15. Ιωάν. Α: 2,3: «Ούτος ην εν αρχή προς τον Θεόν.  Πάντα δι' Αυτού εγένετο και χωρίς Αυτού εγένετο ουδέ έν ό γέγονεν»

«Ούτος ην εν αρχή προς τον Θεόν» (στίχ. 2)

Ο στίχος 2 τού Ευαγγελίου τού Ιωάννου, «Αυτός, ο Λόγος, ήταν στην αρχή μαζί με τον Θεό Πατέρα», είναι όμοιος με τον στίχ.1 («Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεόν») και δημιουργεί την εντύπωση επαναλήψεως. Αλλά αυτή η εντύπωση είναι εσφαλμένη. Οι προφήτες, οι απόστολοι και οι ευαγγελιστές ήταν άνδρες θεόπνευστοι, σοφοί και δεν έγραφαν περιττά πράγματα. Κατά την επικρατέστερη, αλλά εσφαλμένη, ερμηνεία, ο στίχ.2 είναι ανακεφαλαίωση, περίληψη τού στίχ.1. Αλλά πώς είναι δυνατόν ένας στίχος να είναι περίληψη ενός άλλου μικρού και περιεκτικού στίχου; Εάν είχαν προηγηθεί πολλοί στίχοι ή έστω ένας μεγάλος στίχος, θα μπορούσε να γίνει περίληψη τών πολλών στίχων ή έστω τού ενός μεγάλου στίχου. Αλλά τώρα που προηγείται ένας μικρός και πυκνός στίχος, δεν είναι λογικό να λέγεται, ότι στην συνέχεια γίνεται περίληψη αυτού τού στίχου.

Άλλωστε στην πραγματικότητα ο δεύτερος στίχος ΔΕΝ αποτελεί περίληψη τού πρώτου στίχου, διότι ο πρώτος περιέχει ΤΡΕΙΣ αλήθειες για τον Λόγο: α) Ότι ήταν «εν αρχή», β) Ότι ήταν «προς τον Θεόν» και γ) Ότι ήταν «Θεός», ενώ ο δεύτερος στίχος περιέχει μόνον τις ΔΥΟ πρώτες από τις ΤΡΕΙΣ αλήθειες τού πρώτου στίχου και δεν περιέχει την τρίτη και σπουδαιότερη αλήθεια, ότι ο Λόγος ήταν Θεός. Όταν γίνεται περίληψη ενός λόγου, δεν είναι δυνατόν να παραλείπεται η σπουδαιότερη και βασικότερη έννοια αυτού τού λόγου. Ο στίχ. 2 δεν ερμηνεύεται ορθώς, διότι έχει μία έμφαση, η οποία διαφεύγει τής προσοχής. Η έμφαση είναι στην πρώτη λέξη τού στίχ.2, στην αντωνυμία «Ούτος». Ο στίχος πρέπει να διαβάζεται με ισχυρό τονισμό τής συγκεκριμένης αντωνυμίας «Ούτος ην εν αρχή προς τον Θεόν» δηλ. «Αυτός ήταν στην αρχή μαζί με τον Θεό Πατέρα». Σε πολλές περιπτώσεις τής Καινής Διαθήκης η αντωνυμία «ούτος» είναι εμφατική, π.χ. στίχ.30, 33, 34, Ματθ. 3:17, Α΄ Ιωάν. 5:20.

Τί εννοεί ο Ευαγγελιστής με τον εμφατικό στίχο «Αυτός ήταν στην αρχή μαζί με τον Θεό Πατέρα» και όχι κάποιος άλλος; Δεν ήταν στην αρχή μαζί με τον Θεό Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα; Ασφαλώς και ήταν. Με το να τονίζει όμως, ότι στην αρχή μαζί με τον Θεό Πατέρα ήταν ο Λόγος, όχι κάποιος άλλος, δεν αποκλείει τον Παράκλητο. Ο Ευαγγελιστής εκφράζεται έτσι, όχι μόνον διότι στην προκειμένη περίπτωση εξυψώνεται ο Λόγος ειδικώς, αλλά και διότι η αντίθεση που τονίζεται είναι προς ΤΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ! Ο Ευαγγελιστής δηλαδή θέλει να πει: «Ο Λόγος, αυτός, ήταν στην αρχή μαζί με τον Θεό Πατέρα. Αυτόν είχε στην αρχή μαζί Του ο Θεός Πατήρ, διότι από τα κτίσματα δεν υπήρχε ακόμη κανένα. Γι’ αυτό και εις την συνέχεια ο Ιωάννης τονίζει, ότι όλα τα κτίσματα έγιναν δια τού Λόγου, «Πάντα δι’ αυτού εγένετο» (στίχ.3). Ο εμφατικός στίχος τού Ιωάννου για τον ενυπόστατο Λόγο είναι ανάλογος προς την εμφατική φράση τής ενυπόστατης Σοφίας στο Παροιμ. 8:30 για την σχέση της προς τον Θεό Πατέρα προ τής δημιουργίας τού κόσμου. Η συγκεκριμένη φράση έχει ως εξής: «εγὼ ήμην ή προσέχαιρε (Ο Θεός Πατήρ)» (Ο΄) ή κατά το Εβρ. «...εγώ ήμην καθ’ ημέραν η τρυφή Αυτού (τού Θεού Πατρός)». Εγώ, η ενυπόστατη Σοφία, ήμουν εκείνη, εις την οποίαν έχαιρε ο Θεός Πατήρ. Εμένα ο Θεός Πατήρ είχε ως χαρά Του. Προ τής δημιουργίας τού κόσμου η χαρά και η ευφροσύνη τού Θεού Πατρός ήταν ο Χριστός. Μετά την δημιουργία τού κόσμου ο Θεός ευφραίνεται και για τα έργα Του!

«Πάντα δι' Αυτού εγένετο και χωρίς Αυτού εγένετο ουδέ έν ό γέγονεν» (στίχ. 3)

Ο στίχος 3 παρουσιάζει τον Λόγο ως δημιουργό όλων τών δημιουργημάτων. Η αντωνυμία «αυτού», τής πρώτης προτάσεως τού στίχου, έχει έμφαση: Όλα έγιναν δι’ αυτού. Επίσης έμφαση έχει και το «εν» στη δεύτερη πρόταση τού στίχου: Και χωρίς αυτόν δεν έγινε ούτε ένα, το οποίο έγινε. Δηλαδή χωρίς Αυτόν δεν έγινε ούτε ένα από τα δημιουργήματα. Όλα τα δημιουργήματα, αισθητά και νοητά, υλικά και πνευματικά, όλα, χωρίς καμία εξαίρεση, έγιναν από τον Λόγο, τον Χριστό.

Εις την πρόταση «Πάντα δι’ αυτού εγένετο» η πρόθεση «δια» στη φράση «δι’ αυτού» δεν σημαίνει, ότι ο Υιός και Λόγος είναι δουλικό ή υπηρετικό όργανο τού Θεού Πατρός. Δεν σημαίνει δηλαδή ότι εκτελεί το θέλημα τού Θεού Πατρός ως υπηρέτης. Η πρόθεση «δια» με γενική δεν χρησιμοποιείται μόνον για τον Χριστό, αλλά χρησιμοποιείται και για τον Θεό Πατέρα και ασφαλώς δεν σημαίνει, ότι ο Θεός είναι δουλικό ή υπηρετικό όργανο κάποιου!

Πολλές φορές η «δια» με γενική σημαίνει ποιητικό αίτιο όπως φαίνεται εις την Α΄ Κορ. 1:9: «Πιστός ο Θεός, δι’ ου εκλήθητε εις κοινωνίαν τού Υιού Αυτού». Είναι ολοφάνερο εδώ, ότι το «δι’ ου» δεν σημαίνει «δια τού οποίου», αλλά σημαίνει «υπό τού οποίου», «από τον οποίο», σημαίνει δηλαδή ποιητικό αίτιο. Η ορθή μετάφραση τού προαναφερθέντος εδαφίου έχει ως εξής: «Είναι αξιόπιστος ο Θεός, από τον οποίον κληθήκατε για να έχετε κοινωνία με τον Υιό Του». Το ίδιο παρατηρούμε και εις το Ρωμ. 11:36 κατά το οποίο μιλώντας ο Απόστολος για τον Θεό γράφει: «Εξ αυτού και δι’ αυτού και εις αυτόν τα πάντα». Ασφαλώς το «δι’ αυτού» δεν σημαίνει, ότι ο Θεός είναι δουλικό ή υπηρετικό όργανο κάποιου, αλλά ποιητικό αίτιο.

Εις το περίφημο αυτό εδάφιο (Ρωμ. 11:36) το «εξ αυτού» έχει την έννοια, ότι τα πάντα προέρχονται από την πρωτοβουλία τού Θεού. Το «δι’ αυτού» έχει την έννοια, ότι τα πάντα γίνονται από τον Θεό. Αυτός δηλαδή είναι το ποιητικό αίτιο τών πάντων. Το δε «εις αυτόν» έχει την έννοια, ότι τα πάντα είναι για τον Θεό, για την δόξα Του. Με άλλα λόγια η περίφημη διατύπωση τού Αποστόλου «Εξ αυτού και δι’ αυτού και εις αυτόν» σημαίνει, ότι ο Θεός είναι το προκαταρκτικό, το ποιητικό και το τελικό αίτιο τών πάντων.

Όπως λοιπόν εις τα δύο προαναφερθέντα εδάφια που σχολιάσαμε (Α΄ Κορ. 1:9 και Ρωμ. 11:36) το «δι’ ου» δεν σημαίνει, ότι ο Θεός είναι δουλικό ή υπηρετικό όργανο, αλλά ποιητικό αίτιο, έτσι και εις την φράση τού Ευαγγελιστού «Πάντα δι’ αυτού  εγένετο», το «δι’ αυτού» δεν σημαίνει, ότι ο Λόγος Χριστός είναι δούλος ή υπηρέτης, αλλά ποιητής και δημιουργός τών πάντων. Δούλος και υπηρέτης ο Υιός και Λόγος έγινε ως άνθρωπος. Κατά την ανωτέρα Του φύση δεν είναι δούλος και υπηρέτης. Συμφώνως προς το Εβρ. 3:5-6 η έννοια «Υιός» αποκλείει την έννοια «θεράπων», δούλος δηλαδή ή υπηρέτης. Οι δύο έννοιες είναι αντίθετες. Κατά την ανωτέρα φύση Του ο Υιός και Λόγος δεν είναι κατώτερος τού Θεού Πατρός, αλλά ΙΣΟΘΕΟΣ, όπως εμφανώς αναφέρεται εις την προς Φιλιπ. 2:6 «το είναι ίσα Θεώ».

Εις το σημείο αυτό αναφέρουμε ενδεικτικά ένα εδάφιο εις το οποίο ο Υιός αναφέρεται ως δημιουργός τών πάντων, όπως περιγράφεται στον ερμηνευόμενο τρίτο στίχο τού Ευαγγελίου τού Ιωάννου, και ως Θεός. Ο λόγος για το Κολ. 1:15-17, το οποίο παρερμηνεύουν και παραχαράσσουν δεινώς οι Μάρτυρες τού Ιεχωβά, εις την λεγομένη Μετάφραση Νέου Κόσμου, προκειμένου να στηρίξουν τις κακοδοξίες τους.

«ός εστιν εικών τού Θεού τού αοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως, 16 ότι εν αυτώ εκτίσθη τα πάντα, τα εν τοις ουρανοίς και τα επί της γης, τα ορατά και τα αόρατα, είτε θρόνοι είτε κυριότητες είτε αρχαί είτε εξουσίαι· τα πάντα δι' αυτού και εις αυτόν έκτισται· 17 και αυτός εστι προ πάντων, και τα πάντα εν αυτώ συνέστηκε».

Το χωρίο τούτο είναι από τα θεολογικότερα για το πρόσωπο τού Χριστού. Συμφώνως προς αυτό ο Υιός είναι «εικών τού Θεού τού αοράτου», λόγω τής σαρκώσεως, δηλαδή είναι η ορατή εμφάνιση (=εικών) τού αοράτου Θεού. Με άλλα λόγια ο κατά φύσιν αόρατος Θεός, πήρε σάρκα κι έτσι απέκτησε ορατή μορφή ή εικόνα και έγινε ορατός.

Από την φράση «πρωτότοκος πάσης κτίσεως» οι Μάρτυρες τού Ιεχωβά αυθαιρέτως συμπεραίνουν, ότι ο Υιός είναι το πρώτο κτίσμα. Εάν όμως είχαν δίκαιο, τότε ο Απόστολος δεν θα τον χαρακτήριζε «πρωτότοκο», αλλά «πρωτόκτιστο»! Για να τον ονομάζει «πρωτότοκο» αυτό σημαίνει, ότι ο Υιός δεν ΕΚΤΙΣΘΗ, αλλά ΕΤΕΧΘΗ, ΕΓΕΝΝΗΘΗ προ πάσης κτίσεως! Το δε γέννημα είναι τής ΙΔΙΑΣ φύσεως με τον γεννήτορα, ενώ το κτίσμα είναι άλλης, διαφορετικής φύσεως.

Ο άνθρωπος γεννά άνθρωπο, κτίζει δε σπίτι. Ο δε Θεός γεννά Θεό, κτίζει δε αγγέλους και ανθρώπους.

Επίσης οι Μάρτυρες τού Ιεχωβά διδάσκουν, ότι ο Υιός είναι «πρωτότοκος πάσης κτίσεως» όπως είναι ο πρωτότοκος μεταξύ αδελφών μιας οικογένειας. Αλλά εις αυτήν την περίπτωση η διατύπωση τού Αποστόλου θα ήταν «πρωτότοκος τής κτίσεως», διότι λέγουμε «πρωτότοκος τής οικογενείας» ή «πρωτότοκος τών αδελφών», ουδέποτε όμως λέγουμε «πρωτότοκος πάσης τής οικογενείας» ή «πρωτότοκος παντός αδελφού».

Ότι δε ο Υιός προϋπήρχε από ΟΛΑ τα κτίσματα, αποδεικνύεται και από την αμέσως επόμενη διατύπωση τού Αποστόλου εις τον στίχ.16 «ότι εν αυτώ εκτίσθη τα πάντα». Το αιτιολογικό «ότι» αιτιολογεί την προηγούμενη φράση («πρωτότοκος πάσης κτίσεως») ως εξής: «Ο Υιός εγεννήθη προ πάσης κτίσεως, διότι αυτός έκτισε τα πάντα, και δεν ήταν δυνατόν να κτίσει τα πάντα, εάν δεν ΠΡΟΥΠΗΡΧΕ τών πάντων»!

Ο Υιός είναι «πρωτότοκος πάσης κτίσεως», δηλαδή γεννήθηκε πρωτύτερα από κάθε δημιούργημα, αφού δι’ Αυτού (ή απ’ Αυτόν) δημιουργήθηκαν τα πάντα, τα ουράνια και τα επίγεια, τα ορατά και τα αόρατα, όλες οι αγγελικές τάξεις. Τα πάντα δημιουργήθηκαν δι’ Αυτού (ή απ’ Αυτόν) και γι’ Αυτόν, για την δόξα Του δηλαδή, όπως φανερώνει ο στίχ.16 «τα πάντα εις αυτόν έκτισται» (πρβλ. Ρωμ. 11:36 «εις αυτόν τα πάντα» κατά το οποίο, όπως ήδη προαναφέραμε, τα πάντα είναι για τον Θεό, για την δόξα Του). Ο Υιός είναι η αρχή και το τέλος τής κτίσεως (πρβλ. Αποκ. 3:14), η δημιουργική αρχή, ο δημιουργός δηλαδή και ο τελικός σκοπός τής κτίσεως!

Σαφώς δε και με πολλή έμφαση ο Απόστολος αντιθέτει τον Υιό προς τα κτίσματα με τις φράσεις τών στίχ.16-17 «τα πάντα έκτισται», «και αυτός εστι πρό πάντων». Τα πάντα δηλαδή έχουν ΚΤΙΣΘΕΙ, αυτός δε ή αυτός αντιθέτως ΕΙΝΑΙ προ πάντων, ΔΕΝ έχει κτισθεί. Κι εφόσον ο Υιός εγεννήθη προ ΠΑΣΗΣ κτίσεως, πριν από κάθε κτίσμα, τότε είναι ΕΞΩ, ΕΚΤΟΣ παντός κτίσματος. Άρα είναι ΑΚΤΙΣΤΟΣ, κι επομένως είναι ΘΕΟΣ αληθινός, όπως ο Πατήρ Του! Είναι ο Ων, ο αιωνίως υπάρχων. Ως Θεός ο Υιός είναι η αιτία και ο σκοπός τού κόσμου. Αντιθέτως προς τα δημιουργήματα, Αυτός ΔΕΝ δημιουργήθηκε, αλλά ΕΙΝΑΙ, ΥΠΑΡΧΕΙ πρωτύτερα απ’ όλα («και αυτός εστι προ πάντων», στίχ.17).

Άξιον δε προσοχής είναι και το ότι ο Απόστολος δεν λέγει «και αυτός ην (=ήταν) προ πάντων», αλλά παραδόξως λέγει «και αυτός εστι (=είναι) προ πάντων». Γιατί; Διότι για τον Υιό ως Θεό ΔΕΝ υπάρχει παρελθόν, παρόν και μέλλον, αλλά υπάρχει η αιωνιότητα, ένα συνεχές παρόν [πρβλ. Ιωάν. 8:58 «...πριν Αβραάμ γενέσθαι εγώ ειμι» (δεν λέγει «ήμην») και 14:3 «...ίνα όπου ειμί εγώ, και υμείς ήτε» (δεν λέγει «έσομαι»)]. Δια τού Υιού επίσης συγκρατούνται τα πάντα. Αυτός συντηρεί στην ύπαρξη το σύμπαν, όπως μαρτυρεί ο στίχ.17 «τα πάντα εν αυτώ συνέστηκε».

Με την διακήρυξη «Πάντα δι’ αυτού εγένετο» ο Ευαγγελιστής Ιωάννης:

α) Διακηρύσσει την μεγαλοσύνη τού Υιού και Λόγου. Εάν μεγάλος είναι όποιος κάνει μεγάλα έργα, πόσο μεγάλος είναι ο Υιός και Λόγος, ο οποίος έκανε τα πάντα;

β) Διακηρύσσει την παντοδυναμία τού Υιού και Λόγου, διότι έκανε τα πάντα από το μηδέν, μεταξύ αυτών κι εμείς που είμαστε υπεράνω πάντων τών δημιουργημάτων. Ήμασταν ανύπαρκτοι, μηδενικά, και ιδού τώρα υπάρχουμε, είμαστε συνειδητές υπάρξεις. Η δημιουργία από το μηδέν είναι το πιο ακατάληπτο πράγμα και το μεγαλύτερο θαύμα. Και αφού ο Χριστός έκανε το μεγαλύτερο θαύμα, τι είναι τότε αδύνατο για τον Χριστό;

γ) Διακηρύσσει την πανσοφία τού Υιού και Λόγου, ο οποίος έκανε τα πάντα με σοφία. Από τον μακρόκοσμο μέχρι τον μικρόκοσμο, το άτομο τής ύλης. Τα πάντα υπάρχουν και λειτουργούν με υπερθαύμαστη σοφία. Θαυμάζουμε κι επαναλαμβάνουμε γεμάτοι δέος μαζί με τον Ψαλμωδό: «Ως εμεγαλύνθη τα έργα σου, Κύριε! Πάντα εν σοφία εποίησας» (Ψαλμ. 103:24 Ο΄) δηλ. «Πόσο ωραία, πόσο μεγαλειώδη είναι τα έργα Σου, Κύριε! Όλα τα έκανες με σοφία».

δ) Μάς κάνει να σκεπτόμαστε, πόσο μεγάλος είναι ο αρχηγός τής Πίστεώς μας, πόσο έξοχη είναι η Χριστιανική Πίστη, πόσο ευτυχείς είναι οι πιστοί που έχουν τόσο μεγάλο Αρχηγό και Λυτρωτή και πόσο δυστυχείς είναι οι άπιστοι, οι οποίοι δεν βλέπουν τον Χριστό ούτε στα έργα τής Δημιουργίας, ούτε στα έργα τής αναδημιουργίας και στα θαύματα τής Εκκλησίας Του.

Δικαίως λοιπόν οι πιστοί απορούν και αναρωτιούνται: «Μέγας είσαι Κύριε και θαυμαστά τα έργα Σου. Μέγας είσαι Κύριε και μεγάλη η αφροσύνη τών απίστων και αθέων»!!!

Σχετικά άρθρα

• Ιησούς Χριστός: Το Α και το Ω

• Περί ταυτότητας Παλαιού τών Ημερών, τού Κυρίου τής Δόξης που εμφανίσθηκε στους προφήτες

• Είναι ο Ιησούς Χριστός "κτίσμα";

• Λεξικογραφική ανάλυση των λέξεων: "γεννητός" και "κτιστός"

• Ο Πατήρ είναι «Μείζων» του Υιού και ο Υιός «Κρείττων» των αγγέλων

• Κτίσθηκε η Σοφία του Θεού;

• Ταυτίζει το Δευτερονόμιο 32/λβ: 18, τη λέξη: "κτίζω" με τη λέξη: "γεννώ";

• Η κτιστή ανθρώπινη φύση του Χριστού

• Εν αρχή ην ο Λόγος

• Προσθήκες άρθρων κατά της Θεότητας του Χριστού

• Η ισότητα με τον Θεό και ο "αρπαγμός"

• Ο Πρωτότοκος πάσης κτίσεως

• Τι σημαίνει "Πρωτότοκος πάσης Κτίσεως";