• 1. Ο ουρανός και η γη ως περιβάλλον του ανθρώπου

• 2. Ο ουρανός ως κατοικία του Θεού

• 3. Ο ουρανός ως κατοικία των αγίων

Τι εννοεί άραγε η Αγία Γραφή με τη φράση: "Ουρανός και γη"; Αντιλαμβάνονταν οι αρχαίοι συγγραφείς της τις λέξεις αυτές με τον ίδιο τρόπο όπως εμείς σήμερα; Η μελέτη αυτή, στοχεύει στην εξιχνίαση αυτού τού ερωτήματος, με συμπεράσματα χρήσιμα στην κατανόηση τής Αγίας Γραφής, και την ερμηνεία της.

1. Ο ουρανός και η γη ως περιβάλλον του ανθρώπου

Κατά τους κοσμολόγους, η δημιουργία τού Σύμπαντος, έγινε περισσότερο από 13.700.000.000 έτη πριν. Αντιθέτως, κάποιοι ερμηνευτές τής Αγίας Γραφής, θεωρούν ότι τα λεγόμενα τής Γένεσης στο κεφάλαιο 1/α΄ και εδάφιο 1, αναφέρονται σε αυτή ακριβώς τη δημιουργία. Εκεί όμως, μιλάει για εντελώς διαφορετικό πράγμα. Μιλάει για τη διαμόρφωση τής γης, ως κατοικία τού ανθρώπου, και όχι για τη δημιουργία τού σύμπαντος. Εκεί λέει: "Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην".

Στη συνέχεια, αναλύει τη διαμόρφωση τής γης σε 6 "ημέρες" ή φάσεις, για να δεχθεί τον άνθρωπο.

Ο Μωυσής όμως, στην Έξοδο 20/κ΄ 11, αναφέρεται στο ίδιο γεγονός "δημιουργίας ουρανού και γης", δείχνοντας ότι η αφήγησή του στη Γένεση, δε μιλάει για τη δημιουργία τού σύμπαντος, αλλά για την "εξαήμερη" διαμόρφωση τής γης για κατοικία τού ανθρώπου. (Και είναι λογικό ότι ο ίδιος ο Μωυσής γνώριζε τι εννοούσε όταν έγραφε τη Γένεση, καλύτερα από οποιονδήποτε κατοπινό ερμηνευτή).

Εκεί λέει τα εξής: "διότι εις έξ ημέρας εποίησεν ο Κύριος τον ουρανόν και την γην, την θάλασσαν και πάντα τα εν' αυτοίς..." Αυτό σημαίνει, ότι το Γένεσις 1/α΄ 1, δεν είναι κάτι διαφορετικό, αλλά μια περιληπτική αναφορά για τα παρακάτω, όπου αναλύονται μία μία οι έξι δημιουργικές ημέρες.

Με αυτό, συμφωνούν και τα παρακάτω εδάφια τής Γένεσης, στο 1/α΄ 6 - 10, όπου ξεκαθαρίζεται ότι ο Μωυσής, με τη λέξη: "ουρανός", δεν εννοεί το διάστημα, αλλά το χώρο που ορίζεται από την επιφάνεια τής θάλασσας, ως τα σύννεφα, και με τη λέξη: "γη", εννοεί την "ξηρά", και όχι τον πλανήτη.

"Και είπεν ο Θεός: "Γενηθήτω στερέωμα αναμέσον τών υδάτων, και ας διαχωρίζει ύδατα από υδάτων. Και εποίησεν ο Θεός το στερέωμα, και διεχώρησε τα ύδατα τα υποκάτωθεν τού στερεώματος, από τών υδάτων τών επάνωθεν τού στερεώματος. Και έγινεν ούτω. Και εκάλεσεν ο Θεός το στερέωμα: "Ουρανόν"... (Γένεσις 1/α΄ 6 - 8).

...και εκάλεσεν ο Θεός την ξηράν: "γην". Και το σύναγμα τών υδάτων εκάλεσε: "θάλασσας". (1/α΄ 10).

Στα παραπάνω εδάφια είναι επίσης σημαντικό, ότι στη λέξη "γη" δεν περιλαμβάνει τη "θάλασσα", την οποία διαφοροποιεί. Δεν μιλάει λοιπόν για τον πλανήτη, τού οποίου μεγάλο μέρος είναι νερό.

Όταν λοιπόν στο πρώτο εδάφιο τής Αγίας Γραφής λέει: "Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην", μιλάει για τη διαμόρφωση τού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζει και κινείται ο άνθρωπος. Την ίδια έννοια έχουν οι λέξεις: "ουρανός και γη", όπου συναντώνται μαζί.

Τα παραπάνω είναι σημαντικά, για την κατανόηση Αγιογραφικών χωρίων, όπου αναφέρονται οι λέξεις: "ουρανός" και "γη", και που συχνά παρανοούνται. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε, ότι οι συγγραφείς τής Αγίας Γραφής, όταν μιλούσαν για τη "γη", δεν είχαν υπ' όψιν τους τον "πλανήτη", (όπως εμείς σήμερα που τον είδαμε από το διάστημα), αλλά το έδαφος που πατούσαν. Κατά τον ίδιο τρόπο, όταν μιλούσαν για τον "ουρανό", δεν φαντάζονταν το αχανές διάστημα που γνωρίζουμε εμείς λόγω τών διαστημοπλοίων και τών τηλεσκοπίων, αλλά τον "θόλο" που περιέβαλλε την ξηρά, με κορυφή τα σύννεφα. Πιθανώς μάλιστα, τόσο ο Μωυσής, (όσο και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς που ερμήνευσαν το έργο του), φαντάζονταν ότι η αρχή τού χρόνου, ξεκινούσε με τη δημιουργία τής γης, όπως αναφέρεται στη Γένεση. Αυτοί, δε γνώριζαν ότι για τη δημιουργία τής γης, έπρεπε να προηγηθεί η ζωή και η έκρηξη ενός άλλου άστρου παλαιότερου τού ηλίου, το οποίο θα μετέτρεπε το υδρογόνο του στα γνωστά και απαραίτητα για τη ζωή στοιχεία που αποτελούν τη γη.

Τα παραπάνω, σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν τις απόψεις τών Μανιχαίων.

Σε πείσμα τών Γνωστικών και τών Μανιχαίων, που υποστήριζαν ότι ο Θεός απλώς διαμόρφωσε το σύμπαν από προϋπάρχουσα ύλη, και δεν το δημιούργησε από το μηδέν, ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, γράφει στην αρχή τού πρώτου κεφαλαίου τού Ευαγγελίου του για τον Ιησού Χριστό: "Στην Αρχή ήταν ο Λόγος... Τα πάντα έγιναν δι' Αυτού, και χωρίς Αυτόν, δεν έγινε ούτε ένα από όσα έγιναν". Εδώ, μιλάει σαφώς για την αρχή τού χρόνου, (όποτε κι αν ήταν αυτή), και μας πληροφορεί, ότι τότε "ήταν", (υπήρχε), ο Λόγος, και έκανε τα πάντα. Προφανώς, και ο Μωυσής, αν γνώριζε τις λεπτομέρειες τής σημερινής επιστήμης, θα ξεκινούσε ίσως από εκεί την αφήγηση τής δημιουργίας τού Θεού. Επικεντρώθηκε όμως, στα όσα ενδιέφεραν τον επίγειο παρατηρητή, για την αρχή τής επιγείου δημιουργίας, ως τόπο κατοικίας τού ανθρώπου.

Μια άλλη συνηθισμένη έννοια τής λέξης: "γη" στην Αγία Γραφή, είναι κάποια συγκεκριμμένη τοποθεσία, που κάθε φορά η τοποθεσία της γίνεται κατανοητή από τα συμφραζόμενα τού εδαφίου. Κατ' αυτόν τον τρόπο, τα στρατεύματα τού Γωγ, κυκλώνουν τη "γη", την άγια γη τής Ιερουσαλήμ, και όχι τον πλανήτη, ο οποίος δεν θα μπορούσε να κυκλωθεί. (Αποκάλυψις 20/κ΄ 9).

2. Ο ουρανός ως κατοικία του Θεού

Η λέξη "ουρανός" όμως, έχει άλλη έννοια, όταν αναφέρεται ως περιβάλλον κατοικίας τού Θεού.
Όταν ο άνθρωπος παρατηρεί το περιβάλλον του, είναι αναπόφευκτο να συνειδητοποιεί τη μικρότητά του, και το πόσο ασήμαντος είναι σε σχέση με τα ουράνια φαινόμενα που παρατηρει. (Ιώβ 36/λς΄ 22 - 37/λζ΄ 13).

Είναι λοιπόν φανερό στον άνθρωπο, ότι η ύπαρξη τού Δημιουργού του χώρου στον οποίο ζούμε, η ύπαρξη τού Δημιουργού αυτών τών φοβερών φαινομένων, πρέπει να είναι ανώτερη από τη δική μας, και δεν μπορεί να περιορίζεται στη γη μας, που είναι δικό Του δημιούργημα. (Ιώβ 38/λη΄ 4 - 11).

Πού λοιπόν θα αναζητήσουμε ΕΚΕΙΝΟΝ τον μεγαλειώδη Δημιουργό; Μα πού αλλού; Κάπου πιο πάνω από εμάς, πιο πάνω απ' όσα έφτιαξε. Και πιο πάνω από εμάς, είναι ο ουρανός. Εκεί ο άνθρωπος έστρεψε το βλέμμα του, εκεί αναζήτησε τον "ψηλότερο" απ' αυτόν Δημιουργό. (Ησαϊας 40/μ΄ 26. Ψαλμός 144/ρμδ΄ 3 - 5. 113/ριγ΄ 4 - 6).

΄Ετσι, ο "ουρανός", έφτασε να σημαίνει ακόμα, τον "τόπο" κατοικίας τού Θεού. (Ψαλμός 2/β΄ 4).

Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι ο Θεός ζει κάπου στο διάστημα, ούτε ότι ζει σε κάποιο σημείο τού σύμπαντος που Αυτός δημιούργησε. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να έχει ανάγκη από τη δημιουργία του για να κατοικεί εκεί; Αν πάλι δεν την έχει ανάγκη, δεν μπορεί να κατοικεί στο διάστημα, το οποίο αυτός δημιούργησε.

Για να το καταλάβουμε αυτό, ας κάνουμε έναν συλλογισμό:

Η γη είναι στρογγυλή, και περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο, και μαζί με τον ήλιο ταξιδεύει γύρω από το κέντρο τού γαλαξία μας. Αυτό σημαίνει ότι κάθε δευτερόλεπτο που περνάει, ένα σημείο στην επιφάνειά της, αλλάζει συνεχώς θέση ως προς το σύμπαν. Ας υποθέσουμε λοιπόν, πως κάποιος στην Ελλάδα δείχνει ίσια πάνω στον ουρανό, και λέει: "Ο Θεός είναι εκεί στον ουρανό". Την ίδια στιγμή στην Αυστραλία, στο αντίθετο σημείο τής γης, ένας άλλος άνθρωπος δείχνει ψηλά στον ουρανό, και λέει και αυτός: "Ο Θεός είναι εκεί στον ουρανό".

Επειδή όμως η γη είναι στρογγυλή και αυτοί βρίσκονται στα δύο αντίθετα άκρα της, στην πραγματικότητα δείχνουν σε ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση ο ένας από τον άλλο, λέγοντας και οι δύο, πως "εκεί" κατοικεί ο Θεός. Τελικά λοιπόν, σε ποια από τις δύο κατευθύνσεις κατοικεί ο Θεός;

Γι' αυτό στην Αγία Γραφή, ο ίδιος ο Θεός ενέπνευσε τον σοφό βασιλιά Σολωμώντα να πει: μ"Οι ουρανοί τών ουρανών δεν μπορούν να σε χωρέσουν" δείχνοντας την "πανταχού παρουσία" τού Θεού, αλλά και το ότι ο Θεός δεν κατοικεί σε συγκεκριμμένο τόπο. (Ιερεμίας 23/κγ΄ 24. Α΄ Βασιλέων 8/η΄ 27. Ψαλμός 139/ρλθ΄ 8). Ο Θεός είναι απλά ανώτερος από τον άνθρωπο, "όπως ο ουρανός είναι ανώτερος από τη γη". (Ψαλμός 113/ριγ΄ 4 - 6. 103/ργ΄ 11. 99/ θ΄ 1,2). Άλλωστε, δεν θα μπορούσαν οι συγγραφείς τής Αγίας Γραφής να εννοούν ως τόπο κατοικίας τού Θεού το διάστημα, μια και δεν το γνώριζαν, παρά μόνο ως κάτι ψηλότερο από αυτούς.

Όταν λοιπόν η λέξη "ουρανός" αναφέρεται ως τόπος κατοικίας τού Θεού, εννοεί την ανώτερη μορφή ύπαρξης τού Θεού. (Για περισσότερα, δες τη μελέτη τής ίδιας σειράς, με θέμα: "Η πανταχού παρουσία τού Θεού").

Ο απόστολος Παύλος, μας μιλάει για τρεις βαθμίδες ύπαρξης, στην Β΄ Κορινθίους 12/ιβ΄ 2 - 4, όταν μας αποκαλύπτει ότι "μεταφέρθηκε ως τον 3ο ουρανό, στον Παράδεισο, και άκουσε πράγματα ανέκφραστα". Έχουμε δηλαδή βαθμίδες ύπαρξης, ψηλότερες από τη γήινη φθαρτή μορφή ύπαρξης.

Αυτό δείχνει και η έκφραση: "ουρανός τών ουρανών" (Α΄ Βασιλέων 8/η΄ 27). Δηλαδή, ότι και οι ουρανοί έχουν κάτι ψηλότερο και ανώτερο απ' αυτούς, έναν ψηλότερο ουρανό, που όμως και αυτός "δεν μπορεί να χωρέσει" τον "πανταχού παρόντα" Θεό, τον "υψηλότερο τών ουρανών". (Εφεσίους 4/δ΄ 10).

Στο ίδιο πλαίσιο κινούνται και οι αναφορές τού Κυρίου μας Ιησού Χριστού, όταν αναφέρεται στον ουρανό. Ο ίδιος έρχεται από αυτή την ανώτερη πραγματικότητα, τον δικό Του ανώτερο κόσμο, στο δικό μας, και σ' αυτόν επιστρέφει: "Ουδείς αναβέβηκεν εις τον ουρανόν, ει μη ο εκ τού ουρανού καταβάς, ο Υιός τού ανθρώπου". (Ιωάννης 3/γ΄ 13. 6/ς΄ 26).

Πολίτες αυτής τής ανώτερης (ουράνιας) πραγματικότητας, είναι ήδη οι Χριστιανοί που με το άγιο βάπτισμα ενώθηκαν μαζί με τον Ιησού Χριστό. (Εφεσίους 2/β΄ 6). Ωστόσο, το έργο τού Ιησού συνεχίζεται, ώσπου να γίνει το θέλημά του, όπως στον ουρανό, και στη γη, (Ματθαίος 6/ς΄ 10), και να συνδιαλαγούν "τα πάντα δι' αυτού, είτε τα επί της γης είτε τα εν τοις ουρανοίς". (Κολοσσαείς 1/α΄ 20).

3. Ο ουρανός ως κατοικία των αγίων

"Ημών (τών Χριστιανών) το πολίτευμα εν ουρανοίς υπάρχει", (Φιλιππισίους 3/γ΄ 20,21), αλλά δεν αρνούμεθα τη γη, την τωρινή μας κατοικία, όπως δεν την αρνήθηκαν και οι προ Χριστού πιστοί, "αν και περίμεναν την επουράνια πατρίδα". (Εβραίους 11/ια΄ 13 - 16). Η λειτουργική προσευχή, δίνει φωνή στη γη, σε ό,τι περιέχεται στη γη, και σε ό,τι παράγεται με την εργασία. Κατ' αυτόν τον τρόπο, ο άνθρωπος λειτουργεί ως "ιερέας" τής γης, κάνοντάς την να υψώνεται προς το Θεό. Ο άνθρωπος είναι "βασιλιάς και ιερέας τής γης" (Αποκάλυψις 5/ε΄ 10).

Περιμένουμε την "απελευθέρωσή της από τη φθορά", (Ρωμαίους 8/η΄ 19 κλπ), ούτως ώστε όταν "παρέλθει" η σημερινή της μορφή, να αντικατασταθεί από την καινούργια γη. Επειδή, "κατά την υπόσχεση του Θεού, καινούργιους ουρανούς και καινούργια γη προσμένουμε, όπου σ' αυτό το νέο ανώτερο περιβάλλον κατοικίας μας, κατοικεί δικαιοσύνη". (Β΄ Πέτρου 3/γ΄ 13).

Βιβλιογραφία: Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας σελ. 206 - 211, 749,750.