Έρευνα για το κτιστό και το Άκτιστο

Είναι η Κόλαση πραγματική;

του Πατρός Στεφάνου Φρήμαν (*)

Πηγή: http://ancientfaith.com/podcasts/freeman/is_hell_real

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες πολιτισμικές πτυχές της θρησκευτικής ζωής στις νότιες Ηνωμένες Πολιτείες είναι η γοητεία που ασκεί στην κουλτούρα η Κόλαση. Είναι πολύ σύνηθες να οδηγεί κανείς σε επαρχιακούς δρόμους της χώρας αυτής και να βλέπει πινακίδες με διάφορα βιβλικά αποσπάσματα. Γνωρίζω πως σήμερα είναι πολύ δημοφιλές σε σχεδόν κάθε τηλεοπτικά μεταδιδόμενο ποδοσφαιρικό αγώνα  να  εμφανίζονται ηλεκτρονικά μηνύματα που λένε απλά "3:16", υπονοώντας το Κατά Ιωάννην 3:16, "Διότι τόσον ηγάπησεν ο  Θεός τον κόσμον, ώστε έδωκε τον Υιόν αυτού τον μονογενή", κ.ο.κ..

Μεγάλωσα σε έναν κόσμο ο οποίος δεν είχε μόνο αυτό, αλλά  και πινακίδες σε  πολλούς δρόμους με μεγαλειώδεις  προειδοποιήσεις, κυρίως για την Κόλαση και για το πόσο κινδυνεύουμε όλοι να πάμε εκεί. Πρόσφατα, σερφάροντας στο διαδίκτυο, βρήκα μια φονταμενταλιστική Χριστιανική  ιστοσελίδα η οποία έδινε τα ακόλουθα  στατιστικά. Δεν είμαι βέβαιος για το πώς ακριβώς έφτασαν στις στατιστικές αυτές,  αλλά προφανώς είναι συναρπαστικές για κάποιους Χριστιανούς.

Πρότειναν το ακόλουθο, ως τον αριθμό των ανθρώπων που πηγαίνουν στην Κόλαση:  Έλεγαν πως 1.72 άτομα πήγαιναν στην Κόλαση, ανά δευτερόλεπτο.  Δηλαδή, 103  άτομα το λεπτό, 6198 την ώρα, 149.000 την ημέρα -εκπληκτικός αριθμός!-, 54.3

εκατομμύρια τον χρόνο, και 3.8 δισεκατομμύρια κατά την διάρκεια μιας μέσου όρου ζωής, ήτοι κάθε 70 χρόνια. Πολύ ενδιαφέροντες αριθμοί. Δεν έχω ιδέα πού τους βρήκαν. Απ' όσα γνωρίζω, δεν υπάρχει κάποιο ληξιαρχικό τμήμα στον Παράδεισο ή στην Κόλαση το οποίο μπορεί να παράξει τέτοιους αριθμούς, πάντως υπάρχει μια γοητεία με πράγματα τέτοιου είδους.

Πρόσφατα, η πόλη μου στο Ανατολικό Τεννεσσή έχει γίνει  τόπος μιας σημαντικής ευαγγελικής αναγέννησης, που οι περισσότεροι ήδη θα γνωρίζουν. Υπάρχει πολλή οργάνωση, ιδιαίτερα στον Προτεσταντικό κόσμο, προκειμένου να υποστηριχθεί αυτή η σταυροφορία και οι προσπάθειές τους.

Υπάρχουν πολλές επιγραφές μέσα στην πόλη, καθώς και πολλές άλλες οργανωτικές συναντήσεις που λαμβάνουν χώρα.

Σε έναν από τους δρόμους που οδηγούν στην μικρή μου πόλη του Όουκ Ρίτζ, (νομίζω πως έχουμε τρεις ή τέσσερις δρόμους μέσω των οποίων μπορεί κανείς να μπει μέσα στο Όουκ Ριτζ), αλλά σε έναν από αυτούς - που περνάνε χιλιάδες αυτοκίνητα κάθε μέρα - έχει πρόσφατα εμφανιστεί μια γιγαντο-επιγραφή.  Είναι σχετικά απλή. Με πολύ μεγάλα, έντονα κίτρινα γράμματα, όλα ΚΕΦΑΛΑΙΑ, και πολύ φωτεινά ώστε να φαίνονται από μεγάλη απόσταση, είναι κάτι γραμμένο πάνω σε μαύρο φόντο. Η επιγραφή λέει, "Η κόλαση ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ." Και με μικρά γράμματα ακριβώς από κάτω, με λευκό χρώμα, όταν πλησιάσεις πολύ κοντά στην πινακίδα -και με τέτοιο τρόπο, σαν να σε προκαλεί να την πλησιάσεις για να διαβάσεις τα μικρά λευκά γράμματα- υπάρχει η δήλωση, "Το ίδιο και ο Παράδεισος", σε μικρά γράμματα. Μεγάλα γράμματα: "Η κόλαση ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ." Μικρά γράμματα: "Το ίδιο και ο Παράδεισος."

Όπως και οι μικροί πίνακες ανακοινώσεων που βρίσκονται έξω από πολλές εκκλησίες του νότου, έτσι και αυτή η ταμπέλα αποτελεί μέρος της κουλτούρας μας, η οποία είναι κοντά μας εδώ και πολύ καιρό. Χρησιμοποιώ αυτόν τον δρόμο σχετικά συχνά, και κάθε φορά που βλέπω αυτή την επιγραφή, το μυαλό μου πηγαίνει στο ζήτημα που στην θεολογία και στην φιλοσοφία ονομάζεται «οντολογία». Αυτό σημαίνει την μελέτη της φύσεως του όντος. (Μπορείτε να προσθέσετε αυτή την λέξη στο σημερινό μας λεξιλόγιο: οντολογία - η μελέτη του όντος).

Σήμερα, αν θέλετε (και σας ζητώ την υπομονή σας), θα παραθέσω μερικές πολύ βασικές σκέψεις για το θέμα του όντος, για την οντολογία. Είναι ένα κλασσικό κομμάτι της Χριστιανικής θεολογίας. Το πρώτο που θα σημειώσω, είναι πως δεν μπορεί κάποιος να πει ότι "η Κόλαση είναι πραγματική", και "ο Παράδεισος είναι πραγματικός", και η λέξη "πραγματικός" να έχει το ίδιο νόημα και στις δύο προτάσεις. Όποια και αν είναι η πραγματικότητα του Παραδείσου, η Κόλαση δεν έχει μια τέτοια πραγματικότητα. Και όποια αν είναι η πραγματικότητα της Κόλασης, ο Παράδεισος απέχει πολύ από μια τέτοια πραγματικότητα.

Ο Άγιος Αθανάσιος, στο μεγάλο κλασσικό του έργο "Λόγος περί της ενανθρωπίσεως του Λόγου και της δια σώματος προς ημάς επιφάνειας Αυτού", βλέπει την αμαρτία, και συνεπώς την Κόλαση, σαν μια κίνηση προς το μη είναι. Η σύμπασα κτίση, σημειώνει, δημιουργήθηκε εκ του μηδενός. Έτσι, όσο κινείται απομακρυνόμενη από τον Θεό, κινείται απομακρυνόμενη από το δώρο της ύπαρξης, προς την αρχική της κατάσταση, δηλαδή την μη ύπαρξη. Ο Θεός είναι αγαθός, και δεν φείδεται το δώρο της ύπαρξης σε τίποτα. Έτσι, το περισσότερο που θα μπορέσει η κτίση να κάνει είναι να κινηθεί προς την μη ύπαρξη. Δεν μπορεί να κάνει τον εαυτό της να μην υπάρχει. Αυτό είναι πέρα από τις δυνάμεις της.

Είμαι σίγουρος πως η πρόθεση της επιγραφής αυτής την οποία πρέπει να αντικρίζω τις περισσότερες ημέρες είναι να δηλώσει πως η Κόλαση δεν είναι κάτι το φανταστικό, ή ένα λαϊκό παραμύθι, και βεβαίως δεν είναι κανένα από αυτά. Αλλά σε Ορθόδοξους πνευματικούς όρους (και αυτό είναι σημαντικό), σε Ορθόδοξους πνευματικούς όρους, θα έλεγα πως η Κόλαση είναι μια μνημειώδης κατάσταση πλάνης, μάλιστα ίσως να είναι η έσχατη κατάσταση πλάνης.

Είναι πλάνη, με την έννοια του ότι κατά την Ορθόδοξη αντίληψη, το "πυρ της Κολάσεως" δεν είναι υλικό πυρ. Αυτό είναι κάτι το οποίο έχει αποσαφηνιστεί αρκετά σταθερά στην Ορθόδοξη θεολογία - πως η φωτιά της Κολάσεως δεν είναι υλική φωτιά, παρά μόνο το πυρ του Ζώντος Θεού. Όπως λέει στην Προς Εβραίους 12:29, "και γαρ ο Θεός ημών πυρ καταναλίσκον". Για αυτούς που αγαπούν τον Θεό, η φωτιά Του είναι φως και ζωή, εξαγνισμός, και κάθε τι το αγαθό. Για αυτούς που μισούν τον Θεό, η φωτιά Του είναι μαρτύριο, παρ' ότι δεν είναι τίποτα άλλο παρά Αγάπη. Βρίσκουν την αγάπη Του, το φώς Του, μαρτύριο.

Αυτά δεν είναι απλώς εκλεκτικά ζητήματα περί της μετά θάνατον ζωής. Είναι πολύ σχετικά και με την παρούσα ζωή. Ο Χριστός ο Ίδιος, έδωσε, για παράδειγμα, αυτόν -αν θέλετε-τον ορισμό της Κόλασης. Λέει στο Κατά Ιωάννην 3:19 - μόλις τρεις στίχους μετά από το Κατά Ιωάννην 3:16, - "αύτη δε εστιν η κρίσις, ότι το φως ελήλυθεν εις τον κόσμον, και ηγάπησαν οι άνθρωποι μάλλον το σκότος ή το φως· ην γαρ πονηρά αυτών τα έργα".

Καθώς αναλογίζεσαι την ζωή του Χριστού, ιδιαίτερα τώρα που πλησιάζουμε στην Μεγάλη Εβδομάδα, αυτό μπορούμε να το δούμε έκδηλα στις ζωές των κατοίκων της Ιερουσαλήμ, όταν ο Χριστός έρχεται στους δικούς Του ανθρώπους. Κάποιοι τον δέχονται ως Κύριο και Μεσσία, μερικοί μάλιστα κατορθώνουν να σταθούν δίπλα στον Σταυρό Του και να Του είναι πιστοί. Ένας, -ληστής- Τον ομολογεί και κερδίζει τον Παράδεισο μέσα σε μια στιγμή. Αλλά για πολλούς άλλους, ακόμα και για πολλούς αυτοαποκαλούμενους θρησκευόμενους ανθρώπους, και μόνο η παρουσία του Χριστού είναι κάτι που τους κάνει, όχι μόνο να θέλουν να κάνουν κακό, τους κάνει να επιθυμούν να δολοφονήσουν, τόσο ώστε να φωνάξουν "Σταύρωσον Αυτόν!" Αυτό το είπαν στο φώς, οπότε λοιπόν αυτό αποτελεί καταδίκη, πως Φως ήρθε στον κόσμο και οι άνθρωποι προτίμησαν το σκοτάδι παρά το Φως, διότι τα έργα τους ήταν πονηρά.

Είναι κρίσιμης σημασίας για εμάς να καταλάβουμε πως η ύπαρξη, η πραγματικότητα, η ζωή, η καλοσύνη, η ομορφιά, η ευτυχία, η αλήθεια - όλα αυτά είναι συνώνυμα με την πραγματικότητα, όπως αυτή μας χαρίζεται από το Θεό. Πολλά από τα πράγματα που βιώνουμε στην παρούσα χαλασμένη κατάσταση (και αναφέρομαι στην κατάστασή μας ως πεπτωκότα όντα), πολλά από τα πράγματα που περιγράφουμε με λέξεις, όπως η ύπαρξη, η πραγματικότητα, η ζωή, η καλοσύνη, η ομορφιά, η ευτυχία, η αλήθεια, κ.τ.λ., είναι μόνο σχετικά έτσι - και είναι έτσι, μόνο στον βαθμό που έχουν κάποια συμμετοχή, ή κάποια σχέση, με την πληρότητα του είναι, της πραγματικότητας, της ζωής, της ομορφιάς, κ.τ.λ. όπως μας τα έχει δώσει ο Θεός.

Έτσι λοιπόν, είναι τραγικό πως στον κόσμο μας πολλοί ζουν σε κάποια κατάσταση πλάνης. Οι περισσότεροι από μας ζουν σε κάποια κατάσταση πλάνης. "μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται" (Ματθ. ε', 8).

Η αλήθεια είναι πως δεν είμαστε καθαροί τη καρδία, και έτσι δεν βλέπουμε τον Θεό, ούτε βλέπουμε κάτι στην πληρότητα της αλήθειάς του. Η πλάνη μας κάνει πολλά λάθη σε ό,τι αφορά την πραγματικότητα. Η πιο σοβαρή πλάνη η οποία περιγράφεται από τον Χριστό είναι όταν προτιμούμε το σκότος από το φως διότι τα έργα μας είναι πονηρά - αυτή είναι κατά πολύ η πιο σοβαρή πλάνη. Μπορεί να μας κάνει να μισήσουμε την ίδια την καλοσύνη. Μπορεί να μας κάνει να μισήσουμε την ομορφιά, την πραγματικότητα, το φως, να μισήσουμε τον Ίδιο τον Θεό.

Έχω γνωρίσει και στην δική μου ζωή πώς είναι κάτι τέτοιες στιγμές σκότους. Οι λεπτομέρειες είναι μεταξύ εμού και του πνευματικού μου. Έχω επίσης δει τέτοιο σκότος μέσα στις καρδιές και τις ζωές άλλων, και περισσότερες από μία φορές. Όλος ο σκοπός της διακονίας μας και της ζωής μας σαν Χριστιανοί είναι να κινηθούμε από τέτοιο σκότος προς το φως του Χριστού. Και όπως μας λέει η Α' Επιστολή Ιωάννου 1:7 "εάν δε εν τω φωτί περιπατώμεν, ως αυτός εστιν εν τω φωτί, κοινωνίαν έχομεν μετ’ αλλήλων, και το αίμα Ιησού Χριστού του υιού αυτού καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας"

Είναι η Κόλαση πραγματική; Μόνο για όσους προτιμούν να βλέπουν το φως του Θεού ως σκότος. Είναι ο Παράδεισος πραγματικός; Ναι, πράγματι, και όλα τα άλλα είναι πραγματικά, μόνο στον βαθμό που σχετίζονται με εκείνη την πραγματικότητα. Ο Θεός να μας χαριτώσει να προχωράμε προς το φως. Δόξα τω Θεώ!

************

(*) Ο Πατήρ Στέφανος είναι ιερέας στην εκκλησία της Αγίας Άννας της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερική (OCA) στο Όουκ Ριτζ του Τενεσσί. Το ιστολόγιό του "Glory to God for all Things" (Δόξω τω Θεώ πάντων ένεκεν) γρήγορα έγινε μία από τις πιο αναγνωσμένες Ορθόδοξες ιστοσελίδες στον παγκόσμιο ιστό, συχνά δε μεταφράζεται στα Ρουμάνικα, τα Γαλλικά και τα Σέρβικα από ενθουσιώδεις αναγνώστες.