Εχθροί του Μοναχισμού Μέρος 4ο

Αέριος ο εκ Σεβαστείας: Ο αντινηστευτής και αντεπίσκοπος μοναχός

του Γεωργίου Φλωρόφσκυ

Επίτιμου καθηγητού της Ιστορίας της Ανατολικής Εκκλησίας του Πανεπιστημίου του Harvard

Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο: "Οι Βυζαντινοί Ασκητικοί και Πνευματικοί Πατέρες". (Μετάφραση Παναγιώτη Κ. Πάλλη. Εκδόσεις Πουρναρά. Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 117-118).

(Τίτλος πρωτοτύπου: The Byzantine Ascetic and Spiritual Fathers. © BUCHERVERTRIEBSANSTALT. © 1992 Για την ελληνική γλώσσα Πουρναράς Παναγιώτης Καστριτσίου 12 Θεσσαλονίκη ISBN: 960-242-031-6).

Ο Αέριος, ένας Ιερέας στη Σεβάστεια του Πόντου, αρχικά συνδέονταν με τον Ευστάθιο Σεβαστείας, ο οποίος και τον χειροτόνησε. Ανήκε στην ασκητική κίνηση του Ευσταθίου αλλά περί το 360 οι δυο τους φιλονείκησαν και ο Αέριος απομακρύνθηκε από την κίνηση.

Ήταν ο ίδιος ασκητής. Εν τούτοις αντετίθετο στη νηστεία και στην καθιέρωση ορισμένων περιόδων νηστείας κατά τη διάρκεια του έτους. Αυτός και οι οπαδοί του αρνιόταν να νηστέψουν τη Μεγάλη Εβδομάδα. Εν τούτοις, κρατούσαν εθελοντική νηστεία τις Κυριακές.

Ο Αγ. Επιφάνειος στο έργο του Refutation of all Heresies (Αναίρεση όλων των αιρέσεων) (75) αποδίδει άλλες αιρετικές απόψεις στον Αέριο. Κατά τον Άγ. Επιφάνειο, ο Αέριος δεν δέχονταν διάκριση μεταξύ επισκόπων και ιερέων, καμιά «υπεροχή» των επισκόπων έναντι των ιερέων. Ήταν επίσης αντίθετος στον εορτασμό του Πάσχα, που τον χαρακτήριζε «Ιουδαϊκή» δεισιδαιμονία. Στήριζε την αντίρρησή του για τον εορτασμό του Πάσχα στο χωρίο Α' Κορ. 5:7: «Πετάξτε λοιπόν το παλιό προζύμι, για να γίνετε νέο ζυμάρι, αφού είστε χωρίς προζύμι. Γιατί πραγματικά ο Πασχαλινός αμνός μας, ο Χριστός, σταυρώθηκε για μας»¹.

Ο Αγ. Επιφάνειος τον κατηγορεί ακόμα και ως Αρειανό. Αντιτάσσονταν ακόμα στις προσευχές για τους νεκρούς. Καταδιώχθηκε από την ιεραρχία και αναγκάστηκε να ζει σε σπηλιές και ανοιχτές πεδιάδες με τους οπαδούς του. Οι οπαδοί του, που ονομάζονταν Αεριανοί, μνημονεύονται από τον Άγ. Φιλάστριο (πέθανε περί το 397), Επίσκοπο Βρεσκίας. Ο Αγ. Φιλάστριος έγραψε ένα βιβλίο περί το 385 στο οποίο προσπάθησε να αναιρέσει είκοσι οκτώ Ιουδαϊκές αιρέσεις και εκατό είκοσι οκτώ Χριστιανικές αιρέσεις. Αυτό το έργο έχει γενικά συνταχθεί πολύ άσχημα. Παρά τα ελαττώματα του, αυτό φαίνεται πώς υπηρέτησε μια ανάγκη στη Λατινική Δύση όπου ο Άγ. Αυγουστίνος στηρίχθηκε πολύ σ' αυτό. Οι «Αεριανοί» μνημονεύονται ως εβδομηκοστή δεύτερη αίρεση. Μνημονεύονται επίσης και από τον Άγ. Αυγουστίνο στο βιβλίο του De Haeresibus (Περί αιρέσεων), 53. Φαίνεται, εν τούτοις, ότι οι οπαδοί του εξαφανίστηκαν όχι πολύ αργότερα από το θάνατο του.

 Σημείωση:

1. Α΄ Κορ. 5:7: Το κείμενο αυτό στην Κ. Δ. είναι: «Εκκαθάρατε ουν την παλαιάν ζύμην, ίνα ήτε νέον φύραμα, καθώς εστε άζυμοι. Και γαρ το Πάσχα ημών (υπέρ ημών) ετύθη Χριστός».

Ακολουθεί το 5ο Μέρος: Πώς στράφηκε ο Λούθηρος κατά του Μοναχισμού