Ο Θεάνθρωπος Χριστός έχει καταστεί σε όλες τις εποχές «σημείον αντιλεγόμενον» κατά την προφητική έκφραση τού Θεοδόχου Συμεών. Ποικίλες αιρέσεις και αντιχριστιανικά συστήµατα αντιμάχονται την Εκκλησία τού Χριστού στην πορεία της δια τών αιώνων.

Και στην εποχή µας επιβιώνουν παγανιστικές, θεοσοφικές αντιλήψεις επικίνδυνες για το φρόνημα και το ήθος τών ορθοδόξων χριστιανών, κοσµοθεωρίες και βιοθεωρίες ανατολικών θρησκευµάτων, όπως ο Βουδισµός, αλλά και άλλων αποκρυφιστικών, αντιχριστιανικών θρησκειών, π.χ. τής µασονίας. Πιθανόν δε και οι Ολυμπιακοί αγώνες, αναμφισβήτητα μεγάλης σημασίας αθλητικό γεγονός, ανακαλούν, έμμεσα έστω και υποσυνείδητα, συνειρμούς ειδωλολατρικών εποχών με σχετικά τελετουργικά δρώμενα, µε ιέρειες, πρωθιέριες, επικλήσεις στον Απόλλωνα για αφή τής ολυµπιακής φλόγας, όσο και αν οι τελετουργικοί αυτοί τύποι δεν συνδέονται στην εποχή µας άμεσα µέ την ειδωλολατρία.

Ο παγανισμός τών αρχαίων Ελλήνων πρόβαλε σθεναρή αντίσταση εναντίον τού Χριστιανισμού µε το φιλοσοφικό σύστημα τού νεοπλατωνισμού, που αναδείχθηκε µε τους εκπροσώπους του νεοπλατωνικούς φιλοσόφους από τον τρίτο µέχρι τον έκτο αιώνα η σπουδαιότερη έπαλξη επίθεσης και άμυνας τής ειδωλολατρίας εναντίον τής Εκκλησίας τού Χριστού.

Το 15ο αιώνα μ.Χ. επιχειρήθηκε αναβίωση τών παγανιστικών νεοπλατωνικών αντιλήψεων σε θρησκευτικό, ηθικό και πολιτικό επίπεδο από το Φιλόσοφο Γεώργιο Γεμιστό-Πλήθωνα. Ο πολυγραφότατος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γεώργιος Γεννάδιος Σχολάριος αντέκρουσε τις κακοδοξίες του Πλήθωνα. Από τα κείµενα τού Πατριάρχη αναδύεται η αγωνία του για επικίνδυνους εχθρούς, που απειλούσαν το γένος τών Ρωμαίων. Στους εχθρούς συγκαταλέγονται η παπική αίρεση, ο τουρκικός επεκτατισμός και ο νεοπαγανισµός του Πλήθωνα.

Ο Γεννάδιος κρίνει µε αυστηρότητα τους «Νόμους» τού Γεμιστού σε επιστολή του προς τη Δέσποινα Θεοδώρα, σύζυγο τού δεσπότη τού Μυστρά Δημητρίου. Το βιβλίο είναι επικίνδυνο, ο συγγραφεύς του είναι αφρονέστατος ειδωλολάτρης παραδοµένος στο σατανισµό ως άλλος Ιουλιανός παραβάτης. Ο Πλήθωνας μυήθηκε επίσης στο ζωροαστρισµό. Κατά τον Πατριάρχη Γεννάδιο Β’ καµµία πρωτοτυπία δεν είχαν οι «νόμοι» τού Πλήθωνα. Στις θρησκευτικές-κοσµολογικές αντιλήψεις του σταχυολογεί και αντιγράφει ανάλογες απόψεις από τις σχετικές πραγματείες τού νεοπλατωνικού Φιλοσόφου Πρόκλου, χωρίς ωστόσο να τον μνημονεύει, ενώ, για να καλύψη την απάτη του, αναφέρεται σε κάποιες αντιλήψεις τών νεοπλατωνικών Πλωτίνου, Πορφυρίου και Ιαμβλίχου.

Ο Πλήθωνας αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση απατεώνα και σφετεριστή ξένης πνευματικής ιδιοκτησίας, επειδή αποσιωπά τελείως τον Πρόκλο, τις πραγματείες τού οποίου αντιγράφει στη σύνταξη τών νόµων του.

Με τη συνθηµατολογία τού µεταρρυθµιστή και ανανεωτή ο Γεμιστός προσπαθεί να παραπλανήσει το γένος τών Ρωμαίων ως επικίνδυνος νεωτεριστής, επειδή συγκαλύπτει τον παγανισµό του µε το προσωπείο του υπερμάχου τής Ελληνικής Παιδείας. Ενώ προφασίζεται τον ένθερμο κήρυκα τής Ελληνικής Παιδείας, αναδεικνύεται σφοδρός πολέμιος τής Ορθοδόξου πίστεως.

Βασικά γνωρίσματα τού βιβλίου τών νόµων τού Γεμιστού ήταν η ακαταστασία τής µορφής και το επικίνδυνο τού περιεχοµένου. Από την επιστολή αυτή τού Πατριάρχη πληροφορούμεθα ότι το ένα τρίτο τών νόμων κάλυπταν ειδωλολατρικοί ύμνοι και τελετουργικό τυπικό ειδωλολατρικών θυσιών, τελετουργιών και προσευχών, στις οποίες κορυφώνεται η βλασφηµία τού Πλήθωνα κατά τών χριστιανικών δογμάτων. Στην ίδια επιστολή ο Πατριάρχης Γεννάδιος παραγγέλει στη Δέσποινα τού Μυστρά την δια πυράς εξαφάνιση τών Νόμων τού Γεωργίου Γεμιστού, όπως αρμόζει σε αρνητή τής Ορθοδοξίας.

Στη σφοδρή αντιπαράθεση τού Φιλοσόφου Πλήθωνα και τού Γεωργίου-Γενναδίου Σχολαρίου για οπισθοδρόμηση στην ειδωλολατρία η εμμονή και αφοσίωση στα δόγµατα τής ορθοδοξίας δικαιώθηκε πανηγυρικά ο Πατριάρχης Γεννάδιος Β’. Η πρόταση θρησκευτικής μεταρρύθμισης τού Πλήθωνα για αναβίωση τής ειδωλολατρίας πέθανε μαζί με τον εισηγητή της, όπως είχε συμβεί και με τον Ιουλιανό τον παραβάτη. Η πρόταση αυτή ήταν ψυχρό εγκεφαλικό ιδεολόγημα, ανεδαφικό και ουτοπικό χωρίς κανένα συναισθηματικό έρεισμα στη λαϊκή ψυχή. Αντίθετα η Ορθοδοξία είναι βαθιά ριζωµένη στη συνείδηση τού Γένους. Σε αυτό το σταθερό και αμετακίνητο βάθρο είχαν ανάγκη να στηριχθούν και στηρίχτηκαν οι Έλληνες όχι µόνο κατά τους δύσκολους καιρούς τής τουρκοκρατίας αλλά και σε κάθε άλλη εποχή δεινής εθνικής δοκιµασίας.