Στο «Σύμβολο τής Πίστεως», μετά από τα δύο πρώτα άρθρα ακολουθούν άλλα τρία άρθρα, τα οποία αναφέρονται στην ενανθρώπηση τού Υιού και Λόγου τού Θεού, τα Πάθη Του, τον Σταυρό Του, την Ανάστασή Του και την Ανάληψή Του στους ουρανούς και τον ενθρονισμό Του στα δεξιά τού Πατρός.

Ομολογούμε:

«Τον δι’ ημάς τους ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρίαν κατελθόντα εκ τών ουρανών και σαρκωθέντα εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας τής Παρθένου και ενανθρωπήσαντα. Σταυρωθέντα τε υπέρ ημών επί Ποντίου Πιλάτου και παθόντα και ταφέντα. Και αναστάντα τη τρίτη ημέρα, κατά τας Γραφάς. Και ανελθόντα εις τους ουρανούς και καθεζόμενον εκ δεξιών τού Πατρός».

Η ερμηνεία του είναι η εξής:

«Αυτός (ο Υιος και Λόγος τού Θεού) για μάς και για την δική μας σωτηρία κατήλθε από τους ουρανούς και σαρκώθηκε από το Άγιον Πνεύμα και την Μαρία Παρθένο και ενηνθρώπησε. Και σταυρώθηκε για μάς κατά την εποχή τού Ποντίου Πιλάτου και έπαθε και τάφηκε. Και αναστήθηκε κατά την τρίτη ημέρα, σύμφωνα με τις Γραφές. Και ανέβηκε στους ουρανούς και κάθισε στα δεξιά τού Πατρός».

Μέσα σε λίγες φράσεις καταγράφηκε όλο το μυστήριο τής ενανθρωπήσεως τού Υιού και Λόγου τού Θεού, αυτό που διαφορετικά χαρακτηρίζεται ως μυστήριο τής θείας Οικονομίας, που σημαίνει το πώς ωκονόμησε ο Θεός την σωτηρία τού ανθρωπίνου γένους.

Αυτό, βέβαια, υπονοεί την πτώση τού Αδάμ και τής Εύας, οι οποίοι με την παρακοή τού θελήματος τού Θεού απομακρύνθηκαν από τον Θεό και έχασαν την κοινωνία μαζί Του. Έτσι, ο Υιος και Λόγος τού Θεού ενηνθρώπησε για να ενώση τον άνθρωπο με τον Θεό, να μετάσχη τής δόξης Του. Όπως ο Λόγος τού Θεού είναι το πρωτότυπο τής δημιουργίας τού ανθρώπου, έτσι και πάλι Αυτός έπρεπε να γίνη το πρωτότυπο τής νέας δημιουργίας του.

Κατ’ αρχάς πρέπει να διευκρινισθή, όσο το δυνατόν πιο σύντομα, τι είναι η κατάβαση τού Χριστού στην γη και στην συνέχεια τι σημαίνει ανάβαση τού Χριστού στους ουρανούς και εγκαθίδρυσή Του στα δεξιά τού Θεού Πατρός.

Η κάθοδος τού Χριστού στην γη σημαίνει ότι προσέλαβε το γήινο σώμα, το σώμα τού Αδάμ που πλάσθηκε από την γη. Η κάθοδός Του στον Άδη σημαίνει ότι η ψυχή τού Χριστού μαζί με την θεότητά Του εισήλθε στο κράτος τού θανάτου. Η ανάσταση και η άνοδός Του στους ουρανούς σημαίνει την αποβολή τών αδιαβλήτων παθών. Και η εκ δεξιών τού Πατρός καθέδρα σημαίνει την είσοδο και τής ανθρωπίνης φύσεως μέσα στην δόξα τού Πατρός. Αυτό είναι ένα μεγάλο μυστήριο, το οποίο αναλύουν διεξοδικώς, όσο είναι δυνατόν στα όρια τών ανθρωπίνων πραγμάτων, οι Πατέρες τής Εκκλησίας.

Έπειτα, η ενανθρώπηση τού Υιού και Λόγου τού Θεού είναι η πρόσληψη όλης τής ανθρωπίνης φύσεως, ήτοι τού σώματος, τής ψυχής, με την λογική και τον νου, και η ένωσή της με την θεία φύση στην υπόσταση τού Λόγου. Δηλαδή, ενώθηκαν η θεία με την ανθρώπινη φύση στον Υιό και Λόγο τού Θεού, χωρίς να υποστούν οι δύο φύσεις αλλοίωση και σύγχυση, και χωρίς να διαιρεθούν και να χωρισθούν ποτέ. Το γράφει αυτό θαυμάσια ο Ευαγγελιστής Ιωάννης: «Και ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν. και εθεασάμεθα τον δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά πατρός, πλήρης χάριτος και αληθείας» (Ιω. α΄, 14).

Ο Χριστός σε όλη την ζωή Του φανέρωσε την δόξα Του μέσα από την ανθρώπινη φύση Του. Κάθε φύση –θεία και ανθρωπίνη– ενεργούσε με την ενότητα τής άλλης φύσεως. Δηλαδή, όταν ο Χριστός έμαθε ότι ο Λάζαρος, απέθανε, τότε η ανθρώπινη φύση έκλαψε, χωρίς να χωρισθή από την θεία φύση. Και όταν ο Χριστός πήγε στο μνημείο, η θεία φύση, η θεότητά Του, ανέστησε τον Λάζαρο, χωρίς να χωρισθή από την ανθρώπινη φύση. Και οι δύο φύσεις ήταν ενωμένες στην υπόστασή Του. Έτσι, ο Χριστός ανέστησε τον Λάζαρο.

Η ενσάρκωση τού Υιού και Λόγου τού Θεού έγινε με το Άγιον Πνεύμα και από την Παρθένο Μαρία. Είναι μια άλλη σύλληψη που είναι μοναδική στην ιστορία τής ανθρωπότητος, γι’ αυτό, κατά τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, ο Χριστός είναι «το μόνον καινόν υπό τον ήλιον». Η Παναγία ήταν Παρθένος, στα Άγια τών Αγίων είχε φθάσει στην θέωση, και συνέλαβε τον Χριστό εκ Πνεύματος Αγίου. Και αυτό έγινε για την σωτηρία μας, για να μάς θεραπεύση και να μάς επαναφέρη στον Θεό.

Ο Χριστός προσέλαβε άκρως καθαρή φύση, αλλά παθητή και θνητή, για να νικήση επάνω στο σώμα Του τον διάβολο, την αμαρτία και τον θάνατο. Οι Πρωτόπλαστοι πλανήθηκαν από τον διάβολο, αμάρτησαν και πέθαναν. Ο Χριστός με την εναθρώπησή Του έκρυψε την θεότητά Του ως αγγίστρι κάτω από το σώμα Του και έτσι πλάνησε τον διάβολο, νίκησε την αμαρτία και τον θάνατο.

Αυτό σημαίνει ότι τα Πάθη, ο Σταυρός και η Ανάσταση τού Χριστού απέβλεπαν στην νίκη τού Χριστού πάνω στον διάβολο, την αμαρτία και τον θάνατο, και αυτό έγινε για την σωτηρία τού ανθρώπου. Έτσι, η σωτηρία μας δεν είναι κάτι το αφηρημένο, αλλά η θεραπεία τού ανθρώπου, η επιστροφή του στον Θεό.

Και ενώ αυτά είναι μεγάλα θεολογικά γεγονότα, συγχρόνως είναι και ιστορικά, έγιναν κατά την εποχή που Ρωμαίος ηγεμών στην Παλαιστίνη ήταν ο Πόντιος Πιλάτος. Η θεολογία τής σωτηρίας μας έγινε μέσα στην ιστορία, και η ιστορία και ο κόσμος μεταμορφώνονται από την θεολογία. Επίσης, όλα αυτά τα σωτήρια γεγονότα έγιναν «κατά τας γραφάς», δηλαδή προφητεύθηκαν από τους Προφήτες και είναι γραμμένα στα βιβλία τής Παλαιάς Διαθήκης.

Το μυστήριο τής ενανθρωπήσεως τού Υιού και Λόγου τού Θεού είναι μυστήριο τής αγάπης τού Θεού και είναι μυστήριο τής σωτηρίας μας. Αυτό ψάλλουμε σε όλες τις Δεσποτικές εορτές, από την Γέννηση τού Χριστού μέχρι την Ανάληψή Του στους ουρανούς. Δεν υπάρχει σωτηρία έξω από τον Χριστό.

Ο Μητροπολίτης