Κεφάλαιο Α΄: Τα εσωτερικά σχίσματα τών Γ.Ο.Χ.

ιθ΄. Η περίπτωσις των εικονομάχων επισκόπων

Τις ανωτέρω εσφαλμένες απόψεις τους οι Ενιστάμενοι προσπάθησαν να τις τεκμηριώσουν και με παραδείγματα από την Εκκλησιαστική Ιστορία. Συγκεκριμένα ανέφεραν τις περιπτώσεις αποδοχής από την Εκκλησία των εικονομάχων επισκόπων που είχαν χειροτονηθή έως την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο¹⁴⁵ και του αγίου Μελετίου Αντιοχείας¹⁴⁶, χωρίς να επαναλάβη τις χειροτονίες τους. Οι Ενιστάμενοι ισχυρίσθηκαν εσφαλμένα, ότι η Εκκλησία αποδέχθηκε την ιερωσύνη των επισκόπων αυτών, επειδή τόσο οι εικονομάχοι επίσκοποι όσο και ο άγιος Μελέτιος είχαν χειροτονηθή από ακρίτους και συνεπώς εντός Εκκλησίας ευρισκομένους επισκόπους, οι οποίοι τελούσαν έγκυρα μυστήρια.

Οι ισχυρισμοί αυτοί των Ενισταμένων είναι απαράδεκτοι. Τόσο οι εικονομάχοι επίσκοποι προ της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου όσο και οι αρειανοί («όμοιοι») επίσκοποι που χειροτόνησαν τον άγιο Μελέτιο, ήταν καταδικασμένοι και συνεπώς εκτός Εκκλησίας ευρισκόμενοι αιρετικοί.

Όσον αφορά τους προ της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου εικονομάχους επισκόπους, οι Ενιστάμενοι ισχυρίσθηκαν, ότι χειροτονήθηκαν από εντός Εκκλησίας ευρισκομένους επισκόπους, επειδή παρερμήνευσαν ορισμένες φράσεις των αγίων Πατέρων της Συνόδου αυτής («ένωσις της Εκκλησίας», ένωσις «των διεσχισμένων»¹⁴⁷). Οι Ενιστάμενοι, ως φαίνεται, αγνοούν ότι πολλές φορές οι Πατέρες έχουν χρησιμοποιήσει καταχρηστικά μερικές φράσεις, όπως π.χ. «ένωσις των Εκκλησιών»¹⁴⁸ Ορθοδόξων και Παπικών, χωρίς φυσικά να εννοούν, ότι οι αιρετικοί βρίσκονται εντός Εκκλησίας και τελούν έγκυρα μυστήρια.

Οι Ενιστάμενοι παραβλέπουν επίσης τελείως τους αλλεπαλλήλους αναθεματισμούς πολλών Τοπικών Συνόδων των Ορθοδόξων πατριαρχείων (726-769) κατά των Εικονομάχων¹⁴⁹ (το «ανάθεμα»¹⁵⁰ αλλοτριώνει και αποτέμνει της Εκκλησίας) θεωρώντας, ότι οι μη Οικουμενικές αυτές Σύνοδοι δεν απέκοψαν (δήθεν) τους Εικονομάχους από την Εκκλησία. Καθώς έλεγε μάλιστα ο άγιος Ταράσιος κατά το 784, οι Ορθόδοξες Εκκλησίες καθημερινά αναθεμάτιζαν τους Εικονομάχους¹⁵¹.

Το ότι οι Εικονομάχοι προ του 787 ήταν εκτός Εκκλησίας, καθίσταται φανερό και από την αίτησί τους κατά την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο να ενωθούν «τη καθολική Εκκλησία»¹⁵², καθώς και από τους λόγους των Πατέρων π.χ. περί αποδοχής «των νυνί προσελθόντων τη καθολική Εκκλησία»¹⁵³.

Άλλωστε, και οι Λατίνοι είναι εκτός Εκκλησίας από το 1054, αν και δεν καταδικάσθηκαν τότε από Οικουμενική Σύνοδο, και παρά το ότι π.χ. ο ιερός Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως περί το 1232 θρηνούσε για το «διερρηγμένο»¹⁵⁴ ιμάτιο της Καθολικής Εκκλησίας και ωνόμαζε την Ρώμη «εκκλησία»¹⁵⁵, ο δε άγιος Μάρκος ο Ευγενικός ένα αιώνα αργότερα ωμιλούσε για «τα του Δεσποτικού σώματος μέλη» (Ορθοδόξους και Λατίνους), τα οποία «πολλοίς πρότερον χρόνοις διεσπαρμένα τε και ερρηγμένα προς την ένωσιν αλλήλων επείγεται»¹⁵⁶.

Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής υποστήριζε επίσης, ότι οι Μονοθελήται βρίσκονταν εκτός Εκκλησίας και ότι τα μυστήριά τους δεν είχαν θεία Χάρι κατά το 655 (έπειτα δηλαδή από τις Τοπικές Συνόδους της Δύσεως που τους αναθεμάτισαν και προ της ΣΤ΄ Οικουμενικής): «Ποίαν επιτελέσουσι μυσταγωγίαν· ή ποίον πνεύμα τοις παρά τούτων επιτελουμένοις επιφοιτά;»¹⁵⁷

 

Σημειώσεις:

---

145. Α. Δ. Δελήμπαση, ένθ ανωτ.

146. Περιοδικό Ορθόδοξος ένστασις και μαρτυρία, τεύχος 1, 1985, σελ. 8.

147. Ένθ ανωτ. Τεύχος 1, 2000, σελ. 32.

148. Ιωσήφ Βρυεννίου, Τα ευρεθέντα, τόμος α΄, σελ. 400.

149. Μελετίου, Εκκλησιαστική Ιστορία, αιών η΄, κεφ. ε΄, σελ. 221, Φ. Βαφείδου, Εκκλησιαστική Ιστορία, τόμος β΄, § 106-107, σελ. 35-39, Στεφανίδου, Εκκλησιαστική Ιστορία, § 16, σελ. 259.

150. Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Υπόμνημα εις την προς Ρωμαίους..., ομιλία ιστ΄, κεφ. α΄, P.G.60, 549.

151. Σ. Μήλια, των ιερών Συνόδων... Συλλογή, τόμος β΄, σελ. 724α.

152. Ένθ ανωτ. σελ. 729β.

153. Ένθ ανωτ. σελ. 741α.

154. Κ. Ν. Σάθα, Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη, τόμος β΄, σελ. 41-42.

155. Ένθ ανωτ. σελ. 45.

156. Καλλίστου Βλαστού, Δοκίμιον ιστορικόν περί του Σχίσματος..., σελ. 135.

157. Εξήγησις της κινήσεως..., κεφ. Στ΄, P.G.90, 120D.