Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας Δογματικά θέματα

Γνώση εν προσώπω και Ελευθερία // Γνώση εν προσώπω και Αγάπη

Αγάπη και ανθρώπινη κοινωνία

Β. Μπακούρος

Η Χριστιανική Αγάπη 4ο Μέρος

Η Χριστιανική σύλληψη του Θεού ως Τριάδα, λύνει το αρχαίο πρόβλημα της υπόδουλης στη μοίρα της, θεότητας και "επιτρέπει" στον Θεό να υπερβαίνει την ουσία Του - και άρα τη μοίρα που του επιβάλει να είναι Θεός - αφού τα πρόσωπα της Τριάδας επιλέγουν ελεύθερα να υπάρχουν κατ' αυτόν τον τρόπο. Αντίστοιχα, ο άνθρωπος ως Πρόσωπο μπορεί να υπερβεί την "ουσία" του και να επιλέξει ελεύθερα τον τρόπο θα υπάρχει. Αυτή η ερμηνεία - που έχει καθαρά ελληνικό φιλοσοφικό υπόβαθρο και ρίζωσε βαθιά στην Ορθοδοξία - υπερβαίνει τις ιδεολογίες "αίματος" που θέλουν την ουσία να καθορίζει και τον σκοπό, και ελευθερώνει τον άνθρωπο από καταγωγή, τάσεις και μοίρα - χωρίς να παραβλέπει βέβαια τη σημασία τους.

Γι' αυτό άλλωστε ο Χριστιανισμός δεν υιοθετεί κοινωνικούς τίτλους ευγενείας, αριστοκρατίας, κλπ. και γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, στην ελληνική Ορθοδοξία δεν βρήκαν πρόσφορο έδαφος οι παραδόσεις περί "ιερών γενεαλογικών γραμμών", Αγίου Αίματος, κληρονομικών μοναρχιών και  ταγμάτων που υπερασπίζουν τέτοια κληρονομικά δικαιώματα και ανθίζουν και σήμερα τη Δύση.

Το άρθρο αυτό, αποτελεί το τέταρτο μέρος, από άρθρο του Πανεπιστημιακού Β. Μπακούρου, το οποίο παρουσιάστηκε στο περιοδικό "Τρίτο Μάτι "Δεκεμβρίου 2004, Νο 128, σελ. 22-26, με τον γενικό τίτλο: "Σοσιαλιστική Κοινωνική Αλληλεγγύη και Χριστιανική Αγάπη". Το απόσπασμα το παρουσιάζουμε με την ευγενική άδεια του περιοδικού, και θα ολοκληρωθεί σε μια σειρά επί μέρους άρθρων.

Η αγάπη, όπως είδαμε, δεν είναι τόσο μια εσωτερική κατάσταση του ανθρώπινο εγώ, όσο μια εξωτερίκευση από το εγώ προς το «εσύ», τον άλλον. Η εξωτερίκευση αυτή δεν είναι λεκτική έκφραση, αλλά πράξη αγάπης προς τον άλλο, αφού έχει αυτοδικαίως κοινωνικό χαρακτήρα. Αν δεν υπάρχει πράξη, τότε ομοίως δεν υπάρχε ούτε αγάπη, γιατί στην ηθική το «γίγνεσθαι» προηγείται λογικά του «είναι», αφού το πρώτο αποδεικνύει την ύπαρξη του δευτέρου, ενώ το δεύτερο, ακόμη κι αν υφίσταται δεν επιφέρει αλλαγές στο εγώ και το εσύ, αν δεν υλοποιείται. Όποιος, λοιπόν, χριστιανός αγαπά μόνο με λόγια, χωρίς έργα, κατά το Ιωάννη τον Δαμασκηνό, αγαπά όπως ο Εωσφόρος, γιατί και αυτός λέει για την αγάπη αλλά δεν την ποιεί...

Η χριστιανική κοινωνία (Εκκλησία) διαφέρει από τις άλλες, γιατί σε αυτήν κινητήρια κοινωνική δύναμη, συνεκτική της δομής της, είναι η αγάπη -τόσο προς τον Θεό όσο και προς τους ανθρώπους- κατά το πρότυπο της Τριάδας. Τον Θεό ο άνθρωπος τον "ερά", ενώ τον συνάνθρωπο του τον «αγαπά». Προς τον Θεό η αγάπη υλοποιείται με την ευσέβεια, ενώ προς τον συνάνθρωπο με τη φιλανθρωπία (φιλαλληλία, αλληλεγγύη κτλ.).

Γνώμονας του έρωτα προς τον Θεό είναι η επίγνωση της θυσίας, αφού ο άνθρωπος όσα και να προσφέρει στον Θεό παρέχει λίγα σε σύγκριση με αυτά που λαμβάνει.

Γνώμονας της αγάπης προς τον συνάνθρωπο είναι η ισότητα, γιατί χωρίς αυτήν επέρχεται η υποδούλωση. Ισότητα δεν σημαίνει εξομοίωση, γι' αυτό και οι χριστιανοί αναγνωρίζουν την κρατική ιεραρχία, σε αυτήν όμως αναγνωρίζουν λειτουργικό και όχι φυσικό ρόλο.

Αναγνώριση αριστοκρατίας -με όλα τα παρεπόμενα της - συνιστούν για τον χριστιανό παρακμή κοινωνική ή, για την ακρίβεια, δεινή επιβολή του μάταιου στην Ιστορία, που ακριβώς επειδή είναι πεπερασμένο είναι και εωσφορικό.

Επομένως, η αγάπη στην κοινωνική της διάσταση αποτελεί πράξη που επιβεβαιώνει την ισότητα και πρακτικά απευθύνεται σε όλα τα κοινωνικά μέλη της ως ολική ενίσχυση, όμως στοχεύει στη θεραπεία της κοινωνικής ένδειας που συχνότατα εμποδίζει την ισότητα να παράγεται, από την αδικία της ανισοκατανομής του πλούτου.

Αυτή η ανισοκατανομή θεραπεύεται (ή πρέπει να θεραπεύεται) με την αυτόβουλη πράξη του πλουσίου να εξισώσει τον φτωχό με αυτόν, ώστε να είναι ίσοι. Ο καταναγκασμός του πλουσίου να συνεισφέρει στην οικονομική εξίσωση (μέσω της φορολογίας λ.χ.) για τον Χριστιανισμό δεν έχει ηθικό βάρος, γιατί παρά το πρακτικό του αποτέλεσμα δεν οδηγεί στη σωτηρία, δηλαδή στην ένωση του πλουσίου με τον Θεό που πρέπει να αποτελεί πράξη επιλογής, δηλαδή επιβεβαίωση προσωπικής ελευθερίας...

 Απόσπασμα από το Περιοδικό "Τρίτο Μάτι "Δεκεμβρίου 2004, Νο 128, σελ. 22-26. Άρθρο του Βασίλη Μπακούρου, με τον γενικό τίτλο: "Σοσιαλιστική Κοινωνική Αλληλεγγύη και Χριστιανική Αγάπη".

 

Συνεχίζεται με το θέμα: "Ο Χριστιανισμός, ο Μαρξισμός και η Αγάπη"

 

Το άρθρο αυτό στα Αγγλικά

Δημιουργία αρχείου: 21-2-2005.

Τελευταία ενημέρωση: 13-10-2005.

ΕΠΑΝΩ