Δεν πιστεύουν σε κάποια θρησκεία, δηλώνουν οι νέοι στην πλειοψηφία τους σε 12 από 22 χώρες της Ευρώπης (η Ελλάδα και η Ιταλία δεν συμμετείχαν στην έρευνα) σύμφωνα με έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα την Τετάρτη και έγινε σε συνεργασία του πανεπιστημίου του Λονδίνου St Mary’s και του Institut catholique de Paris.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μεταξύ νέων ηλικίας από 16 ως 29 ετών και διαπίστωσε ότι η λιγότερο θρήσκα χώρα στην Ευρώπη είναι η Δημοκρατία της Τσεχίας με το 91% των ερωτηθέντων σε αυτή την ηλικιακή ομάδα να απαντούν ότι δεν πιστεύουν σε καμία θρησκεία.

Ποσοστό 70%-80% των νέων στην Εσθονία, τη Σουηδία και την Ολλανδία επίσης αυτοχαρακτηρίζονται ως μη θρησκευόμενοι.

Πού παρατηρείται το φαινόμενο

Η πιο θρησκευόμενη χώρα από τις 22 που συμμετείχαν στην έρευνα είναι η Πολωνία, όπου το 17% των νεαρών ενηλίκων αυτοχαρακτηρίζεται μη θρησκευόμενο και ακολουθεί η Λιθουανία με 25%. Στη Βρετανία μόνο το 7% των νεαρών ενηλίκων δηλώνουν αγγλικανοί, λιγότεροι από το 10% που δηλώνουν καθολικοί. Νεαροί μουσουλμάνοι -στο 6%- τείνουν να ξεπεράσουν αριθμητικά εκείνους που θεωρούν τους εαυτούς τους αναπόσπαστο κομμάτι της Εκκλησίας της Αγγλίας, η οποία είναι η επίσημα καθιερωμένη χριστιανική Εκκλησία της Αγγλίας.

Τα στοιχεία αυτά δημοσιεύονται σε μια έκθεση με τίτλο «Οι Νεαροί Ενήλικες της Ευρώπης και η Θρησκεία» του Στίβεν Μπάλιβαντ, ενός καθηγητή Θεολογίας και Κοινωνιολογίας της Θρησκείας στο πανεπιστήμιο St Mary’s.

Η θρησκεία φαίνεται ότι τείνει να «εκλείψει», είπε ο Μπάλιβαντ. «Με κάποιες αξιοσημείωτες εξαιρέσεις οι νεαροί ενήλικες όλο και περισσότερο δεν ταυτίζονται με κάποια θρησκεία ούτε ασκούν το θρησκευτικό τους δικαίωμα».

Η τάση αυτή, κατά τον ίδιο, αναμένεται να γιγαντωθεί. «Ο χριστιανισμός ως απουσία εναλλακτικής, ως νόρμα, έχει χαθεί πιθανόν για πάντα ή τουλάχιστον για τα επόμενα 100 χρόνια».

Αλλά υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις, σύμφωνα με τον ίδιο. «Χώρες που είναι όμορες με παρόμοιο πολιτιστικό υπόβαθρο και ιστορία έχουν εντελώς διαφορετικό θρησκευτικό προφίλ».

Οι δύο πιο θρησκευόμενες χώρες, η Πολωνία και η Λιθουανία, και οι δύο λιγότερο, η Τσεχία και η Εσθονία, είναι πρώην κομμουνιστικές.

Σε ό,τι αφορά την άσκηση του θρησκευτικού δικαιώματος, μόνο στην Πολωνία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία ποσοστό μεγαλύτερο του 10% των νεαρών ενηλίκων απάντησαν ότι πηγαίνουν στην εκκλησία τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα.

Στην Τσεχία το 70% απάντησαν ότι δεν έχουν πάει ποτέ στην εκκλησία ή σε κάποιον άλλο θρησκευτικό χώρο λατρείας και το 80% απάντησε ότι δεν προσεύχεται ποτέ. Στη Βρετανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ισπανία και την Ολλανδία ποσοστό από 56% ως 60% απάντησε ότι δεν πηγαίνει ποτέ στην εκκλησία και το 63%-66% απάντησε ότι δεν προσεύχεται ποτέ.

Μεταξύ εκείνων που αυτοπροσδιορίζονται ως καθολικοί, υπάρχει μεγάλη διαφορά στο επίπεδο της θρησκευτικής τους έκφρασης: πάνω από το 80% των νέων Πολωνών δηλώνουν καθολικοί με σχεδόν τους μισούς από αυτούς να πηγαίνουν στην εκκλησία τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Στη Λιθουανία, όπου το 70% των νεαρών ενηλίκων δηλώνουν καθολικοί, μόλις το 5% πηγαίνει στην εκκλησία κάθε εβδομάδα.

Οι νέοι καθολικοί στη Βρετανία ασκούν περισσότερο το θρησκευτικό τους δικαίωμα σε σχέση με τους αντίστοιχους Γάλλους, με 17% των Βρετανών να πηγαίνει κάθε εβδομάδα στην εκκλησία έναντι 7% των Γάλλων.

Γιατί παρατηρείται το φαινόμενο

Σύμφωνα με τον Μπάλιβαντ, πολλοί νεαροί Ευρωπαίοι «βαπτίζονται και μετά δεν ξαναπερνούν το κατώφλι της εκκλησίας. Η πολιτισμική ταυτότητα όσον αφορά τη θρησκεία δεν κληροδοτείται από τους γονείς στα παιδιά...».

«Όσον αφορά τα στοιχεία στη Βρετανία εν μέρει εξηγούνται από τα υψηλά ποσοστά μετανάστευσης», λέει ο Μπάλιβαντ. «Ένας στους πέντε καθολικούς στη Βρετανία δεν έχει γεννηθεί στη χώρα. Και γνωρίζουμε ότι ο δείκτης γεννητικότητας στους μουσουλμάνους είναι υψηλότερος σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό και στους μουσουλμάνους οι θρησκευτικές απόψεις έχουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό 'κληρονομικό' χαρακτήρα».

Στην Ιρλανδία, έχει σημειωθεί μια σημαντική πτώση θρησκευτικότητας τα τελευταία 30 χρόνια, αλλά «σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο μέρος στη δυτική Ευρώπη, (ο πληθυσμός) εξακολουθεί να εμφανίζεται θρησκευόμενος».

«Η νέα τάση στην 'προεπιλογή' είναι το 'καμία θρησκεία' και οι λίγοι που είναι θρησκευόμενοι βλέπουν τους εαυτούς τους να κολυμπούν ενάντια στο ρεύμα. Σε 20 με 30 χρόνια από τώρα, οι κυριότερες θρησκείες θα αριθμούν λιγότερους πιστούς, αλλά οι εναπομείναντες θα είναι πολύ βαθιά θρησκευόμενοι».