Στίχ. 11: «Δουλεύσατε τω Κυρίω εν φόβω και αγαλλιάσθαι αυτώ εν τρόμω»

(«Υπηρετήστε τον Κύριο με φόβο και ευφρανθείτε σ' Αυτόν με τρόμο»)

Η προστακτική 'ivdu από το 'avad σημαίνει — "υπηρετώ, εργάζομαι ως δούλος". Ο δούλος εκουσίως πρέπει να υποτάσσεται ώστε να αποφεύγει την οργή του κυρίου του. Επομένως πρέπει να καταστούν υπηρέτες του Θεού (Λουκάς 16: 13. Ιάκωβος 4: 4). Η έκφραση «τω κυρίω» δηλώνει ότι ο Κύριος είναι το αντικείμενο εναντίον του οποίου εξεγείρονται, κάνοντας σχέδια και στήνοντας παγίδες για να απελευθερωθούν από Εκείνον και να καταστρέψουν τη βασιλεία του «Χριστού» Του. Στον Κύριο πρέπει να υποταχθούν οι άνθρωποι και Εκείνον να υπηρετούν.

Το ουσιαστικό bejirãh από το bi (= εν, με) και jirãh (= φόβος), οι Ο΄ μετέφρασαν «εν φόβω», επειδή ο φόβος του Κυρίου είναι η αρχή της σοφίας και η πηγή της πνευματικής ζωής. Τέτοιος φόβος απεχθάνεται το κακό, την αδικία, το ψεύδος, τον εγωισμό και την οδό των πονηρών. Η έκφραση bejirãh στην Π. Διαθήκη δηλώνει την ευσέβεια (Ησαΐας 11: 2). Το ρήμα gil σημαίνει: ευφραίνομαι, διασκεδάζω, χορεύω από χαρά (Παράβαλλε Ψαλμοί 22: 2. 43: 4) και το ουσιαστικό r'adã (= φόβος, τρόμος, παλμός). Η έκφραση vegilũ bbir' adã σημαίνει «χαίρομαι με φόβο». Οι Ο΄ τη λέξη vegilũ τη μεταφράζουν με το «να έχετε αγαλλίαση». Στην μετάφραση των Ο΄ υπάρχει ένα περιττό «αυτώ», (= σ' αυτόν), το οποίο απουσιάζει από το Μασωριτικό κείμενο. Η χαρά είναι ένα από τα χαρακτηριστικά τής υπακοής στον Θεό. Ο ψαλμωδός σε άλλο σημείο καλεί τους Ισραηλίτες: «Δουλέψτε στον Κύριο με ευφροσύνη, εισέλθετε μπροστά του με αγαλλίαση» (Ψαλμοί 99: 2). Αυτός ο φόβος, περί του οποίου έγινε αναφορά παραπάνω, προκαλεί εσωτερική και εξωτερική χαρά. Η άποψη αυτή χαρακτηριστικά εκφράζεται στον Ψαλμό 66: 5-8: «ας ευφρανθούν και ας αγαλλιασθούν τα έθνη… και ας φοβηθούν αυτόν όλα τα πέρατα της γης». Ο προφήτης Δαβίδ περί του εαυτού του λέει: «και θα εισέλθω προς το θυσιαστήριο του Θεού προς τον Θεό που ευφραίνει την νεότητά μου· Θα σε ομολογήσω δημόσια με κιθάρα Θεέ, Θεέ μου» (Ψαλ. 42, 4).

Η Εβραϊκή λέξη re'adã σημαίνει: «τρόμος, ρίγος». Το αίσθημα αυτό διαπερνιέται από την ελεύθερη πίστη, η οποία είναι το υπόβαθρο της σωτηρίας μας⁹³. Στον 11ο στίχο του 2ου Ψαλμού πρόκειται περί αισθήματος που διαπερνιέται από την ευλάβεια μπροστά στον Κύριο, όταν ο άνθρωπος συνειδητοποιεί την αμαρτωλότητά του. Τα αισθήματα του φόβου και της αγαλλιάσεως βιώνονται ταυτόχρονα⁹⁴.

Η πίστη είναι θεμέλιο της αγάπης. «Η δικαιοσύνη τού Κυρίου είναι ευθεία, που ευφραίνει την καρδιά… ο φόβος τού Κυρίου είναι αγνός και διαμένει στον αιώνα τού αιώνος» (Ψαλμοί 18: 9-10).

Είναι ορθότερο κατά την άποψή μας να χρησιμοποιηθεί η έκφραση «χαρμολύπη» η οποία εύστοχα περιγράφει την προαναφερθείσα κατάσταση του ανθρώπου. Ο «Φόβος» είναι έκφραση για την αναγνώριση της αγάπης, όπως τον κατάλαβε ο προφήτης Ησαΐας (11: 3) στον οποίο ειπώθηκε περί του Χριστού: «Θα τον γεμίσει πνεύμα φόβου Θεού». Ο Απόστολος Παύλος τονίζει: «Να κατεργάζεστε τη σωτηρία σας με φόβο και τρόμο» (Φιλιππησίους 2: 12), επειδή η αληθινή χαρά προέρχεται «από τα λυπηρά»⁹⁵. Στον εξεταζόμενο ψαλμό μας ο λόγος γίνεται περί του «τελειωτικού»⁹⁶ ή θρησκευτικού φόβου — υιικού φόβου, και όχι περί οποιουδήποτε κοσμικού φόβου. Είναι ο ίδιος εκείνος φόβος στον οποίον αναφέρεται ο Ιερέας, όταν τέλη τη Θεία Λειτουργία και καλεί τους πιστούς για τη Θεία Κοινωνία: «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε». Όταν ο φόβος γεμίζει την ψυχή, τότε ενεργεί η αληθινή χαρά και αγαλλίαση· και ακριβέστερα, όταν το Άγιο Πνεύμα γεμίζει την ψυχή, αφού η χαρά είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος. Ο ιερός Χρυσόστομος χαρακτηρίζει τη χαρά ως «κατόρθωμα πνευματικό»⁹⁷. Ο ψαλμωδός καλεί τους βασιλείς και τα έθνη να μην ελπίζουν στη δική τους εξουσία και δύναμη, αλλά να υποταχθούν στον Κύριο και να γεμίσουν από θεϊκό φόβο. Τους καλεί να εφαρμόζουν το θέλημά Του και να Τού αποδίδουν τιμή και δόξα με φόβο, λέγοντας: «Να! Προσέρχομαι στον Χριστό, στον αθάνατο βασιλιά και Θεό μας… επειδή Εσύ είσαι ο Θεός μας και εμείς ο λαός σου». «Λατρεύουμε ευάρεστα τον Θεό, με ευλάβεια και δέος· επειδή ο Θεός μας είναι φωτιά που κατατρώει» (Εβραίους 12, 29).