Κεφάλαιο Γ΄: Αντικανονική η απόσχισις των Γ.Ο.Χ. από την Εκκλησία της Ελλάδος το 1924

ιβ΄. Οι πλαστοί αναθεματισμοί των Συνόδων του ιστ΄ αιώνος

Όπως προαναφέραμε, στον Τόμο Αγάπης του Δοσιθέου Ιεροσολύμων, ο οποίος εκδόθηκε το 1698, υπάρχουν οι αποφάσεις των Συνόδων του 1583 και του 1593 κατά του γρηγοριανού ημερολογίου. Αντίγραφα των αποφάσεων αυτών υπήρχαν περί το 1924 σε δύο κώδικας του Αγίου Όρους (285 της Βιβλιοθήκης των Καυσοκαλυβίων και 772 της Βιβλιοθήκης της Μονής του αγίου Παντελεήμονος).

Την αντιγραφή των ανωτέρω αποφάσεων από τον Τόμο Αγάπης είχε εκπονήσει περί τα μέσα του ιθ΄ αιώνος ο Αγιορείτης μοναχός Ιάκωβος Νεασκητιώτης, «γνωστός εχθρός του Ι. (αγίου) Νικοδήμου ο και άθεον αυτόν αποκαλών»²⁴⁶. Δυστυχώς ο Ιάκωβος δεν αρκέσθηκε σε μία απλή αντιγραφή των ανωτέρω κειμένων, αλλά επιδόθηκε σε μία πρωτοφανή πλαστογραφία, και συγκεκριμένα στην παρουσίασι δύο δήθεν συνοδικών αποφάσεων, οι οποίες στην πραγματικότητα αποτελούν συνονθύλευμα υπαρκτών και ανυποστάτων κειμένων.

Ο Ιάκωβος αντέγραψε λοιπόν την απόφασι της Συνόδου της 12^ης Νοεμβρίου του 1583, η οποία ήταν μία Επιστολή - Απάντησις των πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίου και Αλεξανδρείας Σιλβέστρου προς τους Αρμενίους κατά του γρηγοριανού ημερολογίου.

Πρώτη παρανομία του Ιακώβου είναι ότι έθεσε στην απόφασι της Συνόδου επικεφαλίδα δικής του επινοήσεως. Παρουσίασε δηλαδή την απόφασι ως «Σιγίλλιον Πατριαρχικής διατυπώσεως... Μετ' επιτιμίου αναθέματος»²⁴⁷. Στο τέλος δε της αποφάσεως και συγκεκριμένα μετά την ημερομηνία και τις υπογραφές των δύο πατριαρχών «εσημείωσε την εξής επιγραφήν: «Απόφασις της αυτής αγίας Συνόδου μετ' επιτιμίου» και προέβη, ελαφρά τη συνειδήσει, εις την εξής παραποίησιν:»²⁴⁸

Ανέγραψε οκτώ αναθεματισμούς κατά των Λατίνων και του γρηγοριανού ημερολογίου, οι οποίοι όμως δεν ήταν πραγματικοί αναθεματισμοί της Συνόδου του 1583, που δήθεν παρέλειψε να αναφέρη ο ιερός Δοσίθεος στον Τόμο Αγάπης, αλλά αυθαίρετες επινοήσεις του Ιακώβου· συγκεκριμένα:

Οι μεν έξι πρώτοι ήταν αναθεματισμοί κατά των Λατίνων, τους οποίους συνέγραψε μισό περίπου αιώνα μετά την Σύνοδο του 1583 ο Αλεξανδρείας Κύριλλος ο Λούκαρις και οι οποίοι υπάρχουν στον αυτό Τόμο Αγάπης του Δοσιθέου²⁴⁹.

«Αυτούς λοιπόν τους αναθεματισμούς του Κυρίλλου Λουκάρεως κατά Λατίνων, ο πρόδρομος των νεωτέρων “Ζηλωτών” Ιάκωβος Νεασκητιώτης ωνόμασεν “Απόφασιν” Συνόδου του 1583 “μετ' επιτιμίου”, εν επιγνώσει ψευδόμενος ή πλανώμενος, διότι εν αρχή των “Αναθεματισμών” (στον Τόμο Αγάπης) υπάρχει η επιγραφή “Κύριλλος ελέω Θεού Πάπας και Πατριάρχης της μεγάλης πόλεως Αλεξανδρείας και κριτής της οικουμένης”. Μη αρκεσθείς δε να θέση πλαστήν επιγραφήν επί των αναθεματισμών του Λουκάρεως, δεν προέβη μόνον εις παραποίησιν του κειμένου, αλλά και προσέθηκεν ένα έτι αναθεματισμόν δια το ημερολόγιον και παρουσίασεν ως 8ον αναθεματισμόν την εν τέλει του “Τόμου” του Λουκάρεως προτροπήν προς τους ορθοδόξους»²⁵⁰.

Ο έβδομος δήθεν αναθεματισμός της Συνόδου του 1583, τον οποίο επινόησε ο Ιάκωβος, αναφέρει επί λέξει: «Όποιος δεν ακολουθεί τα έθιμα της Εκκλησίας καθώς και αι επτά άγιαι οικουμενικαί σύνοδοι εθέσπισαν και το Άγιον Πάσχα και το Μηνολόγιον καλώς ενομοθέτησαν να ακολουθώμεν, και θέλει να ακολουθά το νεοεφεύρετο Πασχάλιον και Μηνολόγιον των αθέων αστρονόμων του Πάπα, και εναντιώνεται εις αυτά όλα, και θέλει να ανατρέψη και να χαλάση τα πατροπαράδοτα δόγματα και έθιμα της Εκκλησίας, ας έχει το ανάθεμα και έξω της του Χριστού Εκκλησίας, και της των πιστών ομηγύρεως ας είναι»²⁵¹.

Μετά τους δήθεν οκτώ αναθεματισμούς της Συνόδου του 1583 ο Ιάκωβος έγραψε την λέξι «επικύρωσις» και προσέθεσε τον όγδοο κανόνα της Συνόδου του 1593, ο οποίος, όπως προαναφέραμε, αποτελεί επανάληψι του α΄ κανόνος της Συνόδου της Αντιοχείας. Ο Ιάκωβος παραποίησε και τον κανόνα αυτό γράφοντας, ότι ο κανών απαγορεύει το «μετά των Λατίνων και Ιουδαίων επιτελείν το πάσχα», ενώ στην πραγματικότητα ο κανών δεν αναφέρει την λέξι “Λατίνων”.

Μετά ακριβώς από τον ανωτέρω κανόνα ο Ιάκωβος έθεσε την ημερομηνία 12-2-1593 και συνέχισε με τις υπογραφές: «Ιερεμίας ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης, Σύλβεστρος Αλεξανδρείας και Σωφρόνιος Ιεροσολύμων και η αγία Σύνοδος των αρχιερέων ομοθυμαδόν έκρινε δειν πεμφθήναι την πράξιν ταύτην δι υπογραφών ημετέρων ησφαλισμένην τω ευσεβεί Βασιλεί Ρωσσίας και τω Παναγιωτάτω Πατριάρχη πάσης της Ρωσσίας Ιώβ»²⁵² (στο χειρόγραφο των Καυσοκαλυβίων δεν υπάρχει το όνομα του Σιλβέστρου) .

Το ανωτέρω κείμενο με τις υπογραφές των πατριαρχών αποτελεί στην πραγματικότητα επιλεκτική συλλογή ορισμένων φράσεων από την πράξι της Συνόδου του 1593 περί του Ρωσικού πατριαρχείου²⁵³, την οποία ο Ιάκωβος «συλλαμβάνεται... παραποιών... διασπαράσσων αυτήν και διαστρέφων»²⁵⁴. Ο Ιάκωβος «ου μόνον παρέτρεξε την αρχήν και το όλον περιεχόμενον της Πράξεως της Συνόδου, αλλά και όλως αυθαιρέτως λαβών υπ' όψιν το τέλος αυτής, διεστραμμένως παρέστησε την απόφασιν της Συνόδου»²⁵⁵.

Η Σύνοδος δηλαδή των αρχιερέων έκρινε «δειν πεμφθήναι την πράξιν ταύτην»²⁵⁶ της κυρώσεως της ιδρύσεως του Ρωσικού πατριαρχείου προς τον βασιλέα και τον πατριάρχη της Ρωσίας. Αντιθέτως, ο Ιάκωβος παρουσιάζει ότι η Σύνοδος αποφασίζει «πεμφθήναι» στην Ρωσία την καταδίκη του γρηγοριανού ημερολογίου! Επιπλέον ο Ιάκωβος αναφέρει ότι στην Σύνοδο συμμετείχε επίσης και ο Σίλβεστρος Αλεξανδρείας, ο οποίος όμως είχε πεθάνει πολύ πριν από το 1593.

 

Σημειώσεις:

---

246. Θεοκλήτου Διονυσιάτου, Αθωνικά άνθη, τόμος ι΄, σελ. 108.

247. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, ένθ ανωτ. σελ. 96-97.

248. Ένθ ανωτ.

249. Σελ. 553.

250. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, ένθ ανωτ. σελ. 98.

251. Λ. Κτενά, Πίσω απ ό,τι φαίνεται στο ημερολογιακό, σελ. 92.

252. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, ένθ ανωτ. σελ. 100.

253. Δοσιθέου Ιεροσολύμων, Τόμος αγάπης, σελ. 541-547.

254. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, ένθ ανωτ.

255. Ένθ ανωτ. σελ. 101.

256. Δοσιθέου Ιεροσολύμων, ένθ ανωτ. σελ. 545.