1. Ο Προτεσταντικός ισχυρισμός

Λένε οι Προτεστάντες: "Η Αγία Γραφή μας πληροφορεί ότι, "Ο Θεός είναι Πνεύμα, (Ιωάννης: δ' 24). Συνεπώς και η προς Αυτόν λατρεία και προσκύνηση πρέπει να είναι ανάλογη με την πνευματική φύση του Θεού. Όταν όμως μεσολαβούν υλικά πράγματα (εκκλησιαστικά σκεύη, άμφια κ.λ.π.), τότε ασφαλώς η λατρεία δεν είναι πνευματική, επειδή η φύσις αυτών των υλικών πραγμάτων δεν είναι καθόλου ανάλογη με την πνευματική φύση του Θεού".

Πόσο σωστή είναι όμως η ερμηνεία που κάνουν στο χωρίο αυτό;

Οι Προτεστάντες στην πλειονότητά τους, αν και παπαγαλίζουν πολλά Αγιογραφικά εδάφια, αγνοούν βασικές έννοιες της Αγίας Γραφής. Ας δούμε λοιπόν τι σημαίνει "εν Πνεύματι" στην Αγία Γραφή, και τι "στραμπούληγμα" κάνουν οι Προτεστάντες στην έννοια του εδαφίου αυτού, για να δημιουργήσουν ένα επιχείρημα εναντίον της Εκκλησίας του Χριστού, μια και η Αγία Γραφή δεν τους καλύπτει καθόλου στα όσα θέλουν να υποστηρίξουν, με αδιαστρέβλωτα εδάφια.

"Ο Θεός είναι Πνεύμα, και οι προσκυνούντες Αυτόν, εν Πνεύματι και αληθεία πρέπει να τον προσκυνούν".  είχε πει ο Κύριος στη Σαμαρείτισσα που τον ξεδίψασε.  (Ιωάννης 4/δ΄ 23,24).  Τόνισε μάλιστα, ότι ΄΄οι αληθινοί προσκυνηταί΄΄, θα προσκυνούσαν τον Θεό με τον τρόπο αυτό, δηλαδή "εν Πνεύματι και αληθεία".  Είναι λοιπόν σημαντικό για όσους θεωρούμε τους εαυτούς μας Χριστιανούς, να δούμε τι σημαίνει η φράση: "εν Πνεύματι".  Ας αφήσουμε λοιπόν τον απόστολο Παύλο, (και όχι τους Προτεστάντες), να μας το εξηγήσει:

2. Τι σημαίνει "εν Πνεύματι";

Το πρώτο που πρέπει να ρωτήσουμε εδώ, είναι το εξής: Όταν η Αγία Γραφή λέει: "εν πνεύματι", τι εννοεί; Το ανθρώπινο πνεύμα, που είναι δύναμη της ψυχής, ή το Άγιο Πνεύμα; Η Αγία Γραφή μας εξηγεί:

"Ο γαρ νόμος του Πνεύματος τής ζωής εν Χριστώ Ιησού ηλευθέρωσέν σε από τού νόμου τής αμαρτίας και τού θανάτου...  Υμείς δε ουκ εστέ εν σαρκί αλλά εν Πνεύματι είπερ Πνεύμα Θεού οικεί εν υμίν.  Ει δε τις Πνεύμα Χριστού ουκ έχει, ούτος ουκ έστιν αυτού... ει δε το Πνεύμα οικεί εν υμίν, ο εγείρας Χριστόν εκ νεκρών, ζωοποιήσει και τα θνητά σώματα υμών δια τού ενοικούντος αυτού Πνεύματος εν υμίν... όσοι γαρ Πνεύματι Θεού άγονται, ούτοι υιοί Θεού εισίν...". -Ρωμαίους 8/η΄ 2,9,11,14.

"Το Πνεύμα συμαρτυρεί τω Πνεύματι ημών ότι εσμέν τέκνα Θεού... την απαρχήν τού Πνεύματος έχοντες, ημείς και αυτοί εν εαυτοίς στενάζομεν... Ωσαύτως και το Πνεύμα συναντιλαμβάνεται τη ασθενεία ημών.  Το γαρ τι προσευξώμεθα δει ουκ οίδαμεν, αλλά αυτό το Πνεύμα  υπερεντυγχάνει  στεναγμοίς αλαλήτοις.  Ο δε ερευνών τας καρδίας οίδεν τι το φρόνημα τού Πνεύματος, ότι κατά Θεόν εντυγχάνει υπέρ αγίων". -Ρωμαίους 8/η΄ 16,23,26,27.

"...Πληρούσθε εν Πνεύματι λαλούντες εαυτοίς εν Ψαλμοίς και ύμνοις και ωδαίς πνευματικές, άδοντες και ψάλλοντες τη καρδία υμών τω Κυρίω, ευχαριστούντες πάντοτε υπέρ πάντων..." -Εφεσίους 5/ε΄ 18-20.

Σύμφωνα με αυτά τα χωρία, κάποιος είναι "εν Πνεύματι", όταν "το Πνεύμα τού Θεού λαλεί μέσα του", και τον κατευθύνει.  Όταν λαλεί ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΑ στην καρδιά του με Ψαλμούς, με ύμνους, με ωδές πνευματικές, όταν λαλεί στο πνεύμα του με στεναγμούς αλάλητους. "Εν Πνεύματι" είναι όποιος βαπτισμένος με Άγιο Πνεύμα γιoς τού Θεού, κατευθύνεται απ’ αυτό.

Δεν εννοεί η φράση το "ανθρώπινο" πνεύμα, όπως θέλουν να το κατανοούν οι Προτεστάντες, αλλά το Άγιο Πνεύμα! Πρόκειται για "τεχνικό όρο", δηλαδή για μια φράση που χρησιμοποιείτο για να αποδώσει την έννοια της πλήρωσης του πιστού με Άγιο Πνεύμα, ώστε να γίνουν έκδηλα σ' αυτόν τα χαρίσματά Του.

Η Αγία Γραφή όμως, χρησιμοποιεί μία ακόμη ορολογία για τους "εν Πνεύματι" πιστούς.  Παρατηρήστε στα παρακάτω λόγια τού αποστόλου Παύλου, πώς εναλάσσονται οι όροι:  "εν Πνεύματι", και "λαλείν γλώσσαις", καθώς τους χρησιμοποιεί για το ίδιο πράγμα.

"ο γαρ λαλών γλώσση, ουκ ανθρώποις λαλεί αλλά Θεώ.Ουδείς γαρ ακούει, Πνεύματι δε λαλεί μυστήρια.  Ο δε προφητεύων ανθρώποις λαλεί οικοδομήν... ο λαλών γλώσση εαυτόν οικοδομεί.  Θέλω δε πάντας υμάς λαλείν γλώσσαις, μάλλον δε ίνα προφητεύετε.  Μείζον δε ο προφητεύων ή ο λαλών γλώσσαις... εάν γαρ προσεύχομαι γλώσση, το πνεύμα μου προσεύχεται, ο δε νους μου άκαρπος εστιν.  Τι ουν εστιν;  Προσεύξομαι τω Πνεύματι, προσεύξομαι δε και τω νοΐ.  Ψαλώ τω Πνεύματι, ψαλώ δε και τω νοΐ.

Επεί εάν ευλογείς εν Πνεύματι, ο αναπληρών τον τόπον τού ιδιώτου πώς ερεί το αμήν επί τη ση ευχαριστία;  Επειδή τι λέγεις ουκ οίδεν... πάντων υμών μάλλον γλώσσαις λαλώ.  Αλλά εν Εκκλησία, θέλω πέντε λόγους τω νοΐ μου λαλήσαι... ή μυρίους λόγους εν γλώσση... είτε γλώσση τις λαλεί... και εις διερμηνευέτω.  Εάν δε μη... σιγάτω εν εκκλησία, εαυτώ δε λαλείτω και τω Θεώ" -Α΄ Κορινθίους 14/ιδ΄ 2-6, 14-19,27,28.

Η παρουσία λοιπόν τής γλωσσολαλιάς και τών λοιπών χαρισμάτων τού Αγίου Πνεύματος, είναι εκδηλώσεις τής ΄΄εν Πνεύματι΄΄ κατάστασης ενός Χριστιανού.  Μπορούμε τώρα να καταλάβουμε ξεκάθαρα τι εννοεί η φράση που εξετάζουμε.

Όπως μπορεί να αντιληφθεί ο καθένας, η φράση: "εν Πνεύματι και αληθεία", δεν έχει καμία σχέση με τη χρήση ή όχι υλικών στοιχείων, στη λατρεία του Θεού. Το "εν πνεύματι", οι Προτεστάντες (στην πλειονότητά τους, όχι όλοι), το κατανοούν "λατρεία χωρίς υλικά βοηθήματα ή μέσα". Αλλά όπως σαφώς δείξαμε να λέει ο απόστολος Παύλος, σημαίνει κάτι πολύ διαφορετικό. Σημαίνει τη λατρεία του Θεού που κάνει κάποιος, κατευθυνόμενος από το Άγιο Πνεύμα. Και ας χρησιμοποιήσει όσα υλικά στοιχεία θέλει! Αρκεί να λαλεί το Άγιο Πνεύμα στην καρδιά του, με χαρίσματα. Αυτή είναι η εν Πνεύματι λατρεία που θέλει ο Θεός. Η ΠΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ με Άγιο Πνεύμα. Όχι η "διανοητική λατρεία χωρίς ύλη" που θέλουν να κατανοούν οι Προτεστάντες εντελώς ανυπόστατα και αντιγραφικά.

3. Η χρήση υλικών στοιχείων στη λατρεία

Προσέξτε πώς χρησιμοποιεί τη λέξη ο απόστολος Ιωάννης στην Αποκάλυψη 1/α: 10: "εγενόμην εν πνεύματι εν τη Κυριακή ημέρα, και ήκουσα φωνήν οπίσω μου..." Δηλαδή τι λέει εδώ ο απόστολος Ιωάννης; Μήπως λέει (κατά την ερμηνεία των Προτεσταντών), ότι ως τη στιγμή εκείνη δεν λάτρευε τον Θεό "εν πνεύματι", αλλά μόνο από εκεί και πέρα τον λάτρεψε έτσι; Μήπως λέει ότι ως τότε τον λάτρευε με άμφια και εικόνες, και ότι από εκεί και πέρα τον λάτρευε με τον Προτεσταντικό τρόπο; Όχι βέβαια! Αυτό ούτε οι ίδιοι οι Προτεστάντες δεν τολμούν να το σκεφθούν! Αλλά ακόμα και αυτοί κατανοούν εδώ, ότι η φράση: "εν Πνεύματι", σημαίνει ότι "πληρώθηκε" με Άγιο Πνεύμα. Καμία σχέση με το αν πρέπει να χρησιμοποιούνται ή όχι άμφια! Μάλιστα, διαβάζοντας την Αποκάλυψη, βλέπουμε ότι τα πρόσωπα που παίρνουν μέρος σε αυτή, απλώς τελούν... Θεία Λειτουργία!!! Και μάλιστα "εν Πνεύματι"! Και χρησιμοποιούν "χιτώνες", "θυμιατήρια", "θυσιαστήρια", "θρόνους", και ένα σωρό άλλα πράγματα, που για τους Προτεστάντες είναι πράγματα "ειδωλολατρικά", απαγορευμένα στη λατρεία του Θεού! Μήπως είναι ο απόστολος Ιωάννης... ειδωλολάτρης, και η Αποκάλυψη ειδωλολατρικό βιβλίο;

Ναι, γνωρίζουμε τη δικαιολογία των Προτεσταντών, ότι αυτά στην Αποκάλυψη είναι "συμβολικά". Αλλά μήπως κι εμείς τη χρήση όλων αυτών των στοιχείων, συμβολικά δεν την κάνουμε; Πώς την Αποκάλυψη τη δικαιολογούν, για το ίδιο πράγμα που δεν δικαιολογούν την Ορθόδοξη λατρεία;

Όμως δεν θα μείνουμε εδώ. Θα δείξουμε και την αντιφατικότητα του Προτεσταντισμού, αλλά και την ειδωλολατρική καταβολή του ως προς αυτό το θέμα! Και πρώτα την αντιφατικότητά του:

Εάν τα υλικά στοιχεία στη λατρεία είναι αντίθετα από την ορθή λατρεία του Θεού, τότε ρωτάμε τους Προτεστάντες:

Εσείς κύριοι Προτεστάντες, γιατί κοινωνάτε με ΥΛΙΚΟ άρτο και οίνο στις συνάξεις σας; Γιατί βαπτίζεστε με το ΥΛΙΚΟΤΑΤΟ νερό; Γιατί διαβάζετε ένα ΥΛΙΚΟ βιβλίο, (την Αγία Γραφή) στη λατρεία σας, και δεν αποστηθίζετε τα νοήματά της, για να αποφύγετε την ύλη; Γιατί πολλοί από εσάς, χρησιμοποιείτε στην υμνολογία σας ΥΛΙΚΑ όργανα, όταν μπορείτε να ψάλλετε χωρίς υλικά στοιχεία;

Ειδικά ο άρτος, ο οίνος και το νερό του βαπτίσματος, είναι για τους Προτεστάντες η μεγαλύτερη αντίφαση, με την τάση να θεωρούν την ύλη κακή. Ή η ύλη είναι κακή και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται στη λατρεία, ή δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, ούτε για όλα τα άλλα που εντελώς αυθαίρετα θεωρούν ως "ανεπίτρεπτα".

Οι Κουάκεροι, όσο ακραίοι και αν είναι σε αυτή τους της λατρεία, και όσο και αν δεν συμφωνούμε μαζί τους, είναι τουλάχιστον συνεπείς στην άρνηση της ύλης, και δεν κοινωνούν τον υλικό άρτο και τον υλικό οίνο, και δεν βαπτίζονται στο υλικό νερό. Οι υπόλοιποι Προτεστάντες όμως, γιατί ενώ κατηγορούν τη χρήση υλικών στοιχείων, κάνουν αυτή την αντιφατική χρήση της ύλης; Και αν η ίδια η Αγία Γραφή, μέσω αυτών των στοιχείων, δείχνει τόσο ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με την ύλη, γιατί οι Προτεστάντες αρνούνται την Ορθόδοξη λατρεία ως "υλιστική και κακή", που αντίκειται στην "εν πνεύματι" λατρεία;

4. Οι ειδωλολατρικές καταβολές της Προτεσταντικής άρνησης της ύλης

Κι όμως! η Προτεσταντική αυτή ΑΙΡΕΣΗ, να αρνούνται τη χρήση (ορισμένων) υλικών στοιχείων, (όσων νομίζουν ότι τους συμφέρει για να αντιπαρατεθούν στην αληθινή Εκκλησία του Χριστού), έχει ειδωλολατρικές καταβολές! Η "εν πνεύματι" λατρεία του Προτεσταντισμού, είναι παρμένη από τον Γνωστικισμό, την αίρεση εκείνη των πρώτων Χριστιανικών αιώνων, που θεωρούσε την ύλη κακή!

Ο Γνωστικισμός, ήταν κράμα Πλατωνικής φιλοσοφίας, Ιουδαϊσμού και Χριστιανισμού. Πίστευε ότι άλλος είναι ο Δημιουργός του υλικού κόσμου, και άλλος ο Θεός που έπλασε τον κόσμο των πνευμάτων, δηλαδή τον αρχαιοελληνικό Πλατωνικό "κόσμο των Ιδεών". Για τους Γνωστικούς, ή ύλη, πλασμένη από τον κατώτερο θεό "Δημιουργό", ήταν κάτι κακό, που έπρεπε να απορρίπτεται, και να αντικαθίσταται από τον "ιδεατό" κόσμο του πνεύματος. Έτσι, ο Γνωστικισμός δημιούργησε την ΨΕΥΔΗ αντίθεση: "ύλη εναντίον πνεύματος".

Σε αντίθεση όμως, ο Χριστιανισμός ΔΕΝ θεωρεί την ύλη κάτι κακό. Ο Ίδιος ο Δημιουργός που έπλασε την ύλη, έπλασε και τα πνεύματα. Και η ύλη και το πνεύμα, είναι και τα δύο καλά, και μέρος της "λίαν καλής" δημιουργίας του Θεού. Γι' αυτό και οι Χριστιανοί, εξ αρχής χρησιμοποιούσαν υλικά στοιχεία στη λατρεία και τη ζωή τους. Έχουμε δείξει πώς χρησιμοποιούσαν Αγία Τράπεζα και άγιες εικόνες στους πρώτους αιώνες, από την πρώτη στιγμή που κατάφεραν να κατασκευάσουν ναούς, χωρίς σε καιρούς και περιοχές που δεν διώκονταν. Και ακόμα και στους διωγμούς, (όποιος πάει στις κατακόμβες της Ρώμης μπορεί να το δει με τα μάτια του), χρησιμοποιούσαν υλικά στοιχεία και εικόνες, τουλάχιστον από τις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ.!

Ο Γνωστικισμός μέσω της αίρεσης των Μανιχαίων, πέρασε στο Ισλάμ, οδηγώντας το να αρνηθεί τις άγιες εικόνες, και παράλληλα ο Πλατωνισμός μέσω των Φράγκων, πέρασε στους Παπικούς, για να τον κληρονομήσουν οι Προτεστάντες, ως παιδιά του Παπισμού. Και μαζί με τον Πλατωνισμό, από το Ισλάμ πέρασε κατά τον 16ο αιώνα στον Προτεσταντισμό η αρνητική αντίληψη της ύλης. Έτσι, ο Προτεσταντισμός αρνείται την ύλη ως κάτι "κακό", χωρίς όμως να συνειδητοποιεί τη βαθύτερη αιτία και τις καταβολές μιας τέτοιας αίρεσης! (Περισσότερα όμως για τη διάδοση αυτής της αίρεσης, μπορείτε να βρείτε επ' αυτού στο σχετικό άρθρο του π. Ι. Ζηζιούλα, επισκόπου Περγάμου).

Και τότε, επειδή ο Προτεσταντισμός δεν μπορούσε να βρει στην Αγία Γραφή κάτι εναντίον της χρήσης υλικών μέσων στη λατρεία, κατέφυγε στην ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ του χωρίου που εξετάζουμε. Μετέτρεψε την έννοια της λέξης "πνεύμα" του εδαφίου αυτού, από "Άγιο Πνεύμα" σε "ανθρώπινο πνεύμα", και κατανόησε τη φράση: "εν πνεύματι", ως "διανοητική μόνο λατρεία".

Έτσι κατασκευάζονται οι αιρετικές δοξασίες του Προτεσταντισμού. Φτιάξτε μια αίρεση σε τρεις κινήσεις:

α. Παίρνουμε μια ειδωλολατρικής καταβολής ιδέα, που αντιτάσσεται στη Χριστιανική πίστη.

β. Μετά αλλοιώνουμε ένα εδάφιο (ή περισσότερα αν είναι δυνατόν) για να την υποστηρίξουμε.

γ. Τέλος, κηρύσσουμε ότι επειδή η Αγία Γραφή λέει (αυτό που θέλουμε κάθε φορά εμείς), η Εκκλησία έχει νοθεύσει την πίστη, και πρέπει ο κόσμος να ακολουθήσει τη δική μας αίρεση, για να γυρίσει στην αρχαία Εκκλησιαστική καθαρότητα.

Εάν ακολουθήσατε τις ανωτέρω οδηγίες, συγχαρητήρια! Με αυτές τις τρεις κινήσεις, φτιάξατε μία ακόμα Προτεσταντική αίρεση που "δεν ξεφεύγει σε τίποτα από την Αγία Γραφή", που πρέπει να προστεθεί στις άνω των 23.000 διαφορετικές και αντιφατικές μεταξύ τους Προτεσταντικές θρησκείες, που όμως ΟΛΕΣ ΤΟΥΣ, δεν διαφέρουν σε τίποτα από την Αγία Γραφή, και ΟΛΕΣ ΤΟΥΣ, κατευθύνθηκαν από τον Θεό στην ανακάλυψη της αλήθειας αυτής που κηρύττουν, αναστηλώνοντας την "αποστατημένη" Εκκλησία!

*******************************

Έρχεται" λοιπόν, λέγει (ο Κύριος) "ώρα και τώρα είναι, οπότε οι αληθινοί προσκυνητές θα προσκυνήσουν τον Πατέρα εν πνεύματι και αληθεία". Επειδή ο πάνω από όλους και Προσκυνητός Θεός Πατέρας, είναι Πατέρας της αυτοαλήθειας, δηλαδή προφανώς του Μονογενούς Υιού και έχει Πνεύμα Αληθείας, δηλαδή το Πνεύμα το άγιον, και (όσοι) είναι εν αυτοίς (Πνεύματι και αληθεία) αυτόν (τον Πατέρα) προσκυνούν και έτσι πιστεύουν, και ενεργούν δια αυτών (του Υιού και του Πνεύματος).

Διότι το (άγιο) Πνεύμα είναι, λέγει ο Απόστολος, δια του Οποίου προσκυνούμε και δια του Οποίου προσευχώμεθα και "κανείς δεν έρχεται προς τον Πατέρα, παρά μόνον δι' εμού" λέγει ο Μονογενής (Υιός) του Θεού.

(Άγ. Γρηγόριος Παλαμάς: ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΙΘ΄ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ) - http://users.otenet.gr/~gmcr/bible/Agia_Trias.htm
 

Ν. Μ.