Μετά από χρόνια η ιστορία του ίσως μοιάζει με παραμύθι. Ένα παλικάρι γεμάτο αγάπη, που δε φοβόταν να μιλάει στους άλλους για το Χριστό, αν και είχε δεχτεί πολλές απειλές και η δολοφονία του ήταν αναμενόμενη. Όμως προχωρούσε μπροστά, μεταδίδοντας σε Ρώσους νεοπαγανιστές, μουσουλμάνους και άλλες ομάδες την αλήθεια της Ορθοδοξίας, αφού πίστευε πως «αν δεν κηρύξουμε σ’ αυτούς το λόγο της σωτηρίας, θα είμαστε άσπλαχνοι». Αυτό το παλικάρι ήταν ένας ορθόδοξος ιερέας – και, από τις 18 Νοεμβρίου 2009, ένας νεομάρτυρας.

Αυτό το μικρό αφιέρωμα είναι καρπός όχι μόνο ευλάβειας προς το πρόσωπό του, αλλά και της βεβαιότητας ότι αποτελεί για όλους μας παράδειγμα προς μίμηση.

Είναι σίγουρο πως κάποιοι θα τον θεωρήσουν φανατικό και δε θα καταλάβουν την αγωνία του για το συνάνθρωπο, που προερχόταν από την ειλικρινή αγάπη, η οποία «ου ζητεί τα εαυτής» (=δεν επιδιώκει το συμφέρον της –αλλά, εννοείται, το συμφέρον του συνανθρώπου). Σήμερα είναι της μόδας η ιδέα ότι όλες οι θρησκείες είναι εξίσου καλές, εξίσου «αληθινές» ή εξίσου απατηλές, ανάλογα με τις φιλοσοφικές και ιδεολογικές προϋποθέσεις του καθενός. Οι χριστιανοί κατηγορούμαστε ότι φοράμε παρωπίδες, αλλά δεν είναι έτσι, γιατί οι αυθεντικοί χριστιανοί, υπηρετούν με αγάπη το συνάνθρωπο και σέβονται την ελευθερία του, ακόμη κι όταν ασκούν ιεραποστολή, γι’ αυτό και η ορθόδοξη ιεραποστολή δεν ασκείται ποτέ με τη βία ή με την απάτη. Ευχόμαστε η θυσία του π. Δανιήλ να βοηθήσει κάποιους να δουν τα πράγματα πιο ανοιχτόμυαλα.

1. Φονικό στην Εκκλησιά

Πηγή: http://expaganus.wordpress.com/2009/11/22/murder-in-the-cathedral/

Ο τίτλος δεν αφορά το γνωστό έργο του Τόμας Στερνς Έλιοτ… Ο 34χρονος Ρώσος ιερέας Ντανίλ (Δανιήλ) Συσόεφ, έγγαμος και πατέρας τριών κοριτσιών, δολοφονήθηκε μέσα στην εκκλησία του αγίου Θωμά στη νότια Μόσχα το βράδυ της Τετάρτης, μόλις είχε τελειώσει τον Εσπερινό. Ο δράστης, ο οποίος φορούσε τη γνωστή μάσκα κατά της νέας γρίππης, όπως κάνουν πολλοί Μοσχοβίτες, μπήκε μέσα στο ναό, ρώτησε ποιος είναι ο π. Συσόεφ και μόλις ο ιερέας απάντησε και προχώρησε προς το μέρος του, τον πυροβόλησε τέσσερις φορές στο κεφάλι και στο στήθος. Ο άγνωστος δράστης που ως τώρα παραμένει ασύλληπτος, πυροβόλησε επίσης στο στήθος και τον πρωτοψάλτη του ναού, Βλαντιμίρ Στρελμπίτσκυ.

Ο ιερέας και ο ψάλτης διακομίστηκαν σε νοσοκομείο. Ο π. Ντανίλ εξέπνευσε αργά το βράδυ, ενώ ο Στρελμπίτσκυ παραμένει σε κρίσιμη κατάσταση.

Θεωρείται ότι η δολοφονία είχε θρησκευτικό κίνητρο, καθώς ο ιερέας με καταγωγή από τη ρωσική επαρχία Ταταρστάν, όπου ο πληθυσμός ασπάζεται κυρίως το Ισλάμ, είχε πλούσια ιεραποστολική δράση ανάμεσα σε μουσουλμάνους επί οκτώ συνεχή χρόνια. Είχε εκδώσει βιβλία όπως «Μια Ορθόδοξη απάντηση στο Ισλάμ», είχε μπλογκ (pr-daniil.livejournal.com) και κανάλι με βίντεο στο YouTube, και σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Κομσομόλσκαγια Πράβδα είχε δηλώσει ότι βάπτισε 80 μουσουλμάνους, μεταξύ αυτών και Τατάρους, Ουζμπέκους, Τσετσένους και Νταγκεστανούς.

Στην ίδια συνέντευξη, ο π. Ντανίλ αποκάλυψε ότι είχε δεχτεί 14 φορές απειλές για τη ζωή του μέσω τηλεφωνημάτων και e-mail, και ότι την περασμένη χρονιά η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας επικοινώνησε μαζί του, πληροφορώντας τον ότι είχε ανακαλυφθεί και προληφθεί μια απόπειρα φόνου εναντίον του. Είπε ακόμη ότι άλλοι ιερείς φοβούνταν να ακολουθήσουν το δρόμο αυτό, φοβούμενοι την εκδίκηση των μουσουλμάνων. Μάλιστα ο Ναφιγκουλά Ασίροφ του Συμβουλίου των Μουφτήδων της Ρωσίας τον είχε αποκαλέσει το 2007 «Ρώσο Σαλμάν Ρουσντί», επειδή είχε γράψει ένα βιβλίο που καταδίκαζε τον τρόπο μεταχείρισης των γυναικών στο Ισλάμ και προειδοποιούσε τις χριστιανές για τους κινδύνους που ενέχουν οι γάμοι με μουσουλμάνους.

Ας σημειωθεί ότι υπάρχει κάτι σαν άτυπη συμφωνία μεταξύ των μεγάλων θρησκειών στη Ρωσία, να μην ασκούν ιεραποστολική δράση η μια σε περιοχή όπου υπερτερεί η άλλη, κάτι που όμως ούτε οι μουσουλμάνοι το εφαρμόζουν απόλυτα.

Ο Κίριλ Φρόλοφ, ένας Ορθόδοξος ιεραπόστολος ακτιβιστής είπε στο Ίντερφαξ ότι τα τελευταία δυο-τρία χρόνια ο π. Ντανίλ είχε δεχτεί απειλές που τον καλούσαν να «αφήσει την θεολογική πολεμική κατά του Ισλάμ» αλλιώς «θα τον αντιμετώπιζαν ως καφίρ (άπιστο)». Σύμφωνα με άλλες πηγές, οι απειλές από ισλαμικούς κύκλους άρχισαν τέσσερα χρόνια πριν, μετά τη δημοσια αντιπαράθεση του π. Ντανίλ με τον Αλή (Βιατσεσλάβ) Πολόζιν, τον Ρώσο πρώην Ορθόδοξο ιερέα που έγινε μουσουλμάνος. Η τελευταία απειλή που δέχθηκε ήταν στις αρχές Οκτωβρίου, και τότε του ανήγγειλαν ότι ήταν “καταδικασμένος σε θάνατο”.

Όμως, ο π. Ντανίλ προσέγγιζε και διάφορες σέχτες που δρουν στη Ρωσία, όπως τους νεοπαγανιστές Ροντνοβέρ, ενώ είχε εχθρούς και μεταξύ των υπερεθνικιστών και των σταλινικών κομμουνιστών. Στο μπλογκ του είχε πρόσφατα ασκήσει κριτική στους τελευταίους επειδή κήρυτταν «τον Στάλιν αντί για τον Χριστό».

Σύμφωνα με το IslamNews.ru, Ρώσοι μουσουλμάνοι αξιωματούχοι και ακτιβιστές αποκάλεσαν το φόνο προβοκάτσια, που σε συνδυασμό με φόνους μουσουλμάνων κληρικών στο βόρειο Καύκασο έχει στόχο να προκαλέσει διαθρησκευτικές συγκρούσεις στη Ρωσία.

Μέχρι στιγμής, το Συμβούλιο Μουφτήδων της Ρωσίας έχει καταδικάσει τον φόνο, λέγοντας ότι οι διαφορές πρέπει να λύνονται πολιτισμένα, ενώ ο πατριάρχης Κύριλλος έχει δηλώσει ότι ο Θεός δεν θ’ αφήσει αυτή την αμαρτία χωρίς απάντηση, και ότι ώσπου να βρεθεί ο δολοφόνος δεν θα πρέπει να αποδίδονται κατηγορίες σε άτομα ή ομάδες.

(Πηγές: http://abcnews.go.com/International/russian-priest-gunned-church/story?id=9136444, http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/europe/article6925396.ece, http://lastochka-fromrussiawithlove.blogspot.com/ και http://www.pcusa.org/pcnews/2009/091010.htm)

Δείγμα γραφής του π. Ντανίλ

Από http://freerepublic.com/focus/f-religion/2390885/posts

«Ο παγανισμός συχνά μεταμφιέζεται με τη μάσκα του Χριστιανισμού στην Εκκλησία, και κρύβεται περισσότερο κάτω από ένα προσωπείο ευσεβισμού, παρά κάτω από φανερές εξωτερικές εκδηλώσεις. Οι άνθρωποι ξεχνούν ότι ο σκοπός τους είναι να φτάσουν στην αγιότητα. Μερικοί πιστεύουν ότι είναι αμαρτία ακόμη και να το σκέπτονται την πιθανότητα ότι μπορούν να φτάσουν την αγιότητα, παρότι αυτή είναι η εκπλήρωση μιας άμεσης εντολής του Κυρίου. Πρέπει να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια να ξεπεράσουμε το πρόβλημα αυτό. Για να το ξεπεράσουμε, πρέπει να δώσουμε στους ανθρώπους μια εκ νέου κλήση για επιστροφή στην αγιότητα. Γι’ αυτό, είναι απαραίτητο να αναβιώσουμε την Κατήχηση σε όλη την Εκκλησία. Ακόμα κι αυτοί που είναι ήδη βαπτισμένοι θα έπρεπε να μελετήσουν την Πίστη. Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν σε Ποιον πιστεύουν, και τι πρέπει να κάνουν με σκοπό να Τον πλησιάσουν. Οι άνθρωποι που έρχονται στην Εκκλησία τη βλέπουν σαν μια “γραμμή συναρμολόγησης” πνευματικών υπηρεσιών. Δεν τους προσφέρεται κάποια πνευματική ανάπτυξη, γι’ αυτό πηγαίνουν στους αιρετικούς.»

2. Απόσπασμα συνέντευξης του π. Δανιήλ Συσόγεφ

-Πώς εργάζεστε με τις κοινότητες των εκπατρισμένων; Ας πάρουμε για παράδειγμα την κοινότητα των Αζερμπαϊτζανών; Πώς διεισδύετε στην κοινότητα τους; Τι τους λέτε;

-Δεν μπορώ να σας πω για τους Αζερμπαϊτζανούς, δεν έχω εργαστεί μαζί τους. Μπορώ όμως να σας πω για τους Τατάρους. Πήγαινα συχνά στο πολιτιστικό κέντρο των Τατάρων. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη εθνότητα στη Μόσχα. Η αποστολή μας είχε επιτυχία. Πολλοί Τάταροι έγιναν χριστιανοί, κυρίως νέοι. Τους μιλούσα στην ταταρική γλώσσα. Σκοπός μας είναι να ρίξουμε τα τείχη που χωρίζουν την κουλτούρα της κάθε εθνότητας και που τους εμποδίζουν να έρθουν στην Ορθοδοξία. Το μήνυμα ότι η Ορθοδοξία είναι παγκόσμια πίστη, όπου όλα τα έθνη έχουν κληθεί, ακόμη σκανδαλίζει πολλούς.

-Πως πρέπει να συμπεριφέρεται ένας νεαρός ιεραπόστολος μιλώντας με κάποιον της ηλικίας του;

-…Είναι δύσκολο για έναν νέο να πάει κόντρα στην παρέα του, να γίνει το μαύρο πρόβατο, το ουσιώδες είναι να έχει θάρρος. Όταν ήμουν εγώ νέος θεωρούσαμε ότι σου ανεβάζει το πρεστίζ το να είσαι διαφορετικός από τους άλλους. Πιστεύω ότι πρέπει να επιστρέψουμε σ’ αυτήν την παράδοση. Το μαύρο πρόβατο είναι ένα ευγενές ζώο από καλή ράτσα. Ένας αληθινός χριστιανός πρέπει να το θυμάται αυτό. Αν δεν έχει τη δύναμη να ζητάει τη βοήθεια του Θεού. Ένας νεαρός ιεραπόστολος θα πρέπει να ετοιμαστεί: τα λόγια του θα προκαλέσουν σκάνδαλο και αγανάκτηση. Αλλά δεν πρέπει να φοβάται. Η αποστολή μας έγκειται στο να λέμε πράγματα δυσάρεστα. Παρατηρήσατε ότι όταν διαβάζετε την Βίβλο αισθάνεστε άβολα; Το βιβλίο αρχίζει να σας κρίνει. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να βάλετε την αλήθεια στην άκρη.

Άλλο λάθος που μπορεί να κάνει ο ιεραπόστολος είναι να απευθύνεται σε μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων. Μία αποστολή για παιδιά, μία για νέους… Πολλοί καλλιεργημένοι και έξυπνοι νεαροί δεν το δέχονται αυτό. Γιατί; Επειδή όταν μιλάμε με τους νέους στη γλώσσα τους με συγκατάβαση, τους καθηλώνουμε σ’ αυτό το επίπεδο. Εμείς πρέπει να το ανυψώσουμε και όχι να τους κρατάμε σ’ ένα επίπεδο που ίσως να έχουν ξεπεράσει. Είναι καλύτερο να μιλάμε στα παιδιά σαν να είναι ήδη έφηβοι. Θυμάστε τι τραγουδάει ο χριστιανός τραγουδιστής Μακάρεφ: «Μην αφήνεις να σε καταπιέζει ο ευμετάβλητος κόσμος». Αυτό θα έπρεπε να είναι το σύνθημα όχι μόνο των ιεραποστόλων αλλά όλων των ορθόδοξων χριστιανών.

Και δεν πρέπει να ξεχνάμε την προσευχή και τον εκκλησιασμό επειδή μια λανθασμένη ιεραποστολική υπερβολή μπορεί να υποδουλώσει τόσο τον άνθρωπο που να πάψει να προσεύχεται και να εκκλησιάζεται.

-Γιατί πρέπει να εκκλησιαζόμαστε κάθε Κυριακή;

-Επειδή έτσι είπε ο Χριστός. Έξι μέρες να εργάζεσαι και την εβδόμη να την αφιερώνεις στον Κύριο και Θεό σου. Εκείνος μπορεί να μας ζητήσει ως θυσία ένα μέρος του χρόνου μας.

Εάν το θέλετε, εμείς οι χριστιανοί είμαστε τρομοκράτες, είμαστε μέλη μιας επαναστατικής ομάδας που μάχεται τον άρχοντα του αιώνος τούτου, τον διάβολο. Οι εκκλησίες είναι οι ενδιάμεσοι σταθμοί. Εκεί δεχόμαστε πληροφορίες από την κυβέρνηση μας: κωδικούς (Καινή Διαθήκη), ενισχύσεις (Θ. Ευχαριστία) και στήριξη από την κοινότητα. Κατέχουμε πολλές τεχνικές για να κάνουμε τρομοκρατικές επιθέσεις ενάντια στον άρχοντα του αιώνα τούτου. Σύμφωνα με τους κανόνες της εκκλησίας όποιος λείψει αδικαιολόγητα τρεις Κυριακές στη σειρά στην εκκλησία τιμωρείται με ακοινωνησία.

Συχνά αυτοί που δεν συμμετέχουν στις ακολουθίες της εκκλησίας βαριούνται εύκολα. Αυτοί που νομίζουν ότι κοιμώμενοι την Κυριακή αναπληρώνουν τον ύπνο που έχασαν την υπόλοιπη εβδομάδα και δεν πηγαίνουν στη Θεία Λειτουργία, σύντομα θα καταλάβουν ότι ο κυριακάτικος ύπνος δεν προκαλεί ευχαρίστηση. Μπορείς να φας και να αισθάνεσαι πεινασμένος ή να κοιμηθείς 25 ώρες και να νυστάζεις. ΑΝ Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΣΟΥ ΔΩΣΕΙ ΔΥΝΑΜΗ, ΔΕΝ ΘΑ ΤΗΝ ΒΡΕΙΣ ΠΟΥΘΕΝΑ ΑΛΛΟΥ. Αν είσαι ερωτευμένος με κάποιον, θέλεις να τον βλέπεις συνέχεια, να επικοινωνείς μαζί του. Δεν πρέπει να σε καταναγκάσει κανένας να πας στη συνάντηση, έτσι δεν είναι; Ο χριστιανισμός ανυψώνεται πάνω σ’ αυτήν την αγάπη μεταξύ Θεού και ανθρώπου.

Είναι σημαντικό να μην ψάχνεις δικαιολογίες εάν λείψεις από μια ακολουθία. Μπορείς να βρεις χίλιες δικαιολογίας αλλά το μόνο που θα καταφέρεις είναι να χειροτερέψεις την κατάσταση. Πρέπει να παλέψουμε χωρίς έλεος ενάντια στην αμαρτία και στην ακηδία. Οι χριστιανοί είναι πλάσματα άλλης φύσεως. Υπάρχει ο Homo Sapiens και o Homo Christian.

-Ο κάθε άνθρωπος έχει τον τρόπο του να πλησιάσει την εκκλησία. Εσείς ως ιεραπόστολος θα ξέρετε πολλές ιστορίες ανθρώπων που έγιναν Ορθόδοξοι

-Γιατί να ψάξουμε μακριά; Έχουμε στην ενορία μας την Τατιάνα Ιμράνοβα, η οποία είναι βοηθός μου. Αυτή από τον ισλαμισμό πέρασε στον αποκρυφισμό και έπειτα έγινε Ορθόδοξη. Αρχικά ο Χριστός ήταν γι’ αυτή μία δίοδος σωτηρίας. Έπειτα άρχισε να γνωρίζει πιο καλά την Ορθοδοξία. Όσο πιο πολύ γινόταν αυτό, τόσο πιο πολύ την κατηγορούσαν οι γονείς της. Παράξενο: όσο πιο άσχημα της φέρονταν τόσο πιο μεγάλα προβλήματα είχαν. Για παράδειγμα την καταράστηκαν, της πέταξαν τις εικόνες και το ίδιο βράδυ έπιασε φωτιά το κατάλυμα τους.

Υπάρχουν και περιπτώσεις θαυμάτων. Μια φορά ένα ζευγάρι Πεντηκοστιανών έφεραν το παιδί τους σ’ εμένα. Είχαν πάρει το παιδί τους σε κάθε είδους «γιατρούς». Αποτέλεσμα να έχει επί τρεις μήνες 39 πυρετό. Τίποτα δεν τον βοηθούσε. Τον βαπτίσαμε κατά τη Θεία Λειτουργία. Τον κοινώνησα και έφυγε για το σπίτι. Κοιμήθηκε και όταν ξύπνησε είχε 36,6. Από τότε δεν ξαναρρώστησε.

Συμβαίνει κάποιες φορές να εξηγείς σε κάποιον τα πάντα. Με τον νου του σου δίνει δίκιο, με την καρδιά του όμως δεν το δέχεται. Να προσευχόμαστε για αυτόν, για ν’ αλλάξει. Πάντοτε συμβαίνει όταν διαβάζουμε ειδικές προσευχές για την επιστροφή στην πίστη των απολωλότων, να έχουμε πολλές βαπτίσεις.

Αν θέλεις θαύματα πρέπει να γίνεις ή ιεραπόστολος ή μάρτυρας. Ενώ αν θέλεις να μιλήσεις στον άλλον για το Θεό, πρέπει να αισθανθείς πρώτα ο ίδιος τη δύναμη του.

Μετάφραση: proskynitis.blogspot.com
Ολόκληρη η συνέντευξη στα αγγλικά εδώ: http://www.pravmir.com/article_793.html

Πηγή: http://proskynitis.blogspot.com/2009/11/blog-post_29.html (οι επισημάνσεις δικές μας).

3. Ένα γράμμα της συζύγου του νέου ιερομάρτυρος Δανιήλ

Σας ευχαριστώ, αγαπητοί μου, για τη στήριξη και τις προσευχές. Δεν μπορώ να εκφράσω τον πόνο μου με λόγια. Είναι σαν τον πόνο να στέκεσαι κοντά στο σταυρό του Χριστού. Αλλά είναι και χαρά που δεν μπορείς να «κλείσεις» σε μερικά λόγια… σαν τη χαρά του να πηγαίνεις στο κενό μνημείο. «Πού σου, θάνατε, το νίκος;».

Ο πατέρας Δανιήλ είχε προείδει τη δολοφονία του πολλά χρόνια πριν (*). Πάντοτε ήθελε να είναι άξιος να μαρτυρήσει και ο Χριστός του έδωσε αυτόν τον στέφανο. Αυτοί που τον πυροβόλησαν ήθελαν να φτύσουν την εκκλησία κατάμουτρα, όπως προηγουμένως έφτυσαν τον Χριστό, αλλά δεν κατάφεραν αυτό που ήθελαν. Ο πατέρας Δανιήλ ανέβηκε τον Γολγοθά του στην εκκλησία που αυτός έχτισε δίνοντας όλες του τις δυνάμεις και την ενέργεια. Τον σκότωσαν σαν τους προφήτες της Π. Διαθήκης, στο ιερό βήμα, στο χώρο της αναιμάκτου θυσίας, γι’ αυτό δίκαια πήρε τον τίτλο του μάρτυρα. Πέθανε για τον Χριστό, τον Οποίον υπηρέτησε με όλη του την καρδιά.

Πολλές φορές μου έλεγε ότι φοβόταν ότι δεν θα τα καταφέρει, πίστευε ότι δεν ήταν αρκετά καλός. Σαν άνθρωπος είχε και αυτός τις αδυναμίες του και τις πτώσεις του, αλλά δεν έκανε λάθος σε ό,τι ήταν πιο σημαντικό, η ζωή του ήταν όλη αφιερωμένη στο Χριστό.

Δεν καταλάβαινα γιατί βιάζεται. Τα τελευταία τρία χρόνια εργαζόταν ασταμάτητα. Εγώ γκρίνιαζα. Ήθελα την απλή ευτυχία να έχω τον σύζυγο και πατέρα των παιδιών μου δίπλα μου. Αλλά αυτός ήταν προορισμένος για άλλους δρόμους.

Έλεγε ότι θα τον σκοτώσουν. Όταν τον ρωτούσα ποιος θα φυλάει εμένα και τα τρία παιδιά μας, μου έλεγε ότι μας αφήνει σε καλά χέρια, «στα χέρια της Παναγίας, αυτή θα σας φροντίζει». Είχα ξεχάσει αυτά τα λόγια. Μου είχε πει για τα ρούχα που θέλει να φορά στην κηδεία του. Εγώ του έλεγα αστειευόμενη ότι δεν πρέπει να μιλάμε γι’ αυτό γιατί δεν ξέρουμε ποιος θα πεθάνει πρώτος. Μου είπε ότι εγώ θα τον θάψω. Όταν του είπα μια φορά ότι δεν έχω πάει σε κηδεία ιερέως η απάντησή του ήταν: «Μην ανησυχείς, θα έρθεις στη δική μου».

Θυμάμαι τόσες συζητήσεις μας αλλά τώρα καταλαβαίνω το νόημα τους. Τώρα οι αμφιβολίες μου διαλύθηκαν.

Όχι, δεν είπαμε αντίο σ’ αυτή τη ζωή, δεν ζητήσαμε συγχώρεση ο ένας από τον άλλον, δεν αγκαλιαστήκαμε. Ήταν μια μέρα συνηθισμένη… εκείνος έφυγε για να λειτουργήσει, ήταν η τελευταία φορά που τον είδα ζωντανό.

Γιατί δεν πήγα εκείνη την ημέρα να τον συναντήσω στην εκκλησία; Πραγματικά ήθελα να πάω, αλλά σαν να με τραβούσε κάποιο χέρι. Συχνά πήγαινα και τον συναντούσα στην εκκλησία. Τις τελευταίες μέρες προσπαθούσα να είμαι όσο πιο πολύ μαζί του.

Μετάφραση: proskynitis.blogspot.com

Πηγή: http://proskynitis.blogspot.com/2009/11/blog-post_9852.html (από το www.interfax-religion.ru )

(*) Εννοεί μάλλον την είχε προβλέψει, λόγω της επικινδυνότητας των πράξεών του.