η ακολουθία του Μικρού Αποδείπνου τελείται στον Νάρθηκα του ναού, ενώ το Μέγα Απόδειπνο κάθε Δευτέρας, Τρίτης, Τετάρτης και Πέμπτης, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τελείται στον χώρο του κυρίως ναού. Στις εκκλησίες που βρίσκονται στον κόσμο οι ακολουθίες των Αποδείπνων τελούνται πάντα εις τον κυρίως ναό.

Βιβλιογραφία

Ιωάννης Ε. Μεσολωράς, «Συμβολική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας», Τόμος Β’, Εν Αθήναις 1904.

Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 2, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1964, στ. 1064.