Εισαγωγικά

Περί τα τέλη του 1970 η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ιαπωνίας εόρτασε επισήμως την ανακήρυξη σε άγιο του μεγάλου της Αποστόλου: του αρχιεπισκόπου Νικολάι Κασάτκιν.

Πολλοί από τους ετεροδόξους δεν διστάζουν να χαρακτηρίσουν την προσπάθειά του «μοναδική»^[1] και τον ίδιο «διακεκριμένο Χριστιανό Ιεραπόστολο του 19ου αιώνα»^[2], ενώ ορισμένοι Ορθόδοξοι τον θεωρούν ως «έναν από τους διαπρεπέστερους Ιεραποστόλους όλων των εποχών^[3].

Με την ακτινοβολία της ζωής και του έργου του ανέτειλε η Ορθοδοξία στην Ιαπωνία, τη «χώρα τού ανατέλλοντος ηλίου». Ο όρθρος αυτός αποτελεί ένα εκπληκτικό κεφάλαιο της διαδόσεως του Χριστιανισμού και είναι περίεργο ότι έχει παραμείνει εν πολλοίς άγνωστος στον Ορθόδοξο κόσμο, ακόμη και στους θεολογικούς κύκλους.

Η ιστορία της ιαπωνικής Ορθοδοξίας μπορεί να χωρισθεί σε τέσσερις βασικές περιόδους:

Πρώτον, την αρχική διείσδυση, σε εποχή που ο Χριστιανισμός απαγορευόταν αυστηρά στη χώρα (1861-1872).

Δεύτερον, την περίοδο της ανοδικής πορείας (1873-1912), κατά την οποία αναπτύχθηκε συστηματικά η Ιεραποστολή σε καθεστώς ελευθερίας.

Τρίτον, τα χρόνια της δοκιμασίας (1913-1945), οπότε αφενός μεν διακόπηκε η βοήθεια της Ορθόδοξης Ρωσίας και αφετέρου αναβίωσε ο ιαπωνικός Σιντοϊσμός· και,

Τέταρτον, τη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο περίοδο αναπροσαρμογής στις νέες πολιτικές και πνευματικές συνθήκες της Ιαπωνίας.

Σε συνοπτική έρευνα που δημοσιεύθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1960 μόνο στα Αγγλικά^[4] και σε μερικά άρθρα, ο γράφων είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει τις βασικές γραμμές της ιστορίας αυτής. Εδώ θα περιορισθεί στη διεξοδικότερη επανεξέταση, επί τη βάσει πληρεστέρων πηγών, της πρώτης μόνο περιόδου (Ιούλ. 1861 - Μάρτ. 1873) της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη δυναμική αυτή χώρα του Ειρηνικού.

Την παρούσα μελέτη, εκτός από το ιστορικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει, υπαγόρευσε η πεποίθηση, ότι η προσεκτική σπουδή και κατανόηση της πείρας των Ορθοδόξων αποστολών παλαιοτέρων γενεών έχει καθοδηγητική σημασία για όσα συντελούνται σήμερα σε άλλα Ιεραποστολικά μέτωπα.

Οι φάσεις της αναπτύξεως μιας νέας Ορθόδοξης λατρευτικής κοινότητος, η ζωή των πρωταγωνιστών της, δεν είναι απλώς «Ιστορία», αλλά πείρα της Εκκλησίας, «θεολογία», η οποία αποτελεί το θετικότερο θεμέλιο για την ανάπτυξη μιας ζωντανής «Θεολογίας της Ιεραποστολής» και για την καλλιέργεια της Ορθόδοξης Ιεραποστολικής συνειδήσεως στην εποχή μας.

Συχνά ο γράφων επεκτείνεται σε περιγραφές ορισμένων γεγονότων, διότι πιστεύει ότι οι λεπτομέρειες προσδίδουν στην ιστορική πραγματικότητα το ιδιαίτερο χρώμα και την ατμόσφαιρά της. Οι διηγήσεις των «Πράξεων των Αποστόλων» δεν έπαψαν να παρουσιάζουν επικαιρότητα στη ζωή της Εκκλησίας και βασικό θεμέλιο θεολογίας. Με τη σκέψη ότι το «χρονικό» της διαδόσεως του Χριστιανισμού αποτελεί τη συνέχεια των «Πράξεων», προτιμήσαμε, κατά το δυνατόν, το αφηγηματικό τους πρότυπο.

Επόμενο

Σημειώσεις:

1.  K. S. Latourette, History of the Expansion of Christianity, Τόμ. VI (The Great Century in Northern Africa and Asia, A. D. 1800-1914), London 1944, σ. 379.

2.  G. Tucker, The History of the Episcopal Church in Japan, New York - London 1938, σ. 102.

3.  J. Meyendorff, L’Église Orthodoxe hier et aujourd'hui, Paris (Seuil) 1960, σ. 158.

4. «Orthodoxy in the Land of the Rising Sun», Orthodoxy 1964. A Panorthodox Symposium, Αθήναι 1964, σ. 300-319, 438-440 (Στο μνημονευθέν Συμπόσιο το άρθρο δημοσιεύθηκε ανώνυμα, σημειώνεται όμως ότι ελήφθη από το «Πορευθέντες», καθώς και τα άλλα άρθρα του γράφοντος περί της Ορθοδοξίας στην Κίνα και την Αλάσκα).