Κεφάλαιο Α΄: Τα εσωτερικά σχίσματα τών Γ.Ο.Χ.

κ΄. Η περίπτωσις του αγίου Μελετίου Αντιοχείας

Ο άγιος Μελέτιος Αντιοχείας, στον οποίο αναφέρονται επίσης οι Ενιστάμενοι, χειροτονήθηκε επίσκοπος το 360 από τους «περί τον Ακάκιον Καισαρείας Παλαιστίνης «ομοίους»»¹⁵⁸ επισκόπους. Οι «Όμοιοι» βέβαια δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μία από τις πολλές διασπασμένες φατρίες (Όμοιοι, Ομοιουσιανοί, Ανόμοιοι, Μακεδονιανοί) των καταδικασμένων από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο Αρειανών¹⁵⁹.

Κατά τον άγιο Επιφάνιο, ο «Ακάκιος και οι μετ αυτού... αυτοί μεν όλοι ήσαν, οποίοι και Αρειανοί»¹⁶⁰. Κατά δε τους Πατέρας της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, «ο άγιος Μελέτιος υπό των Αρειανών εχειροτονήθη, και ανήλθεν επί του άμβωνος, και εκήρυξε το ομοούσιον· η δε χειροτονία αυτού ουκ απεδοκιμάσθη»¹⁶¹. «Οι Αρειανοί -δηλαδή- ως ομόφρονα λογιζόμενοι τον θείον Μελέτιον εκ Σεβαστείας εις Αντιόχειαν προεβίβασαν»¹⁶². Μετά την Ορθόδοξο ομολογία του αγίου Μελετίου οι ομόφρονές του αποσχίσθηκαν μαζί με αυτόν από «το αρειανικόν άθροισμα»¹⁶³. Παρά ταύτα πολλοί Ορθόδοξοι δεν ήθελαν να κοινωνήσουν μαζί τους «ως Μελετίου προς Αρειανών επισκόπων χειροτονηθέντος, και υπό τοιούτοις ιερεύσι βαπτισθέντων των επομένων αυτώ»¹⁶⁴.

Ο άγιος Μελέτιος δηλαδή χειροτονήθηκε από καταδικασμένους αιρετικούς (τους αρειανούς «Ομοίους») και όχι από εντός Εκκλησίας ακρίτους αιρετικούς, όπως ισχυρίζονται οι Ενιστάμενοι. Οι φατρίες που προέκυψαν από την διάσπασι των Αρειανών μετά την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο ήταν πάντοτε εκτός Εκκλησίας, εφόσον δεν ωμολογούσαν την Ορθόδοξο πίστι του “ομοουσίου”. Κάτι ανάλογο άλλωστε συνέβη και μετά την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο. Οι καταδικασμένοι Μονοφυσίται διασπάσθηκαν προοδευτικά σε διάφορες φατρίες (Σεβηριανοί, Ιουλιανισταί, Θεοδοσιανοί, Αγνοηταί, Τριθεΐται)¹⁶⁵. Οι φατρίες αυτές ήταν πάντοτε εκτός Εκκλησίας και δεν χρειαζόταν φυσικά σύγκλησις νέας, Οικουμενικής Συνόδου για να τις καταδικάση εκ νέου καθεμία ξεχωριστά.

 

Σημειώσεις:

---

158. Θ.Η.Ε., τόμος, 8, στήλη 926.

159. Ι. Κοτσώνη, Η κανονική άποψις περί της επικοινωνίας μετά των ετεροδόξων, § 22, σελ. 175.

160. Πανάριον, αίρεσις νγ΄, κεφ. Κγ΄, P.G.42, 445B-448A.

161. Σ. Μήλια, ένθ ανωτ. σελ. 737β.

162. Ερμείου Σωζομενού, Εκκλησιαστική Ιστορία, τόμος δ΄, κεφ. Κη΄, P.G.67, 1201B.

163. Σωκράτους Σχολαστικού, Εκκλησιαστική Ιστορία, τόμος β΄, κεφ. Μδ΄, P.G.67, 357B.

164. Ερμείου Σωζομενού, ένθ ανωτ. P.G.67, 1204C.

165. Φ. Βαφείδου, ένθ ανωτ. Τόμος α΄, § 73, 5, σελ. 248.