Σύγκριση τιμής φιλοσόφων και αγίων

του Γιάννη Τ.

Σε κάθε αναφορά και σύγκριση του Χριστιανισμού με την προχριστιανική αρχαιότητα και τα λάθη της, αλλά και αναφορικά με το πόσο σύμφωνοι με τα χριστιανικά πρότυπα ήταν οι χριστιανοί άγιοι, οι σημερινοί επικριτές της Εκκλησίας επικρίνοντας τους χριστιανούς αγίους και Πατέρες (τα ενδεχόμενα σφάλματά στη ζωή τους, την ενδεχόμενη ή υποτιθέμενη μισαλλοδοξία τους, ορισμένες από τις ενδεχόμενες ή υποτιθέμενες μη χριστιανικές στο ήθος πράξεις τους) ισχυρίζονται ότι «δεν λατρεύουνε τους φιλοσόφους», όπως "λατρεύουν" οι χριστιανοί τους αγίους, συνεπώς η χριστιανική αναφορά στα αρνητικά των φιλοσόφων και της αρχαίας Ελλάδας εν γένει είναι άστοχη, αφού οι επικριτές αυτοί δεν έχουν λόγο να μην παραδεχτούν και καταδικάσουν τα αρνητικά των φιλοσόφων και των Αρχαίων.

Αρχικά πρέπει να λεχθεί ότι οι εν λόγω επικριτές έχουν μια εσφαλμένη αντίληψη για την ΤΙΜΗ των Αγίων, και όχι "λατρεία" όπως την αποκαλούν.  Γιατί οι Χριστιανοί ΔΕΝ λατρεύουμε τους αγίους, παρά μόνο τους τιμούμε. Λατρεία αποδίδουμε ΜΟΝΟ στον Θεό. Και αν κάποιοι Χριστιανοί μιλούν για "λατρεία" αγίων, είτε είναι εντελώς επιφανειακοί "πιστοί" και δεν έχουν ιδέα για την Ορθόδοξη πίστη, είτε χρησιμοποιούν τη λέξη "λατρεία" με τη σύγχρονη ΠΑΡΑΦΘΑΡΜΕΝΗ ΚΟΣΜΙΚΗ και όχι εκκλησιαστική της έννοια, (όπως ένας ερωτευμένος λέει: "σ' αγαπώ και σε λατρεύω", δείχνοντας βαθειά αγάπη για ένα πρόσωπο).

Επίσης οι επικριτές αυτοί, έχουν εσφαλμένη αντίληψη για τη θεώρηση κάποιου ως υποδείγματος, προτύπου και πηγής αλήθειας, αφού νομίζουν αυθαίρετα, πως οι άγιοι/οι Πατέρες θεωρούνται, από το Χριστιανισμό, τέλειοι ή υποδείγματα σε όλα όσα έγραψαν ή έκαναν. Όμως δεν είναι έτσι, εφόσον τέλειος κατά το Χριστιανισμό θεωρείται μόνο ο Ιησούς Χριστός. Η κατάκριση των σφαλμάτων και ατελειών διαφόρων αγίων από τους επικριτές της Εκκλησίας δεν προσκομίζει τίποτε καινούργιο, γιατί κανείς άνθρωπος, (ούτε οι άγιοι) δεν είναι αναμάρτητοι ή αλάθητοι.

Κατά δεύτερον, οι επικριτές της Εκκλησίας ψεύδονται αναφορικά με την αρχαία Ελλάδα, προσπαθώντας να αποδείξουν άστοχες τις συγκρίσεις και τους παραλληλισμούς των Αρχαίων με τους Πατέρες: Αφενός, δεν απαιτείται κυριολεκτικά να «προσεύχονται» και να «λατρεύουν» κάτι ή μια εποχή, προκειμένου να την έχουν ως σύμβολο και ιδεώδες, ή να την έχουν λάβαρο του αντιχριστιανικού αγώνα τους. Άλλωστε και οι προσευχές που κάνουμε στους αγίους, έχουν την ίδια σημασία, όπως μια αίτηση σε κάποιον φίλο του Βασιλιά, να μεσολαβήσει στον φίλο του, (με το θάρρος που έχει απέναντί του), για κάποια υπόθεση. Αφετέρου οι ίδιοι εξυμνούν τους φιλοσόφους και την Αρχαιότητα αναφερόμενοι στον «στοχασμό», την «αμφισβήτηση», την «ένδοξη Ακαδημία», την «διαλεκτική δίχως ενιαίο θρησκευτικό παράλογο δόγμα». Η εξιδανίκευση την οποία κάνουν, για αντιχριστιανικούς κυρίως λόγους (όσο και λόγω ημιμάθειας), δεν εξαρτάται από το αν «λατρεύουν» ή θεωρούν «αλάθητους» τους φιλοσόφους και τους Αρχαίους.

Εφόσον:

(α) εξυμνούν την Αρχαιότητα ως ένδοξη, ως εποχή της αμφισβήτησης (αρνούμενοι να δουν τις διώξεις των αμφισβητιών και τη μισαλλοδοξία, χάρη στην περί Αρχαιότητας μυθολογία την οποία πιστεύουν)

(β) την εξυμνούν εξαιτίας και σε άμεση συνάρτηση με τον αντιχριστιανισμό τους και

(γ) έχουν εσφαλμένη αντίληψη για τη χριστιανική αντίληψη της τιμής (και όχι λατρείας) των αγίων, θεωρώντας πως σύμφωνα με το χριστιανισμό οι άγιοι είναι τέλειοι,

τότε η εκ μέρους μας παράθεση των σκοτεινών πλευρών της Αρχαιότητας είναι απολύτως ταιριαστή ως απάντηση στους ισχυρισμούς τους, ενώ η εκ μέρους τους καταδίκη των σκοτεινών σημείων της Αρχαιότητας είναι:

(α) επιφανειακή – αν συνυπολογιστεί η άγνοιά τους για το περιεχόμενο της θεώρησης των αγίων/Πατέρων ως αντικειμένων δήθεν λατρείας και ως προτύπων –

(β) αντιφατική σε σχέση με τις απόψεις τους περί «ένδοξης Ακαδημίας, εποχής της αμφισβήτησης, του λόγου κοκ» και

(γ) καθυστερημένη (επειδή ήδη έχει γίνει η χριστιανική κριτική προς την Αρχαιότητα). Ώστε αφού δεν χρειάζεται να προσεύχονται/λατρεύουν τους φιλοσόφους/την Αρχαιότητα, ώστε να τους αναφέρουν ως αιχμή ενάντια στο Χριστιανισμό, δεν έχουν το δικαίωμα, έπειτα, να παριστάνουν ότι «καταδικάζουν κι αυτοί τα αρνητικά της Αρχαιότητας». Αυτά θα είχαν το δικαίωμα, ως μη υποκριτές, να τα καταδικάσουν μόνο αν δεν αντιπαρέθεταν, σα να ήταν αφελείς ρομαντικοί περασμένων αιώνων, «το χριστιανικό σκοταδισμό στην φιλοσοφούσα και ορθολογική Αρχαιότητα».

Η κριτική για τις αγιοποιήσεις αυτές κατά των τοτεινών χριστιανών ως υποκριτών, με βάση το διαχρονικό και οικουμενικό χριστιανικό «μέτρο» που έθεταν και θέτουν οι ίδιοι είναι μονομερής. Γιατί το σχήμα «ήταν πιο κοντά στα χρόνια του Χριστού, άρα έπρεπε να φέρονται πιο χριστιανικά» αφορά μόνο τον «πυρήνα» των χριστιανών. Περισσότερο αληθεύει, για την πλειονότητα των χριστιανών του 4^ου κ.ε. αιώνα το σχήμα «ήταν πρόσφατα εκχριστιανισμένοι και διατηρούσαν τις αντιλήψεις και τη συμπεριφορά αιώνων». Το «πρόσφατα», βέβαια, είναι σχετικό, αλλά ο εκχριστιανισμός – παρόλο που ο ζήλος είναι μικρότερος – είναι ισχυρότερος με την πάροδο των αιώνων, παρά στις απαρχές (αναφορικά με την πλειονότητα των κατοίκων-χριστιανών). 1500 χρόνια εκχριστιανισμού = 60 γενιές είναι περισσότερα από 500, με δεδομένα 1000 χρόνια (700 π.Χ. - 300 μ.Χ.) μη χριστιανισμού και 100 χρόνια (300 - 400 μ.Χ.) = 4 γενιές εκχριστιανισμού. Άλλωστε κανείς δεν ισχυρίζεται ότι οι χριστιανοί είναι τέλειοι ή ότι μέλη της Εκκλησίας σε διάφορες στιγμές του δημόσιου βίου τους έκαναν λάθη ή αντίθετα προς την χριστιανική ηθική αντίληψη πράγματα, αλλά ότι η Εκκλησία κατέχει τη δογματική αλήθεια.

Συνεπώς, όπως αυτοί τιμούν τους αρχαίους φιλοσόφους, (έστω και αν δεν παραθεωρούν τα σφάλματά τους), έτσι κι εμείς τιμούμε τους αγίους, χωρίς να τους θεωρούμε τέλειους. Και όπως αυτοί χρησιμοποιούν τα αρνητικά κάποιων αγίων (φανταστικά ή σπανίως έστω αληθινά), έτσι κι εμείς τους τονίζουμε τα αρνητικά των φιλοσόφων που τιμούν.

Και όπως αυτοί συγκρίνουν την αρχαία ειδωλολατρική εποχή για να πουν με ημιμάθεια και χωρίς στοιχεία, ότι δήθεν ο Χριστιανισμός είναι κατώτερος, έτσι κι εμείς, κάνουμε την ίδια σύγκριση, για να τους δείξουμε με πλήρη ντοκουμέντα, ότι στην πραγματικότητα ο Χριστιανισμός ήταν, είναι και θα είναι, ανώτερος από κάθε άλλη πίστη ή έστω θρησκεία, συμπεριλαμβανομένης και της Αθεϊστικής θρησκείας.