Βιβλιοπαρουσίαση τού εξαιρετικού και επίκαιρου πονήματος:

Ο Αντίπαπας Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός

Τού Αγίου Αθανασίου τού Παρίου

Σε μετάφραση Βασιλάκη Ελένης

Θεολογική επιμέλεια: Παπαδόπουλου Δημητρίου

© Δ. Π. Νέστωρ. Αθήνα 2009. Σελίδες 200.

Για παραγγελίες τού βιβλίου: http://www.christianbook.gr

Εξώφυλλο

Τι να πρωτογράψουμε για το εξαιρετικό αυτό βιβλίο τού αγίου μας Αθανασίου τού Παρίου; Τι μπορεί κανείς να προσθέσει σε ένα τόσο μεγάλης σπουδαιότητας έργο, ενός αγίου τέτοιου αναστήματος, όπως ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος;

Γι' αυτό και αντί άλλων λόγων, θα παρουσιάσουμε εδώ ένα μικρό απόσπασμα, της Εισαγωγής, από τη μετάφραση σε απλή γλώσσα, τού εξαιρετικού αυτού και επίκαιρου βιβλίου, που πιστεύουμε ότι αρκούν για να δείξουν τι ακολουθεί, και το πόσο απολαυστικά διαβάζεται το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο αυτό, το οποίο εγώ ο γράφων, διάβασα μονορούφι σε λίγες μόνο ώρες.

Πρόκειται για ένα βιβλίο που πρέπει να διαβάσει και σήμερα κάθε Χριστιανός, για να εμπεδώσει ποιοι είναι αυτοί οι αιρετικοί τού Πάπα, που ορισμένοι θέλουν να τους παρουσιάζουν ως δήθεν "αδελφούς", και τι δεινά πρόσθεσαν στην Εκκλησία, εξ αιτίας τής ανοησίας τών φιλοενωτικών, που τους εμπιστεύθηκαν αρχικά, και κατόπιν τους παρέδωσαν "γη και ύδωρ", ως νέοι Ισκαριώτες στην ψευδοσύνοδο που οργάνωσαν για πολιτικούς και μόνο λόγους μαζί τους.

Αλλά ας αφήσουμε τον ίδιο τον άγιο Αθανάσιο Πάριο να προλογήσει το βιβλίο του για τον άγιο Μάρκο τον Ευγενικό:

Ο ΑΝΤΙΠΑΠΑΣ

Οι αξιοθαύμαστοι αγώνες, η ηρωική πάλη και τα υπερφυσικά κατορθώματα του εν αγίοις πατρός ημών Μάρκου, Αρχιεπισκόπου της Εφέσου, του επονομαζόμενου Ευγενικού.

Του εξαίρετου και σχεδόν μοναδικού υπέρμαχου και φύλακα της αμέμπτου κι αγιοτάτης κι αποστολικής  και πατροπαράδοτης ορθόδοξης πίστης, συγκεντρωμένα σ’ ένα βιβλίο και γραμμένο σε μορφή βιογραφίας από τον ανάξιο κι ελάχιστο ανάμεσα στους ιερομόναχους

ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΤΟΝ ΠΑΡΙΟ

προς απόκτηση γνώσεως και ψυχικής ωφέλειας των απανταχού ορθοδόξων χριστιανών.

ΣΚΟΠΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Στους εν Χριστώ αδελφούς μου απανταχού γης την ευλαβική προσκύνηση και τον εκ ψυχής ασπασμό

Εκείνος ο περίφημος και περιώνυμος Μάρκος ο Εφέσου ο Ευγενικός, παρουσιάζεται σήμερα από μένα, με την επιγραφή «Αντίπαπας», η «αδιάψευστος μονομάχος». Ο ορθόδοξος φιλαναγνώστης, πρέπει να έχει την υπομονή να διαβάσει τον παρόντα λόγο και τότε ν’ αποφασίσει αν ταιριάζει η όχι σ’ αυτόν μία τέτοια προσωνυμία. Η ονοματοθεσία δεν είναι βέβαια ιδιότητα του κάθε τυχόντα, αλλά μιλούν τα γεγονότα ωστε κι οι πλέον απαίδευτοι σ’ αυτά να βρίσκονται ικανότατοι και να τα κατανοούν.

Έτσι ο Θεάνθρωπος ονομάστηκε Ιησούς από τον λόγο του αγγέλου, ακόμη και πριν από τη σύλληψη, αλλά ονομάστηκε ύστερα κι Εμμανουήλ από τους ανθρώπους, παρακινούμενοι σ’ αυτό απ’ αυτά τα πράγματα και τόσο ορθά και κατάλληλα, ώστε και πριν πολλούς αιώνες ο προφήτης Ησαΐας προείπε μία τέτοια ονομασία.

Αυτό υποστηρίζω κι εγώ για τον δικό μας Αντίπαπα η μονομάχο, γιατί τα γεγονότα του αποδίδουν δίκαια αυτόν τον τίτλο. Ποια είναι αυτά; Ελάτε και θα σάς τα διηγηθώ. Και θα τα διηγηθώ όλα, όχι ανάλογα με το πλήθος τους, ούτε ακριβώς ανάλογα με την αξία τους. Γιατί σε μένα και το ένα είναι αδύνατο και το άλλο.

Εγώ (όπως θ’ ακούσεις και μέσα στο λόγο μου όπου το ομολογώ), δεν κινήθηκα προς αυτό από καμιά έπαρση και αυθάδεια, αλλά στ’ αλήθεια απ’ έναν υπέρμετρο ζήλο για να παρουσιάσω την αγιότητα του Μάρκου του Ευγενικού σ’ όλον τον κόσμο, για δύο λόγους: πρώτα για την ωφέλεια του πιστού απλού λαού και δεύτερο για την καταισχύνη των εχθρών του, των μιαρότατων παπιστών (*).

Η ωφέλεια συνίσταται στο να μάθει ο απλός λαός εκείνα που προηγουμένως δεν ήξερε γι’ αυτόν τον άγιο κι έτσι να τον τιμά όπως οφείλει και να τον δοξάζει σαν αληθινό δούλο του Θεού και να τον μιμείται ο καθένας, κι όταν υπάρξει αιτία κι ανάγκη για την πίστη, να του γίνεται έτοιμος προστάτης και βοηθός στις ανάγκες της παρούσας ζωής. Κι είναι μεγάλη κι αθεράπευτη ντροπή για τους αχρείους παπιστές, να κηρύσσεται άγιος, και δοξασμένος από το Θεό, ο υπέρτατος εχθρός τους, ο άσπονδος πολέμιός τους και τι άλλο περισσότερο να πούμε παρά ο Αντίπαπας, «Μάρκος ο Αντίπαπας Άγιος». Και ποια άλλη ντροπή υπάρχει, μεγαλύτερη απ’ αυτή; Ποια άλλη σαΐτα πιο φαρμακερή απ’ αυτή; Ο «Αντίπαπας Άγιος». Και δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι κάθε ορθόδοξος είναι Αντίπαπας κι όμως αυτός δεν είναι απλά Αντίπαπας, αλλά ο κατεξοχήν Αντίπαπας. «Μάρκος ο Αντίπαπας Άγιος».

Αυτόν τον μικρό κι ευτελή κόπο μου, τον διάβασαν κι άλλοι κι εκτός απ’ αυτούς, τον ανέγνωσε κι ο θεοφιλέστατος κι ελλογιμότατος άγιος Καμπανίας, κύριος Θεόφιλος και ο θεοφιλέστατος κι ελλογιμότατος άγιος Σερβίων, κύριος Ιγνάτιος και μαζί μ’ αυτούς κι ο μακαρίτης οικονόμος της Κοζάνης, άνδρες κι οι τρεις ικανοί να εκφέρουν γνώμη για το αν το ανάγνωσμα είναι η δεν είναι άξιο να ’ρθει στο φως. Κι επειδή συμφωνώντας κι οι τρεις τους κι έκαναν όχι μέτριους επαίνους, απ’ αυτήν την παραίνεση αυτών πήρα κι εγώ το θάρρος να το διαλαλήσω προς όλους τους ομογενείς μου, τυπώνοντάς το. Γι’ αυτό κι αναζητώντας κάποιον ζηλωτή χορηγό και πρόθυμο ν’ αναλάβει τα τυπογραφικά έξοδα, εκεί που έψαξα αρχικά δεν ευδόκησε ο Θεός. Βρέθηκε όμως ανέλπιστα σε μένα τέτοιος χορηγός ζηλωτής και πρόθυμος με μεγάλη χαρά, ο οσιότατος και μουσικότατος ανάμεσα στους ιεροδιακόνους, κύριος Νικηφόρος Ιωάννου ο Ραγεζής, από τη νήσο Σίκινο. Αυτός θέλησε αυτοπροαίρετα ν’ αναλάβει αυτή την κοινωφελή δαπάνη. Παρ’ όλες τις σκοτούρες και τις ταλαιπωρίες του επαγγέλματός του που είναι διπλό. Η θαυμάσια μουσική και η άριστη μεθοδικότατη παιδαγωγία του, τις οποίες αυτός εξασκεί καλύτερα απ’ όλους και την ωφέλεια αυτών των δύο εργασιών του τις δέχτηκε ήδη πολλά χρόνια και δέχεται ακόμα η μεγαλούπολη Θεσσαλονίκη, μ’ όλον τον έπαινο και την ευχαρίστηση.

Λοιπόν, αν κάποιοι από τους Ορθόδοξους λάβουν κάποια ωφέλεια από την ανάγνωση του βιβλίου, ας αποδώσουν:

Πρώτα την οφειλόμενη δόξα στο Θεό, τον αίτιο και δότη κάθε καλού.

Δεύτερον, ας ευγνωμονούν και τον χορηγό που αφειδώς κατέβαλε τη δαπάνη για την κοινή ωφέλεια.

Και τρίτον, ας εύχεται προς τον Κύριο και για μας τους ταπεινούς, και να μας κρίνει ήπια, αν δεν κατορθώσαμε να γράψουμε άξια για μία τέτοια και τόσο μεγάλη υπόθεση κι ακόμα για όσα λάθη απ’ άγνοια κι άλλα ακούσια σφάλματα συναντήσει στον λόγο.

Επειδή μέχρι σήμερα, κανείς άλλος δεν έκανε σ’ αυτόν τον μεγάλο ήρωα το δίκαιο υπόμνημα, εγώ ο ανάξιος τόλμησα να παρουσιάσω στο κοινό, αυτόν το μικρό και ταπεινό μου κόπο, για την ωφέλεια των απλών ανθρώπων κι όχι μόνο για τους λόγιους και τους ειδήμονες. Διάβασε λοιπόν σε παρακαλώ το βιβλίο με υπομονή ως το τέλος και θα βεβαιωθείς υπεραρκετά και για τα δύο, συγχωρώντας εμάς με καλή διάθεση, είτε για τις ελλείψεις, είτε για τις απαραίτητες παρεμβολές. Επειδή θέλησα μέσω αυτού του ιερού βίου, να δώσω περιληπτικά και στους απλούς ανθρώπους μία ιδέα των τότε γεγονότων, η οποία είναι απλά χρήσιμη σ’ όλους όσους δεν τα γνωρίζουν. Ενώ στους Ορθόδοξους που κατοικούν στους τόπους των παπολατρών και συζούν με τους Φράγκους, είναι σχεδόν κι αναγκαία, για να μην εξαπατούνται από τους απατεώνες που κηρύττουν ως αγία σύνοδο το ληστρικό και τυραννικό κι αντίχριστο εκείνο συνέδριο της Φλωρεντίας.

Αυτός είναι ο σκοπός για τον οποίο τόλμησα τα υπεράνω των δυνάμεών μου και γι’ αυτό δεχτείτε πρόθυμα και μετά χαράς τον δικό μας Αντίπαπα και μονομάχο και διαβάζοντας αυτόν επιμελώς και ωφελούμενοι απ’ αυτόν τα εύλογα, να εύχεστε και υπέρ της δικής μου αναξιότητας.

Της δικής σας αγάπης εν Χριστώ αδελφός και ταπεινός δούλος

 10 Αυγούστου 1785

Αθανάσιος ιερομόναχος ο Πάριος

(*) Εμείς στην εποχή μας δεν χρησιμοποιούμε τέτοιου είδους προσδιορισμούς για τις αιρέσεις, είμαστε εμποτισμένοι με το οικουμενικό πνεύμα της παγκοσμιοποίησης η τον υπέρμετρο ανθρωπισμό η και κάποιοι άλλοι είναι φιλικοί προς κάθε αίρεση δήθεν από αγάπη για τον συνάνθρωπο και εχθρικοί στην ορθή πίστη. Αλλά υπάρχει και άλλος λόγος που γίνεται αιτία αδιαφορίας για την αληθινή πίστη, η έλειψη πνευματικής ζωής που συνεπάγεται την έλειψη της κάθαρσης των παθών και την αντίστοιχη έλειψη της θεωρίας του Ακτίστου. Η έλειψη εμπειριών κάνει την πίστη μας χαλαρή, η χαλαρότητα αυτή μας οδηγεί να σχετικοποιήσουμε την ορθόδοξη πίστη μας και να την δούμε σα μια θρησκευτική πολιτιστική έκφραση, έτσι μας κυριεύει ο οικουμενικός οίστρος. Η πίστη μας δεν είναι ζωηρή, καθάρια, αγωνιστική, ασκητική, εμπειρική και δεν μπορούμε να την αντιπαραβάλουμε με την σκοτεινότητα της αίρεσης. Οι φράσεις λοιπόν αυτές που συχνά θα τις συναντούμε μέσα στο κειμενό του αγίου Αθανασίου, μας προσδιορίζουν μια κατάσταση την οποία αισθάνεται ο μέτοχος της Ακτίστου Χάρης όταν συνειδητοποιεί πως αποκόπτεται από την θέα του Τριαδικου Θεού αν ακολουθήσει την λανθασμένη πίστη. Ίσως αν έχουμε πνευματικές προϋποθέσεις θα καταλάβουμε ότι οι βαρείς φαινομενικά χαρακτηρισμοί που προσάπτει για τους παπικούς και τους συνοδοιπόρους τους ο άγιος Αθανάσιος ο Πάριος είναι ειρηνικά και αληθινά συμπεράσματα που περιγράφουν την πραγματική πνευματική κατάσταση της αιρετικής διδασκαλίας και όχι κραυγές συνθήματα η συκοφαντίες όπως τα αντιλαμβάνονται οι αδιάφοροι και οι φιλοαιρετικοί. Αυτοί τρομάζουν από τις λέξεις όταν τους φανερώνουν την πνευματική αρώστια.

ΠΡΟΟΙΜΙΟ

Τα υπερφυσικά και παράδοξα αποτελέσματα της θείας πίστης είναι βέβαια από μόνα του ανώτερα από κάθε νου και διάνοια. Γι’ αυτό και μπορούν αναντίρρητα να δείχνουν και στους ασεβείς τον αληθινό Θεό και μόνο δημιουργό της πλάσης, όπως στις μέρες των θείων Αποστόλων και των αγίων Μαρτύρων. Τότε επέστρεφαν σα ποτάμι τα έθνη, «ελκυόμενα από τα παράδοξα έργα της πίστης με τη βοήθεια του Κυρίου και την επιβεβαίωση του λόγου Του από τα επακόλουθα θαυματουργικά σημάδια». Κι αυτά τα ίδια μπορούν να οδηγήσουν στην ορθόδοξη πίστη κι εκείνους τους χριστιανούς, που κακώς και χωρίς φρόνηση, με τις αιρετικές τους πλάνες, ξεμακραίνουν από τη μία κι αληθινή πίστη, την οποία κοινώς ονομάζουμε «Ορθοδοξία» η και «ευσέβεια».

Ένα από τα υπερφυσικά έργα της θείας πίστης, για ν’ αφήσω προς το παρόν τ’ άλλα, αδελφοί μου Ορθόδοξοι χριστιανοί, είναι η αγιότητα των ανθρώπινων λειψάνων η για να το πω απλά, η αγιότητα των ανθρώπων. Αυτό, όταν δοθεί κι ομολογηθεί φανερά, πως ο τάδε άνθρωπος αγίασε, πως τα λείψανά του εκπέμπουν ανείπωτη κι ασύγκριτη ευωδιά, πως κάνει παράδοξα κι εξαίσια θαύματα, αυτό λέω, είναι ένα θαύμα και πηγή μύριων άλλων θαυμάτων. Αυτό δεν μπορεί να το καυχηθεί καμιά άλλη από κείνες τις ψεύτικες θρησκείες, αυτό που οπωσδήποτε δεν είναι τίποτα άλλο, παρά μία κρίση του αδέκαστου ουρανού. Αυτό λέω, δεν είναι τίποτα άλλο, παρά μία λαμπρή κι αναντίρρητη απόδειξη, η οποία ψηλότερα και πιο μεγαλόφωνα από κάθε σάλπιγγα, φωνάζει και κηρύττει σ’ όλα τα πλανεμένα γένη και τα συστήματα των αιρετικών, πως μία είναι η καθαρή κι άγια πίστη, η θεία κι ευάρεστη στο Θεό, δηλαδή αυτή της ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Επειδή γνωρίζουμε ότι κατά την αγία Γραφή, «ο Θεός απέχει από τους αμαρτωλούς», άρα πως είναι δυνατόν να κάνει αντίθετα, δηλαδή να υποδείξει για άγιους ανθρώπους αιρετικούς βλάσφημους κι ασεβείς; Ποιος δεν το ξέρει πως για να υποδείξει το Άγιο Πνεύμα έναν άνθρωπο άγιο, αναγκαστικά πρέπει ν’ αναπαύεται σ’ αυτήν την Εκκλησία που ανήκει και σ’ αυτόν τον άνθρωπο το Άγιο Πνεύμα, ποιος αλήθεια δεν το ξέρει; Γιατί αυτή πρέπει να είναι η μία και μόνη Εκκλησία, εκείνη στην οποία ο Θεάνθρωπος Ιησούς υποσχέθηκε να στείλει το Πνεύμα του και να μένει μ’ αυτήν αιώνια.

Εσείς λοιπόν αιρετικοί και κακόφρονες άνθρωποι, όσοι χωρίς φρόνηση, είτε μιλάτε άδικα για το ύψος της υπερούσιας κι ακατάληπτης Θεότητας, είτε για την άρρητη οικονομία του Μονογενούς και χρησιμοποιείτε βέβηλη και μιαρή γλώσσα, εσείς οι πύλες και τα στόματα του Άδη, όπως σας ονόμασε ο βλασφημούμενος από σάς Δεσπότης και Κύριος, ακούστε όλοι και μάθετε: Μία είναι, μία και μόνη η Εκκλησία. Η αληθινή Εκκλησία, η νύμφη η καλή κι εκλεκτή, όπως την ονομάζει ο Νυμφίος της. Μία είναι λέω, εκείνη στην οποία αναπαύεται το Άγιο Πνεύμα Του και στην οποία έχει αποταμιεύσει τους θησαυρούς των θείων Του χαρισμάτων. Ποια είναι αυτή; Αυτή η δική μας αγία μητέρα, αυτή είναι η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία. Από που είναι αυτό φανερό; Από την αγιότητα των τέκνων της, άγια η ρίζα, άγιοι κι οι καρποί. Επειδή σάπιο δέντρο δεν μπορεί να κάνει καλούς καρπούς. Δεν το πιστεύετε; Θα τους απαριθμήσω και είναι πλήθος περισσότερο κι από την άμμο.

Αλλά εγώ χριστιανοί Ορθόδοξοι, αφήνοντας εκείνους να πλανώνται άθλια μέσα στα σκοτάδια των αιρέσεών τους, όσοι με κακή θέληση κλείνουν τα μάτια της ψυχής τους και «βλέποντας δεν βλέπουν το φως της αλήθειας» κατά το γραμμένο, σε σάς ήδη απευθύνω το λόγο και σάς ρωτώ: Δεν κηρύττουμε κάθε άγιο της Εκκλησίας μας φέροντάς τον ως απόδειξη της αγίας μας πίστης ενάντια των πολλών και διαφόρων αιρέσεων που κατά καιρούς εμφανίζονται; (**) Τότε δεν πρέπει περισσότερο ν’ ανακηρύττουμε τους νέους αγίους μας, εναντίον αυτών των αιρέσεων που είναι κοντά μας και μας πολεμούν ακατάπαυστα σήμερα; Τέτοιου είδους είναι μάλιστα οι ασεβέστατοι Λατίνοι, οι οποίοι τόσο μαίνονται και λυσσούν εναντίον μας, ώστε για να μας παρουσιάσουν σαν εντελώς χαμένους, αυθαδιάζουν οι αναίσχυντοι και κηρύττουν, πως από τον καιρό που χωρίστηκαν οι Ανατολικοί από μας η Εκκλησία τους δεν έβγαλε πλέον κανένα άγιο. Αυτή είναι τόσο φανερή συκοφαντία κι ένα τόσο μεγάλο ψέμα, αφού κανείς δεν μπορεί στ’ αλήθεια ν’ απαριθμήσει τους άγιους, η τους όσιους η τους ιεράρχες αλλά και τους μάρτυρες, οι οποίοι μετά το παπικό σχίσμα, αλλά και τον καιρό του σχίσματος, έλαμψαν στην εκκλησία μας. Για να φράξουν λοιπόν τ’ απύλωτα στόματά τους και να μην εξαπατούν τους απλούς ανθρώπους με τέτοιες συκοφαντίες, πρέπει όσο είναι δυνατόν αυτούς τους αγίους μας, τους μετά το σχίσμα, να τους προβάλλουμε και να τους επικροτούμε περισσότερο, για δόξα και τιμή της αγίας μας Εκκλησίας.

Αλλά και πόσο περισσότερο πρόκειται να κλείσουν εκείνα τα βλάσφημα στόματα και πόσο περισσότερο πρόκειται να ντροπιαστούν οι υπερβολικά τολμηροί και άδικοι παπικοί, βλέποντας ότι αυτοί οι δικοί μας άγιοι δεν είναι από κείνους που έφευγαν στην έρημο, μακριά από τις πόλεις και τους ανθρώπους, για να ζήσουν εκεί με την αμέριμνη και με την ατάραχη ζωή της ησυχίας, μόνοι τους συνομιλώντας πρόσωπο με πρόσωπο με το Θεό και μέσω της ιερής ησυχίας να κυβερνούν την καρδιά τους οι καλές αναβάσεις των θείων εμφανίσεων κι ελλάμψεων, ωσότου να φτάσουν και στην τελείωση της θέωσης; Όταν, λέω, αυτοί οι νέοι μας άγιοι δεν είναι θρέμματα της ερήμου, αλλά μάλιστα είναι εκείνοι οι ίδιοι, που με λόγους, διαλέξεις και συγγράμματα και με διάφορους αγώνες και τρόπους αντιστάθηκαν, πολέμησαν και στηλίτευσαν παντού στην οικουμένη τις δικές τους κακοδοξίες και τις αθεότατες αιρέσεις; Πόσο λέω, περισσότερο πρόκειται να ντροπιαστούν οι παπικοί, όταν τους ίδιους εκείνους, για να το πω με μία λέξη, τους δικούς τους εχθρούς, ο Θεός τους δόξασε και τους τίμησε τόσο, ώστε τους ανέδειξε άγιους στον κόσμο, φανερώνοντας μ’ αυτό, πως δέχτηκε σαν οσμή ευωδιάς όλους εκείνους τους αγώνες που διεξήγαν εναντίον αυτών των ασεβών Λατίνων.

(**) Παράδειγμα ο άγιος Αθανάσιος για τους αρειανόφρονες, ο άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός για τους εικονομάχους, ο άγιος Φώτιος για τους Λατινοφράγκους του φιλιόκβε, ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς για τους αγνωστικιστές του Βαρλαάμ και τους σχολαστικούς του Κυδώνη.

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΚΟΥ

Έναν τέτοιο λοιπόν παρουσιάζω εγώ σήμερα, Ορθόδοξοι χριστιανοί, ανάμεσα σε πολλούς άλλους η, για να το πω καλύτερα, ανάμεσα σε πάμπολλους άλλους τέτοιους άγιους, παρουσιάζω σ’ όλες της κοινότητες των Ορθοδόξων πιστών, τον Μάρκο της Εφέσου. Εκείνον τον Μάρκο τον οποίο ανέτειλε η Ανατολή αλλά φοβήθηκε η Δύση. Εκείνον τον Μάρκο, το καύχημα της Ασίας και μάστιγα της Ευρώπης(***). Εκείνον τον Μάρκο, τον φωστήρα της Ανατολικής Εκκλησίας και κεραυνό της Δυτικής υπεροψίας. Εκείνον τον Μάρκο, το στόμα των θεολόγων, τη δόξα των Ορθοδόξων, τον υπερθαύμαστο αθλητή, τον μόνο αήττητο κι αδαμάντινο άνθρωπο. Εκείνον τον Μάρκο, το θαύμα των αιώνων, τον οποίο πολλοί και πάμπολλοι κηρύττουν και διαλαλούν, μά δεν τον γνωρίζουν όλοι όπως πρέπει. Αυτόν εγώ παρουσιάζω σήμερα, ενώπιον όλης της οικουμένης. Αλλά μάλλον όχι εγώ, επειδή πια εξουσία έχω, εγώ ο τιποτένιος, για να παρουσιάσω ένα τέτοιου είδους έργο; Όχι εγώ, αλλά η Εκκλησία του Χριστού, δηλαδή σά να λέμε ο ουρανός άνωθεν, του οποίου την απόφαση ακολουθώντας πάντοτε, έμαθε εκείνους μόνο να κάνει άγιους, όσους είδε πως δόξασε για τα υπερφυσικά θαύματα η φοβερή δεξιά του Υψίστου.

(***) «Καύχημα της Ασίας» ως μητροπολίτης Εφέσου και «Μάστιγα της Ευρώπης» ως κήρυκας της ορθόδοξης αλήθειας μέσα στην καρδιά του παπισμού στην κεντρική Ιταλία, σε μια ληστρική ψευδοσύνοδο για τους Ορθοδόξους και οικουμενική για τους κακοδόξους παπικούς και ουνίτες.

Η ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ

Είπα πως δεν τον γνωρίζουν όλοι όπως πρέπει. Δεν αμφιβάλλω πως είναι πολλοί και πάμπολλοι, για να μην πω σχεδόν όλοι, που δεν ξέρουν πως αυτός είναι βεβαιότατα ένας μεγάλος άγιος και στ’ αλήθεια θεοφόρος Πατέρας κι απλανής δάσκαλος της Εκκλησίας μας. Κι η αιτία είναι, ότι δεν βρίσκεται η ιερή μνήμη της μέρας του στα Μηνολόγια και στα Ωρολόγια. Πράγμα το οποίο είναι αδύνατον, πρώτον γιατί είναι πολύ πρόσφατος άγιος και δεύτερον, γιατί αυτά τα βιβλία τυπώνονται στη Βενετία, κάτω δηλαδή από το βλέμμα των ορκισμένων εχθρών αυτού του άγιου(****).

Λοιπόν ας ξέρει κι ας είναι βέβαιος κάθε Ανατολικός χριστιανός, πως από την αρχή η αγία μας Εκκλησία, αυτόν τον ιερό Μάρκο, τον αναγνώριζε ως άγιο και τιμούσε τη μνήμη του στην Κωνσταντινούπολη μ’ ετήσια γιορτή, πριν δηλαδή να πέσει στα χέρια των ασεβών με την άλωση. Κι αυτό το μαρτυρούν κι άλλοι πολλοί. Το μαρτυρεί μάλιστα κι ο ιερός Νεκτάριος ο Ιεροσολύμων, ο οποίος λέει ότι το άκουσε από κάποιον άνθρωπο, που όταν ήταν νέος και είχε προφτάσει για να δεί αυτή τη λαμπρή γιορτή, που τελούνταν στον Γαλατά της Πόλης. Κι αυτός που έφτασε στη γιορτή, ονομαζόταν Αρσένιος Κύπριος. Επειδή όμως μετά συνέβη η καταστροφική άλωση σε κείνη τη Βασιλεύουσα, μερικά χρόνια αργότερα, έβαλε τέλος και στη γιορτή αυτή καθώς και σε πάμπολλα άλλα καλά, εκτός από την ευσέβεια. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος που συνέβη κατάντησε να μην είναι και στους πάντες γνωστή η αγιότητά του, αφού αφανίστηκαν από την πανωλεθρία της αιχμαλωσίας και ο βίος και τα εγκώμια κι η ακολουθία της ιερής του μνήμης, προτού διαδοθούν σε περιοχές έξω από την Πόλη.

(****) Εννοείται στα Μηνολόγια και Ωρολόγια της εποχής του 1780 περίπου και πριν. Είναι αξιοσημείωτο ότι στα τυπογραφεία της Δύσης η Παπική εκκλησία είχε εντεταλμένους Ιησουίτες, απόφοιτους του ελληνόγλωσσου ουνιτικού Αθανασιανού σχολείου της Ρώμης. Οι Ιησουίτες αυτοί λογόκριναν τα Ορθόδοξα βιβλία που ήταν στα τυπογραφεία. Υπάρχουν σε πολλά βιβλία της οθομανικής εποχής διορθώσεις προς το φιλοπαπικό, σφήνες φυλοδυτικών απόψεων η διαγραφές παραγράφων που εξέφραζαν ορθόδοξη διδασκαλία επίσης απαγόρευση να τυπωθούν συγκεκριμένα βιβλία και άλλες λογοκριτικές ενέργειες που έπραξαν οι παπικοί. Έτσι αν ήθελε κάποιος να τυπώσει ένα βιβλίο που πιθανόν να ενοχλούσε τους Παπικούς, έπρεπε να πάει πιο βόρεια στις Προτεστάντικες χώρες. Αυτό σήμαινε μεγαλύτερο κόστος και προσοχή να μην ενοχλήσει τότε τις προτεστάντικες θέσεις.