22. «Και εκ τού πληρώματος Αυτού ημείς πάντες ελάβομεν, και Χάριν αντί Χάριτος· ότι ο Νόμος δια Μωυσέως εδόθη, η Χάρις και η Αλήθεια δια Ιησού Χριστού εγένετο» Ιωάν. Α:16-17

 Εις τούς ανωτέρω στίχους δεν ομιλεί ο Πρόδρομος, αλλά ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Η λέξη «πλήρωμα» σημαίνει «πλούτος», όπως και αλλού, π.χ. «ερχόμενος προς υμάς εν πληρώματι ευλογίας τού ευαγγελίου τού Χριστού ελεύσομαι» (Ρωμ. 15:29) δηλ. «Ερχόμενος προς εσάς, θα έλθω με τον πλούτο τής ευλογίας τού Ευαγγελίου τού Χριστού» και «εν αυτώ κατοικεί παν το πλήρωμα τής Θεότητος σωματικώς» (Κολασ. 2:9) δηλ. «μέσα σε Aυτόν κατοικεί όλος ο πλούτος τής Θεότητος ουσιωδώς».

Προηγουμένως έγινε λόγος για την προΰπαρξη και την Θεότητα τού σαρκωθέντος Λόγου ενώ τώρα γίνεται λόγος για «το πλήρωμα», δηλαδή τον πλούτο Του. Ως Θεός ο Λόγος-Χριστός έχει «το πλήρωμα» τών αγαθών, είναι πλήρης αγαθών, κατέχει «τον ανεξιχνίαστον πλούτον» (Εφεσ. 3:8), τον ανεξερεύνητο και ανεξάντλητο πλούτο.

Λέγοντας ο Ευαγγελιστής «και εκ τού πληρώματος αυτού ημείς πάντες ελάβομεν» θέλει να τονίσει, ότι ο πλούτος τού Χριστού είναι τόσο πολύς και η φιλανθρωπία Του τόσο μεγάλη, ώστε από τον πλούτο λάβαμε όλοι. Από κάποιον πλούσιο αυτού τού κόσμου δεν είναι δυνατόν να λάβουν όλοι, αλλά λίγοι, διότι ο πλούσιος τού κόσμου ούτε φιλάνθρωπος είναι όσο ο Χριστός, ούτε πλούσιος είναι όσο ο Χριστός. Από τον άπειρο πλούτο τού απείρως φιλανθρώπου Χριστού λάβαμε όλοι αγαθά, πνευματικά και υλικά. Όσα αγαθά έχουμε όλοι οι άνθρωποι, δεν τα έχουμε από μόνοι μας, αλλά από τον Χριστό. Τίποτα δεν είναι δικό μας, όλα είναι τού Χριστού, από τον Οποίον λάβαμε και την ύπαρξή μας!

 Ερμηνεία τής δύσκολης φράσης: "και χάριν αντί χάριτος".

Από τον πλούτο τού Χριστού λάβαμε όλοι αγαθά «και χάριν αντί χάριτος», τονίζει ο Ευαγγελιστής. Αυτή η φράση, ωραιότατο λογοπαίγνιο, είναι δυσκολότατη στην ερμηνεία. Ποια είναι εδώ η σημασία τής λέξεως «χάρις» και στις δύο περιπτώσεις που αυτή περιέχεται στη φράση; Ποια είναι επίσης η σημασία τής λέξεως «αντί»; Πολλές ερμηνείες δόθηκαν σε αυτήν την πολύ δύσκολη φράση. Για την εξακρίβωση τής εννοίας τής εν λόγω φράσεως πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν δύο πράγματα:

Πρώτον, στην επίμαχη φράση «και χάριν αντί χάριτος» ο σύνδεσμος «και» έχει επιδοτική σημασία και σημαίνει «επί πλέον και», «ακόμη και». Λέγοντας δηλαδή ο Ευαγγελιστής «εκ τού πληρώματος αυτού ημείς πάντες ελάβομεν, και χάριν» εννοεί, ότι από τον άπειρο πλούτο τού Χριστού εμείς όλοι λάβαμε αγαθά, ακόμη και χάρη, ένα αγαθό, το οποίον, εννοείται, κανονικώς δεν έπρεπε να λάβουμε.

Δεύτερον, ο στίχ.17 πρέπει να διαβάζεται με ισχυρότατη έμφαση επάνω στις φράσεις «ο νόμος» και «δια Ιησού Χριστού». Πρέπει δηλαδή να διαβάζεται έτσι: «ότι ο νόμος δια Μωυσέως εδόθη· η χάρις και η αλήθεια δια Ιησού Χριστού εγένετο».

Με την εν λόγω ισχυρότατη έμφαση γίνεται οξύτατη διάκριση μεταξύ τού Νόμου, που δόθηκε δια τού Μωυσέως και τής χάριτος, που ήλθε δια τού Ιησού Χριστού. Ο «νόμος» δηλαδή και η «χάρις» εδώ αναφέρονται ως πράγματα αντίθετα, όπως άλλωστε και αλλού (π.χ. «ου γαρ εστε υπό νόμον, αλλά υπό χάριν» Ρωμ. 6:14). Τονίζοντας ο Ευαγγελιστής, ότι από τον πλούτο τού Χριστού λάβαμε «και χάριν... ότι ο νόμος δια Μωυσέως εδόθη· η χάρις και η αλήθεια δια Ιησού Χριστού εγένετο», εννοεί, ότι από τον πλούτο τού Χριστού λάβαμε ακόμη και χάρη, διότι δια τού Μωυσέως δόθηκε ο Νόμος, όχι η χάρη· η χάρη ήλθε δια τού Ιησού Χριστού. Τη χάρη έφερε στον κόσμο ο Ιησούς Χριστός, όχι ο Μωυσής. Τη χάρη λάβαμε από τον Ιησού Χριστό, όχι από τον Μωυσή!

Από την ισχυρότατα τονιζομένη αντίθεση, μεταξύ Νόμου και χάριτος, βοηθούμεθα να καταλάβουμε, ότι η «χάρις», την οποίαν λάβαμε από τον Χριστό, είναι η άφεση τών αμαρτιών. Ο μωσαϊκός Νόμος ήταν σκληρός και τιμωρούσε ανελέητα τούς παραβάτες. Ο Χριστός αντιθέτως παρέχει άφεση αμαρτιών. Το ότι εδώ η «χάρις» είναι η άφεση τών αμαρτιών, φαίνεται και από την επιδοτική σημασία τού συνδέσμου «και» στη φράση «και χάριν αντί χάριτος». Ο Ευαγγελιστής δηλαδή θέλει να πει, ότι από τον Λόγο-Χριστό λάβαμε πλήθος αγαθών, αλλά επειδή φανήκαμε ασεβείς και αχάριστοι, έπειτα έπρεπε να λάβουμε τιμωρία. Αλλά εκτός τών άλλων αγαθών εμείς οι ασεβείς και αχάριστοι «ελάβομεν... και  χάριν», λάβαμε δηλαδή ακόμη και άφεση αμαρτιών, ενώ για την ασέβεια και αχαριστία μας, μάς άρμοζε τιμωρία!

Στη φράση «και χάριν αντί χάριτος» την άφεση τών αμαρτιών σημαίνει η λέξη «χάρις» στην πρώτη περίπτωση. Στην δεύτερη περίπτωση η λέξη «χάρις» έχει άλλη σημασία, σημαίνει «ευσπλαχνία», όπως και αλλού, όπως π.χ. «Γινώσκετε την χάριν τού Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ότι δι’ υμάς επτώχευσε πλούσιος ων» (Β΄ Κορ. 8:9) δηλ. «Γνωρίζετε την ευσπλαχνία τού Κυρίου μας Ιησού Χριστού, διότι για εσάς, ενώ ήταν πλούσιος, έγινε πτωχός». Η δε πρόθεση «αντί» έχει αιτιολογική σημασία, όπως και αλλού, π.χ. «Αντί τούτου καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα» (Εφεσ. 5:31) δηλ. «Εξ αιτίας τούτου θα εγκαταλείψει ο άνθρωπος τον πατέρα του και την μητέρα του». Συνεπώς η φράση «αντί χάριτος» σημαίνει «λόγω ευσπλαχνίας» ή «από ευσπλαχνία».

Ο Κύριος Ιησούς Χριστός μάς έδωσε πλήθος αγαθών από αγάπη, μάς έδωσε ακόμη και άφεση αμαρτιών από ευσπλαχνία! Το δυσκολότερο πράγμα και το συγκινητικότερο αγαθό είναι η άφεση τών αμαρτιών. Ο Χριστός μάς έδωσε και αυτό το αγαθό, αλλά για να μάς το δώσει σαρκώθηκε και θυσιάστηκε με το σκληρότερο είδος τού θανάτου. Η άφεση τών αμαρτιών μας, στοίχησε στον Θεό-Λόγο την ταπείνωση τής ενανθρωπίσεως και την άκρα ταπείνωση και οδύνη τής σταυρώσεως. Όποιος δεν εκτιμά τόσο μεγάλη ταπείνωση και θυσία τού Θεού και τόσο μεγάλη δωρεά, όπως είναι η άφεση τών αμαρτιών, συνέφερε να μην είχε γεννηθεί.

Οι πιστοί προ Χριστού ήταν δικαιολογημένοι να έχουν άγχος για τις αμαρτίες τους. Οι πιστοί όμως μετά Χριστόν δεν δικαιολογούνται να έχουν άγχος, όσο πολλές και όσο μεγάλες κι αν είναι οι αμαρτίες τους. Αρκεί να έχουν συναίσθηση τών αμαρτιών τους, συναίσθηση βεβαίως χωρίς απελπισία, και με ταπείνωση να εξομολογούνται τις αμαρτίες τους σε πνευματικό πατέρα. Ο Χριστός, ως πολυεύσπλαχνος Θεός, παρέχει την άφεση σε όλα τα παιδιά Του, που μετανοούν και εξομολογούνται! Χωρίς την άφεση τών αμαρτιών η σωτηρία και δόξα μας είναι αδύνατη.

Κανείς ας μην αρνηθεί την άφεση τών αμαρτιών του, που εξασφαλίστηκε με σταυρική θυσία τού Θεού και παρέχεται στους ανθρώπους δωρεάν. Θα ήταν ανόητος τών ανοήτων όποιος πνιγόταν στα χρέη και δεν θα δεχόταν την εξόφληση τών χρεών του από φιλάνθρωπο πλούσιο. Μαζί με τον Ιησού Χριστό δεν ήλθε μόνον «η χάρις», δηλ. η άφεση τών αμαρτιών, αλλά ήλθε και «η αλήθεια», η βαθύτερη και πληρέστερη αποκάλυψη για τον Θεό. Αυτή την αλήθεια έφερε στον κόσμο ο Χριστός, διότι ως μονογενής Υιός γνωρίζει πλήρως και τελείως τον Θεό, συμφώνως προς τον επόμενο στίχ.18, τον οποίον με τη χάρη τού Θεού θα αναλύσουμε εις το επόμενό μας μάθημα.

Κατόπιν τής ανωτέρω αναλύσεως, μεταφράζουμε τούς εν λόγω στίχ.16-17: «Και από τον πλούτο Του εμείς όλοι λάβαμε, ακόμη και άφεση αμαρτιών από ευσπλαχνία. Διότι δια τού Μωυσέως δόθηκε ο Νόμος, ενώ η άφεση τών αμαρτιών και η αλήθεια ήλθαν δια τού Ιησού Χριστού».