Στην Αγία Γραφή συναντάμε συχνά δύο ζεύγη, αντιθετικά μεταξύ τους: Το ένα είναι: "ψυχή και σώμα", και το άλλο: "σάρκα και πνεύμα". Στη μελέτη αυτή, θα δούμε ποια ακριβώς είναι η χρήση και η διαφορά των δύο αυτών ζευγών, κάτι χρήσιμο για τη σωστή ερμηνεία πλήθους χωρίων της Αγίας Γραφής.

1. Το ζεύγος: Σάρκα και Πνεύμα

Όταν στην Αγία Γραφή συναντάμε αυτό το ζεύγος, πρέπει να ξέρουμε ότι χρησιμοποιείται για να δηλώσει κυρίως την ποιότητα. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

Ματθαίος 26/κς: 41: "γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν· Το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενής". Παρατηρήστε, πώς εντοπίζει εδώ την ποιότητα του πνεύματος σε αντίθεση με τη σάρκα.

Γαλάτας 5/ε: 16,17: "Λέγω δε, πνεύματι περιπατείτε και επιθυμίαν σαρκός ου μη τελέσητε. 17 η γαρ σαρξ επιθυμεί κατά του πνεύματος, το δε πνεύμα κατά της σαρκός· ταύτα δε αντίκειται αλλήλοις, ίνα μη α αν θέλητε ταύτα ποιήτε". Και εδώ, φαίνεται η αντίθεση, και η ανώτερη ποιότητα του πνεύματος σε σύγκριση με τη σάρκα.

Λουκάς 24/κδ: 39: "ίδετε τας χείράς μου και τους πόδας μου, ότι αυτός εγώ ειμι· ψηλαφήσατέ με και ίδετε, ότι πνεύμα σάρκα και οστέα ουκ έχει καθώς εμέ θεωρείτε έχοντα". Παρατηρήστε την επεξήγηση για την ποιότητα σάρκας και πνεύματος.

Β΄ Κορινθίους 7/ζ: 1: "καθαρίσωμεν εαυτούς από παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος". Δείχνει εδώ την αναγκαιότητα να καθαρισθούν οι Χριστιανοί από αμαρτίες και των δύο ποιοτήτων, και της σάρκας, και του πνεύματος.

Ρωμαίους 7/η: 4-8: "ίνα το δικαίωμα του νόμου πληρωθή εν ημίν τοις μη κατά σάρκα περιπατούσιν, αλλά κατά πνεύμα· 5 οι γαρ κατά σάρκα όντες τα της σαρκός φρονούσιν, οι δε κατά πνεύμα τα του πνεύματος. 6 το γαρ φρόνημα της σαρκός θάνατος, το δε φρόνημα του πνεύματος ζωή και ειρήνη· διότι το φρόνημα της σαρκός έχθρα εις Θεόν· 7 τω γαρ νόμω του Θεού ουχ υποτάσσεται· ουδέ γαρ δύναται· 8 οι δε εν σαρκί όντες Θεω αρέσαι ου δύνανται". Και εδώ, δείχνει την ανώτερη ποιότητα των πνευματικώς, από τους σαρκικώς περιπατούντες.

2. Το ζεύγος: Σώμα και Ψυχή

Το ζεύγος Σώμα και Ψυχή, χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή, για να δηλώσει κυρίως το είδος του συστατικού του ανθρώπου. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

Ματθαίος 6/ς: 25: "Δια τούτο λέγω υμίν, μη μεριμνάτε τη ψυχή υμών τι φάγητε και τι πίητε, μηδέ τω σώματι υμών τι ενδύσησθε· ουχί η ψυχή πλείόν εστι της τροφής και το σώμα του ενδύματος". Παρατηρήστε ότι εδώ ο Χριστός αναφέρεται στις λέξεις αυτές, ως συστατικά του όλου ανθρώπου.

Ματθαίος 10/ι: 28: "και μη φοβηθήτε από των αποκτεννόντων το σώμα, την δε ψυχήν μη δυναμένων αποκτείναι· φοβήθητε δε μάλλον τον δυνάμενον και ψυχήν και σώμα απολέσαι εν γεέννη". Κατά τον ίδιο τρόπο, εδώ φανερώνονται τα δύο συστατικά του ανθρώπου.

3. Εξαιρέσεις

Υπάρχουν στα παραπάνω και κάποιες εξαιρέσεις:

Α΄ Κορινθίους 6/ς: 20: "ηγοράσθητε γαρ τιμής· δοξάσατε δη τον Θεόν εν τω σώματι υμών [και εν τω πνεύματι υμών]". Εδώ αντί για το ζεύγος "σώμα - ψυχή", έχουμε: "σώμα - πνεύμα". Όμως το συγκεκριμένο εδάφιο, δεν υπάρχει σε αυτή τη μορφή σε όλους τους κώδικες, κάτι που σημαίνει, ότι το τμήμα που έχουμε σε αγκύλες, πιθανότατα έχει προστεθεί αργότερα, και δεν αποτελεί αυθεντική πρωτότυπη γραφή. Στο κριτικό κείμενο του Νέστλε, το τμήμα της αγκύλης λείπει.

Εφεσίους 4/δ: 4: "έν σώμα και έν Πνεύμα, καθώς και εκλήθητε εν μια ελπίδι της κλήσεως υμών". Εδώ πάλι, δεν μιλάει για το ανθρώπινο πνεύμα, ώστε να θεωρηθεί ζεύγος. Μιλάει για το Σώμα της Εκκλησίας και για το Άγιο Πνεύμα. Άρα η αναφορά Σώματος και Πνεύματος, δεν γίνεται ως "ζεύγος".

Πράξεις 4/δ: 32: "Του δε πλήθους των πιστευσάντων ην η καρδία και η ψυχή μία". Και εδώ, δεν αναφέρεται το σώμα, αλλά η καρδιά, γιατί στόχο έχει να φανερώσει την ομοψυχία, και όχι την ποιότητα ή τα συστατικά.

Γνωρίζοντας αυτά τα δεδομένα, είναι ευκολότερη για τον ερμηνευτή η κατανόηση του πνεύματος των σχετικών χωρίων, που κάνουν παρόμοιες αναφορές αυτών των ζευγών.

Ν. Μ.