Η ακαδημαϊκή κοινότητα θεωρεί ότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, βάπτισε τον Ιησού Χριστό στον ποταμό Ιορδάνη. Το βάπτισμα του Χριστού και η σταύρωση του, σύμφωνα με τον ιστορικό μελετητή της Κ.Δ James Dunn, "κατέχουν σχεδόν καθολικής σύμφωνης γνώμης"⁽¹⁾. Ο Dunn συνεχίζει να λέει ότι τα δύο αυτά γεγονότα "είναι τόσο σίγουρα" που είναι σχεδόν αδύνατη η αμφιβολία ή η άρνηση⁽²⁾.

Οι λόγοι που στηρίζουν την ιστορική αποδοχή του βαπτίσματος του Χριστού είναι ότι η αφήγηση βρίσκεται μέσα σε πολλές ανεξάρτητες πηγές της Καινής Διαθήκης. Εξωβιβλικές πηγές "φωτίζουν" επίσης τον ιστορικό Ιωάννη Βαπτιστή. Ο Josephus Flavius, ένας ιστορικός του 1ου αιώνα στο έργο του «Αρχαιότητες των Εβραίων» (93 μ.Χ.), γράφει για τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, τη δημοτικότητά του ανάμεσα στα πλήθη και τον θάνατό του στην Περαία από τον Ηρώδη Αντίπα, ο οποίος επίσης επιβεβαιώνεται ανεξάρτητα, από τις αναφορές του ευαγγελίου. Αυτή η επιβεβαίωση από έναν σημαντικό εβραίο ιστορικό του 1ου αιώνα παρέχει στους ιστορικούς σιγουριά ότι οι αναφορές της Καινής Διαθήκης εδραιώνονται ως ιστορικές, αφού αναφέρουν ιστορικές φιγούρες, και ακόμη και γεγονότα που συνδέονται με αυτές τις φιγούρες.

Οι πηγές του ευαγγελίου αποδεικνύουν ευρέως το βάπτισμα του Χριστού. Επιβεβαιώνεται στο Μάρκο 1:10, Ματθαίος 3:16, Λουκάς 3:22, και Ιωάννης 1:32, καθώς και στις Πράξεις 10: 37-38. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι ο Ματθαίος και ο Λουκάς χρησιμοποίησαν το προηγούμενο ευαγγέλιο του Μάρκου ως αφηγηματική πηγή, οπότε έχουμε τουλάχιστον δύο ανεξάρτητες πηγές (Mάρκος, Ιωάννης) + τις Πράξεις. Από τον κανόνα της Καινής Διαθήκης έχουμε τρεις ανεξάρτητες πηγές που πιστοποιούν το βάπτισμα.

Το βάπτισμα του Ιησού αναφέρεται περαιτέρω στο υποθετικό Q, όπως επισημαίνει ο μελετητής Robert Webb,

"Το βάρος των αποδεικτικών στοιχείων, οδηγεί σε ένα συμπέρασμα: το κείμενο Q πιθανότατα περιείχε έναν απολογισμό του βαπτίσματος του Ιησού και της της θεοφάνειας" ⁽³⁾.

Αυτό είναι σημαντικό δεδομένου ότι η υποθετική πηγή Q πιστεύεται ότι προηγείται των πηγών του ευαγγελίου και γενικά χρονολογείται στη δεκαετία του 40 ή του 50 μ.Χ.⁽⁶⁾. Αυτό αποδεικνύει ότι το βάπτισμα του Ιησού αναφέρεται από πολύ νωρίς, και όχι κάτι που αποδίδεται στον Χριστό από κάποιον μετέπειτα συγγραφέα.

Επιπλέον, σύμφωνα με τα ιστορικά κριτήρια, το βάπτισμα του Χριστού περνά το κριτήριο της αμηχανίας. Αυτό είναι ένα κριτήριο για το οποίο οι μελετητές χρησιμοποιούν για τις αναφορές της Καινής Διαθήκης ώστε διαχωρίσουν τι θεωρείται ιστορικό από αυτό που δεν θεωρείται ιστορικό.

Είναι πολύ απίθανο ότι οι συγγραφείς, που γνωρίζουμε ότι ήταν οπαδοί του Χριστού, να  ανέφεραν έναν γεγονός το οποίο θα έθετε σε αμηχανία τον εαυτό τους, τον χαρακτήρα και την πρώιμη πίστη τους. Πώς ισχύει αυτό για το βάπτισμα του Χριστού από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή;

Το βάπτισμα θεωρήθηκε από τους πρώτους χριστιανούς ως το "πλύσιμο των αμαρτιών", αλλά είναι σαφές ότι οι πρώτοι Χριστιανοί θεωρούν τον Χριστό ως τον μοναδικό άνθρωπο που μπορεί να τους σώσει από τις αμαρτίες τους. Είναι λοιπόν πολύ απίθανο το βάπτισμα του Χριστού να είναι ένα πλαστό ιστορικό γεγονός που θα εφηύραν οι συγγραφείς της Καινής Διαθήκης. Είναι λογικά βέβαιο ότι το βάπτισμα του Χριστού περνά το κριτήριο της αμηχανίας.

Συμπερασματικά, το βάπτισμα του Χριστού ανεξαρτήτως βεβαιώνεται σε έξι ιστορικές πηγές: Μάρκος, Ματθαίος, Λουκάς, Ιωάννης, Πράξεις και Q. Από τις πηγές αυτές τουλάχιστον τρεις είναι ανεξάρτητες. Από τους έξι αυτούς, τουλάχιστον δύο θεωρούνται πρώιμες μαρτυρίες: Q και Μάρκος. Και σε συνδυασμό με το κριτήριο της αμηχανίας, παρέχουν μια αρκετά μεγάλη σιγουριά ότι το βάπτισμα του Χριστού είναι ένα πραγματικό γεγονός της ιστορίας. Είναι επίσης γεγονός αποδεκτό και από τους πιο σκεπτικιστές και ριζοσπαστικούς μελετητές. Για παράδειγμα, ο Dominic Crossan, πιστεύει ότι είναι ιστορικά βέβαιο ότι ο Χριστός βαφτίστηκε από τον Ιωάννη στον ποταμό Ιορδάνη⁽⁴⁾. Ο Webb συμπεραίνει ότι:

"[...] ο Ιησούς βαφτίστηκε από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Ως εκ τούτου, το βάπτισμα ήταν για τον Ιησού ένα σημαντικό γεγονός για αυτόν, από την προηγούμενη ζωή του ως μαραγκός στη Ναζαρέτ, σε μια νέα ζωή προσφοράς"⁽⁵⁾.

Σημειώσεις

1. Dunn, J. 2003. Jesus Remembered. p. 339.

2. Dunn, J. 2003. Ibid.

3. Webb, J. 2005. Jesus’ Baptism: Its Historicity and Implications. Available.

4. Crossan, J. 1999. Who Is Jesus? p. 31-32.

5. Webb, J. 2005. Ibid.