Αγαπητοί ακροατές χαίρετε!

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη πίστη της Εκκλησίας μας, αλλά και σύμφωνα με την πίστη των Ρωμαιοκαθολικών και της πλειοψηφίας των Προτεσταντικών παραφυάδων, ο Θεός είναι ένας κατά την ουσία, (ένας κατά την φύση), αλλά διακρίνεται σε 3 πρόσωπα, σε τρεις διαφορετικές υποστάσεις, ασύγχυτες μεταξύ τους, ενωμένες (όπως είπαμε) κατά την φύση και τις ενέργειες. Είναι ο Πατήρ, ο Οποίος είναι αγέννητος και άναρχος, ο Υιός και Λόγος του Πατρός, ο Οποίος γεννάται αχρόνως, και αμέσως από τον Πατέρα, είναι δε συν-άναρχος του Πατρός, και το Άγιο Πνεύμα το Οποίο εκπορεύεται αμέσως εκ του Πατρός.

1. Εισαγωγή

Ακριβώς επειδή είναι μία η ουσία και στα τρία πρόσωπα της Θεότητος, οι Χριστιανοί μιλούμε για «έναν Θεό». Και επειδή είναι μία η ουσία, είναι μία και η Ενέργεια των τριών προσώπων.

Έτσι λοιπόν, είναι Θεός ο Πατέρας, αλλά Θεός είναι επίσης και ο Υιός, Θεός και το Άγιο Πνεύμα. Άκτιστος ο Πατήρ, αλλά άκτιστος επίσης και ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Υπάρχει δε τεραστία διαφορά ανάμεσα στον Θεό και την κτίση, όπως ήδη έχουμε επισημάνει στις προηγούμενες εκπομπές.

Ορισμένοι όμως, (ακόμα και στις ημέρες μας), ότι ο Θεός είναι μόνο ο Πατήρ. Ο δε Υιός είναι κτίσμα, και το Άγιο Πνεύμα δεν είναι καν πρόσωπο, δεν έχει προσωπική υπόσταση, αλλά είναι μια απρόσωπη δύναμις.

Σε προηγούμενες εκπομπές, έχουμε διεξοδικά εξετάσει, το ότι η Αγία Γραφή, αλλά και η ιστορία της Εκκλησίας είναι αντίθετη με τέτοιου είδους κακοδοξίες. Έχουμε δει δηλαδή, ότι ο Υιός χαρακτηρίζεται και είναι Θεός, (και στην Παλαιά Διαθήκη και στην Καινή Διαθήκη), το ίδιο επίσης και το Άγιο Πνεύμα. Στη σημερινή εκπομπή, θα προσπαθήσουμε μέσα από χωρία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, να δούμε και τα τρία πρόσωπα μαζί. Θα προσπαθήσουμε δηλαδή, να εξετάσουμε χωρία της Αγίας Γραφής, τα οποία άλλοτε εμφανώς, άλλοτε συγκεκαλυμμένα μιλούν για δύο ή και τρία πρόσωπα τα Οποία αποκαλούνται «Θεός» στη συνάφεια των χωρίων. Αντίστροφα, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν και άλλα χωρία, τα οποία ενώ μιλούν για περισσότερα του ενός πρόσωπα, εν τούτοις μυστηριωδώς και παραδόξως, απευθύνονται σε Ενικό αριθμό.

2. Παράδοξοι Πληθυντικοί στη Γένεση για τα Θεϊκά πρόσωπα

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν, διαβάζοντας από το βιβλίο της Γενέσεως, χωρία τα οποία παρουσιάζουν μυστηριώδεις και παράδοξους Πληθυντικούς, εκεί όπου ομιλεί ο Θεός. Και πρώτα απ’ όλα, ας δούμε από το πρώτο κεφάλαιο τη Γενέσεως, τους στίχους 26 και 27, όπου αναφέρεται η δημιουργία του ανθρώπου. Διαβάζουμε:

«Και είπεν ο Θεός, Ας κάμωμεν άνθρωπον κατ' εικόνα ημών, καθ' ομοίωσιν ημών· και ας εξουσιάζη επί των ιχθύων της θαλάσσης και επί των πετεινών του ουρανού και επί των κτηνών και επί πάσης της γης και επί παντός ερπετού, έρποντος επί της γης. 27 Και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατ' εικόνα εαυτού· κατ' εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν· άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς·».

Σχεδόν ίδιο είναι και το χωρίο στην μετάφραση των Εβδομήκοντα. Εδώ χρησιμοποιήσαμε μία μετάφραση του Μασοριτικού Κειμένου. Ας δούμε λοιπόν, πώς αποδίδει το χωρίο και η μετάφραση των Ο΄:

«και είπεν ο Θεός: Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν και καθ‘ ομοίωσιν, και αρχέτωσαν των ιχθύων της θαλάσσης και των πετεινών του ουρανού και των κτηνών και πάσης της γης και πάντων των ερπετών των ερπόντων επί γης γης. 27 και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον, κατ’ εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν, άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς».

Κατ’ αρχήν, βλέπουμε τον Θεό να μιλεί και να λέγει: «Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν και καθ‘ ομοίωσιν». Ο Θεός μιλεί σε πρώτο πρόσωπο, αλλά όχι Ενικού αριθμού, αλλά Πληθυντικού.  «Ας κάνουμε άνθρωπο, κατ' εικόνα ημών, καθ' ομοίωσιν ημών». Αυτό είναι παράδοξο. Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο Θεός εδώ, χρησιμοποιεί Πληθυντικό Μεγαλοπρεπείας. Ας δούμε όμως αν τα πράγματα είναι όντως έτσι.

3. Μία κοινή εικόνα των προσώπων της Θεότητας

Λέγει: Ας κάνουμε άνθρωπο, σύμφωνα με την εικόνα «ημών». Υπάρχει ΜΙΑ εικόνα, η οποία είναι ΚΟΙΝΗ, ανάμεσα στα πρόσωπα που δημιούργησαν τον άνθρωπο. Άλλωστε, το κείμενο λέγει ότι: Ο Θεός εποίησεν τον άνθρωπο, και όχι «ο Θεός, και πιθανότατα οι άγγελοι».  Επίσης, λέγει ότι ο Θεός εποίησε «κατ’ εικόνα ΕΑΥΤΟΥ» τον άνθρωπο, και όχι κατ’ εικόνα των αγγέλων. Το ότι δεν χρησιμοποιείται στο χωρίο αυτό Πληθυντικός Μεγαλοπρεπείας, φαίνεται από το αντίστοιχο χωρίο, που βρίσκεται στο 3^ο κεφάλαιο του βιβλίου της Γενέσεως, στον στίχο 22. Το χωρίο αυτό αναφέρεται στα γεγονότα αμέσως μετά την παρακοή. Λέγει:

«Και είπε Κύριος ο Θεός, Ιδού, έγεινεν ο Αδάμ ως εις εξ ημών, εις το γινώσκειν το καλόν και το κακόν»

Παρατηρούμε εδώ, ότι αναφέρονται πλέον του ενός πρόσωπα. Έγινε (λεέι) ο Αδάμ, σαν «ένας από εμάς». Ποια είναι λοιπόν αυτά τα πρόσωπα, τα οποία διαλέγονται μεταξύ τους, και τα οποία συμμετείχαν στη δημιουργία του ανθρώπου;

Είδαμε προηγουμένως, ότι τα πρόσωπα αυτά, πρέπει να έχουν μία εικόνα. Και η εικόνα αυτή, δεν μπορεί να είναι εικόνα ταυτόχρονα Θεού και κτισμάτων. Όμως πώς μπορεί να είναι «ένας Θεός», και ταυτόχρονα περισσότερα του ενός πρόσωπα;

4. Παράδοξοι Πληθυντικοί για τα ανθρώπινα πρόσωπα.

Αν και (όπως επανειλημμένως σε προηγούμενες εκπομπές έχουμε αναφέρει), ο Θεός είναι απρόσιτος και ασύλληπτος κατά την φύση, απερίγραπτος δε, και ακατάληπτος, και επομένως δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί και να περιγραφεί με ανθρώπινο λόγο, εν τούτοις το χωρίο που μόλις διαβάσαμε, μας δίνει ένα μέσο ώστε ο νους μας να αναχθεί και να πλησιάσει αμυδρά κατ’ ελάχιστον, (όσο βεβαίως είναι δυνατόν από την κτιστή ανθρώπινη φύση), στα του Θεού, ξεκινώντας από τα δικά μας. Λέγει λοιπόν:

«Και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατ' εικόνα εαυτού· κατ' εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν· άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς».

Ομιλεί λοιπόν για τον άνθρωπο, και λέει: «κατ’ εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν», και στη συνέχεια: «άρσεν και θήλυ επποίησεν αυτούς».

Αντίστοιχο χωρίο, είναι πάλι από το βιβλίο της Γενέσεως, στο 5^ο κεφάλαιο, απ’ όπου διαβάζουμε τους στίχους 1 και 2:

«Τούτο είναι το βιβλίον της γενεαλογίας του ανθρώπου. Καθ' ην ημέραν εποίησεν ο Θεός τον Αδάμ, κατ' εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν. 2 Άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς· και ευλόγησεν αυτούς, και εκάλεσε το όνομα αυτών, Αδάμ, καθ' ην ημέραν εποίησεν αυτούς.»

Εναλάσσεται λοιπόν ο Ενικός με τον Πληθυντικό αριθμό, και στην περίπτωση του ανθρώπου. Διότι όταν αναφέρεται στον άνθρωπο σαν φύση, αναφέρεται σε Ενικό αριθμό, ενώ όταν αναφέρεται σε ξεχωριστές υποστάσεις, σε ξεχωριστά πρόσωπα, αναφέρεται σε Πληθυντικό. Μπορούμε λοιπόν να συνάγουμε, (και πάλι τονίζουμε «αμυδρά»), ξεκινώντας από το ότι ο άνθρωπος σαν φύση είναι κοινωνία προσώπων, έτσι και ο Θεός, ενώ είναι ένας κατά την φύση, είναι κοινωνία προσώπων. Βεβαίως η κοινωνία των προσώπων που βλέπουμε σήμερα, είναι αμαυρωμένη και εξαθλιωμένη και εξαχρειωμένη από την αμαρτία. Η οποιαδήποτε λοιπόν, περεταίρω αναγωγή, και εξ αυτού του λόγου, ενέχει και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους παρανοήσεως και εσφαλμένων συμπερασμάτων. Εκείνο όμως που έχει πολύ μεγάλη σημασία για το θέμα που ερευνούμε, είναι ότι ο Θεός είναι Ένας κατά την ουσία, όπως φαίνεται και από τα χωρία που διαβάσαμε, αλλά είναι «κοινωνία προσώπων». Είναι πλέον του ενός πρόσωπα και δεν είναι ένας «ατομικός» Θεός. Κάτι τέτοιο άλλωστε, θα είχε και τρομερές επιπτώσεις, στο πώς εμείς οι άνθρωποι, τα δημιουργήματα, τα κτίσματα του Θεού, πρέπει να αντιλαμβανόμαστε τον υπόλοιπο κόσμο.

5. Εικόνα Χριστού, κατ’ εικόνα Θεού

Είδαμε λοιπόν, ότι από το χωρίο Γένεσις 1/α: 26,27, συνάγεται ότι ο Θεός είναι ένας κατά την ουσία, αλλά είναι περισσότερα από ένα τα πρόσωπα τα Οποία ανήκουν στη Θεία Φύση, τα Οποία έχουν τη Θεία Φύση και περιγράφονται στην Αγία Γραφή ως «ο Θεός».

Είδαμε επίσης, ότι ο Θεός εποίησε τον άνθρωπο: «Κατ’ εικόνα εαυτού», και η εικόνα αυτή στη συνέχεια αμαυρώθηκε από την αμαρτία. Το ζήτημα της εικόνας είναι πολύ μεγάλο, έχει πολύ μεγάλη έκταση, και θα απαιτήσει περισσότερες της μιας εκπομπές για να το αναλύσουμε και να το αναπτύξουμε. Ωστόσο, σημειώνουμε εδώ, ότι στην Αγία Γραφή και ιδιαίτερα στην Καινή Διαθήκη, η εικών του Θεού του αοράτου, χαρακτηρίζεται ότι είναι ο Χριστός. Συγκεκριμένα στην προς Κολοσσαείς επιστολή 1/α: 15 του αποστόλου Παύλου, αναφέρει για τον Χριστό ότι είναι «εικών του Θεού του αοράτου».

Γνωρίζουμε επίσης από την προς Φιλιππησίους επιστολή του αποστόλου Παύλου, ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού, ο «εν μορφή Θεού υπάρχων», «έλαβε δούλου μορφήν». Με άλλα λόγια, εκείνος που υπήρχε με «μορφή Θεού», έχοντας δηλαδή την Θεία Φύση, «έλαβε δούλου μορφή», δηλαδή έλαβε την ανθρώπινη μορφή, την ανθρώπινη φύση. Και εμείς, έχουμε κληθεί στο να μοιάσουμε στην εικόνα του Υιού του Θεού κατά την ανθρώπινη φύση του, γιατί λέει ο απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή στο 8/η: 29, ότι «ους πρωέγνω, και προώρισεν συμμόρφους της εικόνος του Υιού Αυτού, εις το είναι Αυτόν πρωτότοκον εν πολλοίς αδελφοίς».

Και στην Β΄ Κορινθίους 4/δ: 4 αναφέρει ότι ο Χριστός είναι «εικών του Θεού», «ημείς δε πάντες, (στο στίχο 18 του 3/γ: κεφαλαίου), ανακεκαλυμμένω προσώπω, την δόξαν Κυρίου κατοπτριζόμενοι την αυτήν εικόνα μεταμορφούμεθα από δόξης εις δόξαν, καθάπερ από Κυρίου Πνεύματος»

Γίνεται λοιπόν μια μεταμόρφωσις των ανθρώπων, από την εξαχρειωμένη κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, στην εικόνα τού Υιού του Θεού, η οποία είναι ένδοξη. Αυτά λοιπόν προς το παρόν για την εικόνα.

6. Τα πρόσωπα της Θεότητας και ο Πύργος της Βαβέλ

Ας δούμε όμως στη συνέχεια και άλλους μυστηριώδεις και παράδοξους Πληθυντικούς που αναφέρονται στην Παλαιά Διαθήκη, συνεχίζοντας και παραμένοντας ακόμα στη βιβλίο της Γενέσεως:

Διαβάζουμε από το 11/ια: 6-9, όπου συνέβη το γνωστό γεγονός της σύγχυσης των γλωσσών και του Πύργου της Βαβέλ. Διαβάζουμε:

«Και είπεν ο Κύριος, Ιδού, εις λαός, και πάντες έχουσι μίαν γλώσσαν, και ήρχισαν να κάμνωσι τούτο· και τώρα δεν θέλει εμποδισθή εις αυτούς παν ό,τι σκοπεύουσι να κάμωσιν· 7 έλθετε, ας καταβώμεν και ας συγχύσωμεν εκεί την γλώσσαν αυτών, διά να μη εννοή ο εις του άλλου την γλώσσαν. 8 Και διεσκόρπισεν αυτούς ο Κύριος εκείθεν επί του προσώπου πάσης της γης· και έπαυσαν να οικοδομώσι την πόλιν. 9 Διά τούτο ωνομάσθη το όνομα αυτής Βαβέλ· διότι εκεί συνέχεεν ο Κύριος την γλώσσαν πάσης της γης· και εκείθεν διεσκόρπισεν αυτούς ο Κύριος επί το πρόσωπον πάσης της γης.».

Εδώ ο Κύριος είπε: «έλθετε, ας καταβώμεν και ας συγχύσωμεν εκεί την γλώσσαν αυτών». Στη μετάφραση των Ο’  στο ίδιο σημείο λέει:

«δεύτε και καταβάντες συγχέωμεν αυτών εκεί την γλώσσαν».

Και στον στίχο 9, λέει:

«δια τούτο εκλήθη το όνομα αυτής Σύγχυσις, ότι εκεί συνέχεε Κύριος τα χείλη πάσης της γης, και εκείθεν διέσπειρεν αυτούς Κύριος επί πρόσωπον πάσης της γης».

Φαίνεται λοιπόν ο Κύριος στο χωρίο αυτό, να προτρέπει σε 2^ο Πληθυντικό πρόσωπο, γεγονός που αποκλείει τον Πληθυντικό Μεγαλοπρεπείας, ο οποίος είναι πάντα σε 1^ο Πρόσωπο. Έτσι λοιπόν, εδώ λοιπόν ο Θεός Πατήρ αναφέρεται στα άλλα πρόσωπα της Θεότητος.

Θα μπορούσε εδώ κάποιος να πει, ότι ο Θεός δεν προτρέπει άλλα πρόσωπα της Θεότητος, αλλά αγγέλους. Τι θα μπορούσαμε να πούμε σ’ αυτό;

Κατ’ αρχήν δεν είναι συνηθισμένο ο Θεός των όλων να μη μπορεί να διεκπεραιώσει τη βουλή Του και να χρειάζεται αγγέλους, και μάλιστα να τους προτρέπει να τον βοηθήσουν, και όχι να τους λέει: «πηγαίνετε να κάνετε αυτό ή εκείνο. Διότι λέει: «έλθετε ας καταβώμεν». Αν μπορεί ποτέ να είναι δυνατόν, ο Θεός να κατεβαίνει μαζί με αγγέλους. Παράλληλα, στον στίχο 5 λέει τα εξής: «κατέβη δε ο Κύριος για να είδη την πόλην και τον πύργον τον οποίον ωκοδόμησαν οι υιοί των ανθρώπων». Και συνεχίζει στο 6, από το οποίο διαβάσαμε προηγουμένως.

Είναι φανερό λοιπόν, ότι αναφέρεται εδώ το χωρίο, στα πρόσωπα του Ενός Θεού. Διότι στη συνέχεια, (όπως είδαμε), λέει,  «και διεσκόρπισεν αυτούς ο Κύριος. Η επίσης: «εκεί συνέχεεν ο Κύριος την γλώσσαν πάσης της γης». Δεν είναι λοιπόν έργο αγγέλων, ή έργο του Θεού μαζί με αγγέλους. Είναι αποκλειστικά έργο των τριών προσώπων του ενός Θεού.

7. Η εμφάνιση του Ιησού Γιαχβέ στον Ησαΐα

Το επόμενο χωρίο που θα εξετάσουμε βρίσκεται στο βιβλίο του Ησαΐα. Συγκεκριμένα, θα διαβάσουμε από το 6^ο κεφάλαιο, όπου ο Ησαΐας περιγράφει το όραμα που είδε, «κατά το έτος κατά το οποίο απέθανε ο βασιλεύς Οζίας». Κατά το όραμα αυτό, (όπως ο ίδιος γράφει), «είδε τον Κύριο, καθήμενο επί θρόνου υψηλού και επηρμένου». Και είδε και άκουσε τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ, να υμνολογούν κράζοντας τον «Τρισάγιο Ύμνο»: «Άγιος, άγιος, άγιος ο Κύριος των δυνάμεων.

Όπως και σε παλαιότερες εκπομπές έχουμε αναφέρει, ο Τρισάγιος ύμνος υποδηλώνει την ύπαρξη των τριών προσώπων στην Θεότητα. Άγιος αναφέρεται στον Πατέρα, άγιος στον Υιό, και άγιος στο Άγιο Πνεύμα.

Στο χωρίο λοιπόν 8, διαβάζουμε τα εξής:

«Και ήκουσα την φωνήν του Κυρίου λέγοντος…»

Ομιλεί λοιπόν ο Κύριος, και όχι ο άγγελος, όπως προηγουμένως που έδωσε τον άνθρακα πυρός δια της λαβίδος», που έδωσε στον Ησαΐα και τον καθάρισε. Και λέγει:

«Τίνα θέλω αποστείλει, και τις θέλει υπάγει διά ημάς; Τότε είπα, Ιδού, εγώ, απόστειλόν με».

Και συνεχίζει η αφήγηση με τα όσα του είπε ο Κύριος στη συνέχεια. Ας επανέλθουμε όμως στο σημείο που μας ενδιαφέρει. Ομιλεί ο Κύριος, και δεν λέγει: «Τίνα θέλω αποστείλει, και τις θέλει υπάγει δι’ ΕΜΕ», αλλά λέγει: «και τις θέλει υπάγει διά ημάς». Παράδοξος πραγματικά ο τρόπος της γραφής αυτός, ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται ο Πληθυντικός αντί του Ενικού.

Η εξήγησις είναι πολύ απλή, αν κανείς σκεφθεί ότι ο Θεός δεν είναι ένα πρόσωπο, αλλά τρία πρόσωπα. Μιλεί λοιπόν ο ένας Κύριος, ένα από τα πρόσωπα στον Ησαΐα, και λέγει: «Ποιον θα αποστείλω, και ποιος θα πάει για μας;» για λογαριασμό δηλαδή και των τριών προσώπων.

Άλλωστε αυτό γίνεται ξεκάθαρο και στην Καινή Διαθήκη, από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, όπως διαβάζουμε στο 12/ιβ: 37 και εξής. Λέγει:

«Τοσαύτα δε αυτού σημεία πεποιηκότος…»

(και εδώ ο Ευαγγελιστής εννοεί τον Κύριό μας Ιησού Χριστό),

«…έμπροσθεν αυτών ουκ επίστευον εις αυτόν, 38 ίνα ο λόγος Ησαϊου του προφήτου πληρωθή ον είπε· Κύριε, τις επίστευσε τη ακοή ημών; και ο βραχίων Κυρίου τίνι απεκαλύφθη; 39 δια τούτο ουκ ηδύναντο πιστεύειν, ότι πάλιν είπεν Ησαΐας»

Και στη συνέχεια παραθέτει την συνέχεια του χωρίου που διαβάσαμε από το βιβλίο του Ησαΐα:

«τετύφλωκεν αυτών τους οφθαλμούς και πεπώρωκεν αυτών την καρδίαν, ίνα μη ίδωσι τοις οφθαλμοίς και νοήσωσι τη καρδία και επιστραφώσι, και ιάσομαι αυτούς. 41 ταύτα είπεν Ησαΐας ότε είδε την δόξαν αυτού και ελάλησε περί αυτού»

Όμως ο προφήτης Ησαΐας, δεν είδε την δόξα του Χριστού, και δεν λάλησε περί αυτού, αλλά ελάλησε περί του Κυρίου, (όπως γράφει το Εβραϊκό κείμενο), ελάλησε περί του Γιαχβέ! Άμεση λοιπόν η σύνδεση του Γιαχβέ στον Ησαΐα, με τον Κύριό μας τον Ιησού Χριστό στην Καινή Διαθήκη, και η σύνδεση αυτή γίνεται από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη.

Ο Ησαΐας λοιπόν είδε τον Υιό και Λόγο του Θεού, «την Δόξαν Αυτού», και Αυτός του μίλησε. Αυτός δε και τον απέστειλε. Τον απέστειλε δε, για λογαριασμό και του Πατρός και του Αγίου Πνεύματος επίσης. Είναι λοιπόν ξεκάθαρο, ότι και στο χωρίο αυτό, ομιλεί το ένα πρόσωπο της θεότητος ως «Γιαχβέ», και μιλεί για λογαριασμό και των άλλων δύο, τα οποία επίσης αναφέρονται ως Γιαχβέ στην Παλαιά Διαθήκη. Δηλαδή και ο Θεός Πατήρ και το Άγιο Πνεύμα.

Απομαγνητοφώνηση: Ν. Μ.