Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για την μακροχρόνια διάρκεια και την μοναδική ιστορία της αρχαίας Κίνας. Χιλιάδες χρόνια πριν από την εποχή μας, οι αρχαίες δυναστείες και οι πολιτισμοί της Κίνας διέπρεψαν σε μια ποικιλία τεχνών και τεχνολογιών και πρωτοποριακές δεξιότητες που αργότερα θα διαμόρφωναν τον κόσμο όπως τον ξέρουμε. Από εξαιρετικά αντικείμενα φτιαγμένα από νεφρίτη, μέχρι τεράστια χάλκινα τελετουργικά αγγεία και μεγάλα νεκρικά συγκροτήματα, οι αρχαίοι Κινέζοι έκαναν τα πάντα με απίστευτη δεξιοτεχνία και προσοχή στη λεπτομέρεια. Αλλά αυτές οι πρώτες, πανίσχυρες δυναστείες - συγκεκριμένα η Δυναστεία των Σανγκ - ήσαν επίσης γνωστές για μια ανησυχητική πρακτική:  την ανθρωποθυσία. Τι γνωρίζουμε για αυτή την ζοφερή αρχαία παράδοση;

Ανασκευασμένος τάφος της Δυναστείας Shang της Αρχόντισσας Fu Hao. (Δημόσιος Τομέας)

Τα βασιλικά μέλη της Δυναστείας Σανγκ αναπαύονταν μετά θάνατον μαζί με θυσιασμένους σκλάβους

Η δυναστεία των Σανγκ ήταν μια κινεζική βασιλική δυναστεία που βασίλεψε περίπου από το 1600 π.Χ. έως το 1045 π.Χ., στην κοιλάδα του Κίτρινου Ποταμού. Ήταν μια ισχυρή και μακροχρόνια Δυναστεία, που σημάδεψε μια σημαντική περίοδο στην Ιστορία της αρχαίας Κίνας. Θεωρείται επίσης η αρχαιότερη δυναστεία της κινεζικής ιστορίας που μπορεί να τεκμηριωθεί και να υποστηριχθεί από αρχαιολογικά τεκμήρια.

Με τα χρόνια, οι ανασκαφές στις τοποθεσίες Shang έχουν δώσει μια πληθώρα συναρπαστικών αντικειμένων, που κυμαίνονται από εξαίσια βασιλικά αντικείμενα από νεφρίτη, χάλκινα αγγεία και πολλές ενδιαφέρουσες ταφές. Είναι ίσως η πρώτη περίοδος της κινεζικής Ιστορίας που πέρασε από τις ιστορίες των αρχαίων θρύλων στα βασίλεια της πραγματικότητας.

Κατά την διάρκεια αυτών των ανασκαφών, οι αρχαιολόγοι έκαναν μια απροσδόκητη ανακάλυψη που τους οδήγησε στη συνειδητοποίηση ότι η ιστορία εκείνης της εποχής ήταν πολύ πιο φρικιαστική από όσο θα μπορούσαν να φανταστούν ποτέ. Οι αρχαιολόγοι σοκαρίστηκαν με την ανακάλυψη ανθρωποθυσίας μέσα στους βασιλικούς τάφους Shang, όπου προσεκτικά τοποθετημένοι σκελετοί σφαγμένων σκλάβων αποδείκνυαν αυτή την σκοτεινή πρακτική. Πάντως, την εποχή της επόμενης δυναστείας Zhou η ανθρωποθυσία φαίνεται να έχει εξαφανιστεί εντελώς.

Μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις που σχετίζονται με τις ανθρωποθυσίες στην Κίνα είναι ο Τάφος της Fu Hao. Μία από τις πολλές συζύγους του βασιλιά Wu Ding, η Fu Hao ήταν μια δυνατή ιέρεια και στρατηγός. Ο δικός της τάφος ήταν μόνο ένας από τους πολλούς βασιλικούς τάφους που βρίσκονται στην αρχαία πόλη Yinxu, μια από τις τελευταίες πρωτεύουσες της δυναστείας Shang.

Μέσα στην πολυτελέστατη νεκρόπολη, οι ερευνητές βρήκαν έναν πλούτο πολύτιμων αντικειμένων κάθε είδους, που αριθμούνται σε χιλιάδες. Αλλά αυτό που τους κέντρισε περισσότερο το ενδιαφέρον ήταν τα λείψανα ζώων και ανθρώπων που είχαν συμπεριληφθεί μέσα στον τάφο της δυναστείας Σανγκ. Ήταν εμφανές πως η Αρχόντισσα Fu Hao δεν είχε ταφεί μόνη της.

Λάκκος ταφής ανθρωποθυσιών στην Yinxu. (Δημόσιος Τομέας)

Ερευνώντας τις ταυτότητες εκείνων που υπέστησαν τελετουργική ανθρωποθυσία

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα μικρό λάκκο κάτω από το πτώμα της Fu Hao. καθώς ανέσκαπταν την τοποθεσία. Μέσα σε αυτόν ήταν θαμμένα έξι σκυλιά που θανατώθηκαν με θυσία. Ο πιθανός λόγος που βρέθηκαν εκεί ήταν για να προστατεύσουν την αφεντικίνα τους στη μετά θάνατον ζωή. Αλλά αυτό δεν ήταν το πιο φρικιαστικό εύρημα. Παραπλεύρως, οι ανασκαφές έδωσαν τα λείψανα 16 ατόμων, τα οποία θυσιάστηκαν και θάφτηκαν με προσοχή. Η δυναστεία των Shang κρατούσε μερικά πολύ σκοτεινά μυστικά.

Ο ζοφερός τάφος της Fu Hao. δεν ήταν μια μεμονωμένη περίπτωση. Με το πέρασμα των χρόνων, η πρωτεύουσα του Shang, η Yinxu, ανασκάφηκε ενδελεχώς, αποκαλύπτοντας ένα τεράστιο ταφικό πεδίο όπου αναπαύονταν οι βασιλιάδες. Πολλοί από τους τάφους τους είχαν μέσα τους θυσιασμένα ανθρώπινα λείψανα. Μάλιστα το πεδίο είναι διάσπαρτο με πάνω από 2.500 λάκκους για θυσίες.

https://youtu.be/aZgEDmR2Q9Y

Η επίκληση και η προσφορά ευχαριστίας στους αρχαίους θεούς ήταν σαφώς σημαντική για τους Σανγκ. Αυτό επιβεβαιώνεται περαιτέρω από τα πολλά όστρακα και οστά ζώων που βρέθηκαν. Αυτά τα χρησιμοποιούσαν οι μάντεις ως ένα είδος μαντικού εργαλείου. Πολλά έχουν επιγραφές πάνω τους που ρωτούν ευθέως αν έπρεπε ή όχι να θυσιαστούν άνθρωποι και ζώα.

Το Yinxu, η τελευταία πρωτεύουσα του Shang, θεωρείται το «hotspot» των ανθρωποθυσιών για εκείνη την εποχή. Οι ερευνητές πιστεύουν πως κατά τα τελευταία 200 χρόνια της περιόδου Σανγκ, πάνω από 13.000 άνθρωποι θυσιάστηκαν στην Yinxu.  Από αυτούς, η συντριπτική πλειοψηφία ήσαν άνδρες, ηλικίας 15 έως 35 ετών. Κατόπιν περαιτέρω έρευνας, ανακαλύφθηκε πως οι ανθρωποθυσίες γίνονταν μαζικά, με περίπου 15 έως 50 άτομα να δολοφονούνται ταυτόχρονα. Το μεγαλύτερο γνωστό γεγονός ανθρωποθυσίας που διαπίστωσαν αφορούσε τουλάχιστον 339 άτομα.

Σκελετικά απομεινάρια από τον τάφο της Fu Hao έδωσαν αποδεικτικά ανθρωποθυσίας (Public domain)

Μια ζοφερή περίοδος της αρχαίας Ιστορίας της Κίνας

Χάρη στην προηγμένη σύγχρονη τεχνολογία, οι αρχαιολόγοι μπόρεσαν να μελετήσουν με πολλή λεπτομέρεια τα λείψανα των ανθρώπων που θυσιάστηκαν κατά την διάρκεια της δυναστείας των Σανγκ. Ένα σημαντικό εύρημα ήταν ότι η πλειονότητα των θυμάτων που θυσιάστηκαν διέμεναν στο Yinxu για αρκετά χρόνια πριν από το θάνατό τους, πιθανώς επειδή ήσαν σκλάβοι. Αυτό ευθυγραμμίζεται με το ιστορικό πλαίσιο της δυναστείας των Σανγκ, η οποία εμπλέκονταν συχνά σε πόλεμο με γειτονικούς εχθρούς.

Η έρευνα δείχνει ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους δεν ήταν καταγωγής Σανγκ και πιθανότατα θα θεωρούνταν ξένοι εκείνη την εποχή. Τα κρανιακά υπολείμματα δείχνουν μεγάλη ομοιότητα με τους σύγχρονους Κινέζους, με βάση συγκρίσιμα υπολείμματα από την Ταϊβάν και το Χαϊνάν.

Χάρη στα αρχαιολογικά ευρήματα, έγινε απολύτως σαφές ότι η δυναστεία των Σανγκ όχι μόνο ανεχόταν αλλά και εφάρμοζε την δουλεία, συχνά χρησιμοποιώντας τους δικούς της υπηρέτες ως προσφορές θυσίας, με σκληρές και βάναυσες μεθόδους. Οι αρχαίοι Κινέζοι έδιναν μεγάλη σημασία στη μετά θάνατον ζωή και εξασφάλιζαν οι δικοί τους ηγεμόνες να θάβονται με όλες τις πολυτέλειες που είχαν απολαύσει στη ζωή τους - που πολύ πιθανόν να περιελάμβανε τη χρήση και των σκλάβων τους.