16. Ιωάν. Α: 4-6: «Εν αυτώ Ζωή ην και η Ζωή ην το φως τών ανθρώπων. Και το φως εν τη σκοτία φαίνει και η σκοτία αυτό ου κατέλαβε. Εγένετο άνθρωπος απεσταλμένος παρά Θεού όνομα αυτώ Ιωάννης»

"Εν αυτώ Ζωή ην και η Ζωή ην το φως τών ανθρώπων" (στίχ.4)

Ζωή και φως! Οι δύο αυτές μεγάλες, μυστηριώδεις και ελκυστικές έννοιες και πραγματικότητες είναι το περιεχόμενο τού στίχ.4 αλλά και τού επομένου στίχ.5. «Εν αυτώ ζωή ην». Υπάρχει κι εδώ έμφαση, η οποία δεν είναι στη λέξη «ζωή», όπως εσφαλμένως ερμηνεύεται, αλλά στη λέξη «αυτώ». Η πρόθεση «εν» δεν έχει τοπική, αλλά αιτιολογική έννοια. Η φράση δηλαδή «εν αυτώ» δεν σημαίνει «μέσα σ’ Αυτόν», αλλά «δι’ Αυτού, εξ αιτίας Αυτού».

Ο Ευαγγελιστής δεν θέλει να πει, ότι μέσα σ’ Αυτόν, το Λόγο - Χριστό, υπήρχε ζωή. Προηγουμένως ο Ιωάννης είπε για τον Λόγο το ανώτερο και υψηλότερο, ότι δηλαδή ήταν Θεός, «και Θεός ην ο Λόγος». Αφού λοιπόν ο Λόγος ήταν Θεός, δεν χρειαζόταν να ειπωθεί, ότι μέσα Του είχε ζωή. Είναι αυτονόητο, εξυπακούεται, ότι μέσα Του ο Θεός Λόγος είχε ζωή. Αληθινός Θεός χωρίς ζωή δεν εννοείται. Με την φράση λοιπόν «Εν αυτώ ζωή ην», ο Ευαγγελιστής θέλει να πει: «Δι’ Αυτού υπήρχε ζωή, Αυτός είναι ο αίτιος τής ζωής, Ο Λόγος Χριστός, Αυτός έδωσε τη ζωή».

Αυτή η φράση, «Εν αυτώ ζωή ην», είναι παρόμοια με τον λόγο τού Αποστόλου Παύλου προς τούς Αθηναίους για τον Θεό «Εν αυτώ ζώμεν και κινούμεθα κι εσμέν» (Πράξ. 17:28). Αυτός ο λόγος δεν σημαίνει απλώς «Μέσα σ’ Αυτόν, τον Θεό, ζούμε και κινούμεθα και υπάρχουμε». Η έννοια τού λόγου τού Παύλου είναι «Δι’ Αυτού ή απ’ Αυτόν ζούμε και κινούμεθα και υπάρχουμε, Αυτός είναι ο αίτιος τής ζωής, τής κινήσεως και τής υπάρξεώς μας». Ο Απόστολος Παύλος δηλαδή τονίζει, ότι αίτιος ή πηγή τής ζωής είναι ο Θεός. Το παν εξαρτάται απ’ Αυτόν.

Χωρίς τον Θεό αμέσως θα καταλήγαμε σε κατάσταση νέκρας, ακινησίας και τελείας ανυπαρξίας. Θα επιστρέφαμε στο μηδέν. Έτσι και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης τονίζει, ότι αίτιος ή πηγή τής ζωής είναι ο Λόγος Χριστός. Ο μεν Παύλος λέγει, ότι ο Θεός είναι ο αίτιος ή πηγή τής ζωής, ο δε Ιωάννης λέγει ότι είναι ο Λόγος Χριστός. Αντιφάσκουν μεταξύ τους οι συγγραφείς τής Καινής Διαθήκης; Όχι βεβαίως! Και οι δύο διακηρύξεις είναι σωστές, διότι ο Θεός και ο Λόγος Χριστός είναι ΕΝΑ στην ουσία, ΜΙΑ Θεότητα!

Ο Ευαγγελιστής, γράφοντας «και η ζωή ην το φως τών ανθρώπων», συνδέει την έννοια τής ζωής με την έννοια τού φωτός, διότι εκείνος ο οποίος ζει βλέπει φως, ενώ εκείνος ο οποίος πεθαίνει βυθίζεται στο σκότος. Γι’ αυτό και το «θανατώνω» λέγεται και «σκοτώνω», βυθίζω στο σκότος. Λόγω τής στενώτατης σχέσεως τής ζωής προς το φως, η λέξη «φως», σε ορισμένα εδάφια τής Γραφής, σημαίνει και ζωή, όπως π.χ. εις την Σοφία Σειράχ 22:11 «Επί νεκρώ κλαύσον, εξέλιπε γαρ φως» δηλ. «Για νεκρό να κλάψεις, διότι εξέλιπε η ζωή» και εις τις Πράξ. 26:23 «ει παθητός ο Χριστός, ει πρώτος εξ αναστάσεως νεκρών, φως μέλλει καταγγέλειν τω λαώ και τοις έθνεσιν» δηλ. «ότι ο Μεσσίας θα υφίστατο θάνατο, ότι πρώτος θα ανασταινόταν εκ νεκρών και έμελλε να εξαγγείλει στο λαό και στούς εθνικούς ζωή».

Επίσης συνδέει τη ζωή με το φως τών ανθρώπων, διότι η ζωή τών ανθρώπων είναι ανωτέρας ποιότητος, έλλογη, δηλαδή ζωή με λογική και συνειδητή. Επίσης ζωή και φως είναι δύο σπουδαιότατες και υψηλότατες έννοιες. Χωρίς ζωή δεν έχει νόημα κανένα πράγμα. Όλα έχουν σημασία για τούς ζώντες, όχι για τούς ανυπάρκτους. Χωρίς επίσης φως δεν μπορεί να ζήσει, να κινηθεί και να εργασθεί ο άνθρωπος. Τι θα γινόταν εάν έσβηνε ο ήλιος; Χωρίς επίσης φως δεν είναι τίποτα ωραίο και ευχάριστο. Το φως αποκαλύπτει την ομορφιά τού κόσμου. Χωρίς φως ο κόσμος είναι άκοσμος, δεν είναι κόσμημα, δηλαδή στολίδι, αλλά είναι χάος. Χωρίς φως όλα είναι μαύρα και απαίσια.

"Και το φως εν τη σκοτία φαίνει και η σκοτία αυτό ου κατέλαβε" (στ.5)

Και εδώ υπάρχουν κρυμμένες εμφάσεις. Η μία έμφαση είναι εις την λέξη «φαίνει» και η άλλη εις την λέξη «ου». Το φως μέσα στο σκοτάδι «φαίνει», φωτίζει, διαχέει τις ακτίνες του. Το φως δηλαδή επιτελεί το έργο του, αλλά «η σκοτία» δεν κατάλαβε το φως. Το ρήμα «καταλαμβάνω» έχει αρκετές έννοιες. Μεταξύ αυτών σημαίνει και «αντιλαμβάνομαι», «εννοώ», «καταλαβαίνω». Αυτήν την έννοια έχει και εις το προκειμένω εδάφιο.

Η λογική και η συνείδηση πάντοτε φώτιζαν και διαφώτιζαν, αλλά οι σκοτεινοί και διεφθαρμένοι άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονταν το φως, δεν έβλεπαν ούτε κατανοούσαν την αλήθεια. Γιατί; Διότι έκλειναν τα μάτια τής ψυχής τους, εθελοτυφλούσαν. Ο ήλιος φωτίζει και λούζει τη γη μέσα στο φως του, αλλά εάν ο άνθρωπος είναι τυφλός ή κλείνει τα μάτια του, δεν καταλαβαίνει το φως.

Το ίδιο συμβαίνει και στην πνευματική σφαίρα. Η λογική και η συνείδηδη φωτίζει και ο Λόγος Χριστός, το φως το αληθινό, το άκτιστο, «φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον» (στίχ.9). Όταν λοιπόν οι άνθρωποι, δια τής αμαρτίας, κλείνουν τα μάτια τής ψυχής τους, δεν καταλαβαίνουν το φως.

Αυτός ο λόγος τού Ευαγγελιστού («Και το φως εν τη σκοτία φαίνει, και η σκοτία αυτό ου κατέλαβεν»), είναι παράλληλος και όμοιος προς τον λόγο του εις τον στίχ.10 «εν τω κόσμω ην, και ο κόσμος δι’ αυτού εγένετο, και ο κόσμος αυτόν ουκ έγνω». Το φως κάνει το έργο του, φωτίζει, αλλά οι σκοτεινοί άνθρωποι δεν κατάλαβαν το φως.

Ο Λόγος Χριστός ήταν (ενν. αοράτως) στον κόσμο (με την πρόνοιά Του και τις θαυμαστές, ορατές ενέργειές Του), και ο κόσμος απ’ Αυτόν δημιουργήθηκε, αλλά ο κόσμος δεν εγνώρισε τον Λόγο Χριστό, τον Δημιουργό και Κύριό του. Αυτό είναι το μεγάλο δράμα. Αυτή είναι η μεγάλη τραγωδία τής ανθρωπότητος, ότι το φως φώτιζε και όμως η ανθρωπότητα δεν το έβλεπε. Ο Λόγος Χριστός δημιούργησε την ανθρωπότητα και ήταν (δια τής πρόνοιάς Του) στην ανθρωπότητα, και όμως αυτή δεν τον γνώριζε!

Φανταστείτε, να λούζει ο ήλιος με το άπλετο φως του τον κόσμο, και οι άνθρωποι να μην ξέρουν ότι υπάρχει ήλιος και φως!!!

"Εγένετο άνθρωπος απεσταλμένος παρά Θεού όνομα αυτώ Ιωάννης" (στίχ.6)

Το «εγένετο» αντιστοιχεί προς το «απεσταλμένος» και σημαίνει «ήλθεν». Το ρήμα «γίγνομαι» σε πολλά μέρη τής Γραφής, αλλά και τής υμνολογίας τής Εκκλησίας, σημαίνει «έρχομαι, φθάνω» π.χ. «Κύριε τών Δυνάμεων μεθ’ ημών γενού» που σημαίνει «Κύριε τών Δυνάμεων μαζί μας έλα». Ο Θεός απέστειλε και ο Ιωάννης ήλθε. Γι’ αυτό και εις τον επόμενο στίχ.7 ο Ευαγγελιστής χρησιμοποιεί το «ήλθεν»: «Ούτος ήλθεν εις μαρτυρίαν». Το «εγένετο» λοιπόν και το «ήλθεν» είναι συνώνυμα.

Ο Ευαγγελιστής χρησιμοποιεί συνώνυμα χάριν εναλλαγής και ποικιλίας, χαρακτηριστικό άλλωστε γνώρισμα τής Εβραϊκής γλώσσης. Συμφώνως προς τον παρόντα λόγο τού Ιωάννου, ο Πρόδρομος ήταν απεσταλμένος τού Θεού. Αλλά συμφώνως προς άλλον λόγο τού Χριστού, τούς προφήτες αποστέλλει ο ίδιος ο Χριστός! Είπε ο Ιησούς στούς Ιουδαίους: «Ιδού εγώ αποστέλλω προς υμάς προφήτας και σοφούς και γραμματείς» (Ματθ. 23:34). Γεννάται το ερώτημα: Αντιφάσκουν οι συγγραφείς τών Ευαγγελίων; Όχι βεβαίως. Αλλά τότε ποιος αποστέλλει τούς προφήτες, ο Θεός ή ο Χριστός; ΚΑΙ ο Θεός ΚΑΙ ο Χριστός αποστέλλει τούς προφήτες, διότι οι δύο είναι ΕΝΑ, ΜΙΑ ουσία ή θεότητα!

Σχετικά άρθρα

• Ιησούς Χριστός: Το Α και το Ω

• Ταυτίζει το Δευτερονόμιο 32/λβ: 18, τη λέξη: "κτίζω" με τη λέξη: "γεννώ";

• Εν αρχή ην ο Λόγος

• Τρίφωτος Θεότης

• Ο Χριστός ως ζωοποιόν πνεύμα και Δεύτερος Αδάμ