Αναζητώντας κάποιοι Προτεστάντες, στήριξη, στην αυθαίρετη και ανιστόρητη απόφασή τους, να βγάλουν από τον Κανόνα τής Αγίας Γραφής, τα 10 βιβλία που πρώτοι έβγαλαν οι μετά Χριστόν άπιστοι στον Χριστό Εβραίοι, ψάχνουν δικαιολογίες σε λόγια Πατέρων. Αλλά τα έργα τών ιδίων Πατέρων, τους διαψεύδουν.

Σε μία εποχή που ακόμα ο Κανόνας τής Αγίας Γραφής ΔΕΝ είχε εγκριθεί επίσημα από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο που συνεκλήθη κατά το τέλος τού 7ου μ.Χ. αιώνα, ήταν προφανές ότι θα υπήρχαν διαφοροποιήσεις μεταξύ τών Χριστιανών, για το ποια βιβλία την αποτελούν.

Κάποιες αναφορές Πατέρων λοιπόν, επιχειρούν ορισμένοι Προτεστάντες, για να θίξουν δήθεν, την Κανονικότητα τών 10 βιβλίων τής Αγίας Γραφής που οι ίδιοι απέρριψαν, με καθυστέρηση χιλιετιών!

Αυτό που οι Προτεστάντες αυτοί αποκρύπτουν, είναι, όχι μόνο τι ακριβώς λένε αυτοί οι Πατέρες, αλλά και ότι οι ίδιοι αυτοί Πατέρες, στα κείμενά τους, χρησιμοποιούσαν ΚΑΙ τα 10 αυτά βιβλία, που υποτίθεται ότι απέρριπταν!

Για το θέμα, γράφει περιληπτικά τα εξής, ο καθηγητής Αθανάσιος Χαστούπης, στην "Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην", (σελ. 552,553):

«Ο Μ. Αθανάσιος (π. 296-373) εν τη 39η των εορταστικών του επιστολών δέχεται ως κανονικά 22 βιβλία της Π. Διαθήκης, ήτοι τα πρωτοκανονικά, εν οις συγκαταλέγει τον Βαρούχ και την Επιστολή Ιερεμίου, και χαρακτηρίζει τα δευτεροκανονικά ως "αναγινωσκόμενα" μεν και "εποικοδομητικά", αλλά μη κανονικά. Εν τοις έργοις του όμως ποιείται χρήσιν και των δευτεροκανονικών. Κύριλλος ο Ιεροσολύμων (π. 315-386) απαριθμεί 22 βιβλία, ήτοι τα πρωτοκανονικά, εν οις συγκαταλέγει τον Βαρούχ και την Επιστολή Ιερεμίου, και θέτει τα δευτεροκανονικά εις δευτέραν μοίραν ("τα δε λοιπά κείσθω εν δευτέρω"). Αλλ’ εν τη πράξει είναι περισσότερον ελεύθερος ή εν τη θεωρία, διότι παραθέτει χωρία και εκ των δευτεροκανονικών. Η μεταξύ θεωρίας και πράξεως διαφορά αύτη βρίσκεται και παρ’ Επιφανείω (π. 315-403) και Γρηγορίω Ναζιανζηνώ (319-389)».

Αφού λοιπόν όλοι αυτοί, χρησιμοποιούσαν ΚΑΙ αυτά τα βιβλία στα κείμενά τους, αλλά επίσης, ΔΕΝ ταυτίζονται καν, τα 10 βιβλία που απέρριψαν οι Προτεστάντες με αυτά που ανέφεραν οι πατέρες, αλλά είχαν διαφοροποιήσεις και με αυτά, πάλι, το επιχείρημά τους καταρρίπτεται. Επειδή ακόμα και στις αναφορές τους, περιλαμβάνουν τον Βαρούχ π.χ. ή την Επιστολή Ιερεμίου, ενώ λείπει π.χ. η Εσθήρ!

Άλλωστε, κανενός μεμονωμένου Χριστιανού, ακόμα και αγίου, η γνώμη, δεν είναι αρκετή για να καθορίσει τα βιβλία τής Αγίας Γραφής, αφού η Εκκλησία εκφράζεται ΜΟΝΟ συνοδικά, για να είναι κάτι επίσημο και αναμφισβήτητο. Πολύ δε περισσότερο, όταν οι ίδιοι αυτοί, παρουσίαζαν διαφορετικό αριθμό βιβλίων ο καθένας τους, και μάλιστα χρησιμοποιώντας στην πράξη και αυτά που υποτίθεται ότι απέρριψαν!

Ας δούμε όμως μερικά πράγματα, για δύο εκ τών πατέρων αυτών, μόνο και μόνο, επειδή οι κανόνες τους συμπεριλαμβάνονται στους εγκεκριμένους κανόνες τής Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, κάτι που τους καθιστά "Θεοπνεύστους", ή έστω "Θείους":

Ο πρώτος εξ αυτών, είναι ο άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, τού οποίου τον Κανόνα έχουμε παραθέσει ΕΔΩ, στα πλαίσια τής ταυτοποίησης τών βιβλίων τής Αγίας Γραφής που έχουμε κάνει αναλυτικά, με βάση την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος έδωσε έναν ελαστικό κανόνα των Γνησίων βιβλίων. Ο άγιος χαρακτηρίζει αυτόν τον Κανόνα: "έγκριτο", που σημαίνει: "άξιο αποδοχής". Άρα δεν είναι απόλυτα συγκεκριμένος, και αφήνει ελαστικότητα στα βιβλία τού κανόνος, μια και στην εποχή τού αγίου ακόμα δεν είχε οριστικοποιηθεί ο κανόνας.

Ο δεύτερος εξ αυτών, που επίσης ο κανόνας του έχει εγκριθεί Θεοπνεύστως από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, είναι ο άγιος Αθανάσιος, τού οποίου τους (δύο) Κανόνες έχουμε παραθέσει ΕΔΩ.

Ο άγιος Αθανάσιος, έδωσε έναν κανόνα των Κανονιζομένων και Θείων βιβλίων, και έναν δεύτερο κανόνα των Αναγινωσκομένων από νεοκατήχητους. Τα βιβλία που παρέδωσε ήταν ΚΑΝΟΝΙΖΟΜΕΝΑ και όχι κανονικά, που σημαίνει ότι ακόμα δεν είχε οριστικοποιηθεί η διαλογή τών βιβλίων τής Αγίας Γραφής.

Σε αυτό τον τελευταίο κατάλογο, υπάρχουν τα βιβλία αυτά που υποτίθεται ότι δεν έχει κατονομάσει ο άγιος Αθανάσιος (και όχι μόνο αυτά). Απλώς τα έβαλε σε ξεχωριστό κατάλογο. Και αυτό δεν σημαίνει ότι είναι δήθεν: «δευτεροκανονικά». (Άλλωστε ανάμεσά τους υπάρχει και η Εσθήρ, την οποία και οι Προτεστάντες θεωρούν «κανονικό» βιβλίο). Τον αληθινό λόγο θα τον αναλύσουμε στη συνέχεια.

1. Ο άγιος Αθανάσιος έγραψε τον κανόνα αυτό, το 367, δηλαδή λίγο μετά από Σύνοδο της Λαοδικείας, (που όπως αναλύουμε στο σχετικό μας άρθρο, είχε αφήσει τον κανόνα ανοικτό, και επιπλέον ήταν τοπική Σύνοδος, σε άλλη περιοχή από τον άγιο Αθανάσιο), και μισό αιώνα πριν από τη Σύνοδο της Καρθαγένης που όπως είδαμε στο σχετικό με αυτήν άρθρο, έκλεισε τον κανόνα των «Θείων και Αναγινωσκομένων» βιβλίων. Αυτό σημαίνει ότι είχε υπ' όψιν του, πως στην εποχή του ο κανόνας ακόμα δεν είχε κλείσει, αλλά βρισκόταν σε πορεία κανονικοποίησης. Γι αυτό ΔΕΝ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ, αλλά για «ΚΑΝΟΝΙΖΟΜΕΝΑ». Ο συνεχόμενος ενεστωτικός χρόνος που χρησιμοποιεί, δείχνει ότι δεν κλείνει ο ίδιος τον κανόνα, αλλά απλώς συμβάλλει στη δημιουργία του. Σε αντίθεση, η Σύνοδος της Καρθαγένης μιλούσε για ΚΑΝΟΝΙΚΑ βιβλία, και όχι για «κανονιζόμενα», μια και η διαδικασία της κανονικοποίησης είχε τελειώσει.

2. Το ότι μιλάει για «θεία» βιβλία, και έχει λιγότερα από τα βιβλία της Συνόδου της Καρθαγένης, δεν αποτελεί αντίφαση, αφού συμφωνούν. Και εφόσον ο Άγιος Αθανάσιος έγραψε τον κανόνα του πριν από τη Σύνοδο αυτή, είναι φυσικό να έχει λιγότερα βιβλία ως «θεία», μια και τα υπόλοιπα θεία βιβλία δεν είχαν ακόμα κανονικοποιηθεί. Αν η Σύνοδος της Καρθαγένης είχε λιγότερα θεία βιβλία στον κανόνα της, τότε θα υπήρχε πρόβλημα. Αφού όμως έχει περισσότερα, δεν υφίσταται πρόβλημα.

3. Ομοίως δεν υφίσταται πρόβλημα και για τη διαφορά των βιβλίων από την άλλη τοπική σύνοδο της Λαοδικείας, εφόσον ούτε εκείνη είχε κλείσει τον κανόνα της.

4. Σχετικά τώρα με τα «αναγινωσκόμενα από κατηχουμένους» βιβλία, που δίνει ο άγιος Αθανάσιος στον δεύτερο κανόνα του, έχουμε να παρατηρήσουμε ότι μέσα σε αυτόν, υπάρχουν τα υπόλοιπα βιβλία που βρίσκονται και στον κανόνα της Καρθαγένης, και στον κανόνα της Λαοδικείας. Απλώς επειδή στην εποχή του και στην περιοχή του, υπήρχε ακόμα κάποια αμφιβολία για το αν ανήκουν στα «θεία» βιβλία, ο άγιος θέλησε να τα κατατάξει σε μια διαφορετική κατηγορία, των «αναγινωσκομένων από κατηχουμένους». Το ότι κάποια από αυτά τελικά επιβεβαιώθηκαν από τη Σύνοδο της Καρθαγένης ως «κανονικά» και «θεία», δεν έρχεται σε αντίθεση με το ότι τότε ήταν ακόμα «κανονιζόμενα» τα βιβλία του κανόνος. Και κάποια από αυτά, παρέμειναν απλώς «αναγινωσκόμενα από κατηχουμένους», και ποτέ δεν συμπεριελήφθησαν στα θεία και κανονικά βιβλία.

5. Η κατάταξη του αγίου Αθανασίου, δεν έχει καμία σχέση με τον Εβραϊκό κανόνα όπως γράφουν μερικοί Προτεστάντες, ότι δήθεν τον αντέγραψε. Και αυτό είναι εμφανές στα λόγια του, καθώς λέει σαφώς: «τοσαύτα γαρ, ως ήκουσα και τα στοιχεία τα παρ’ Εβραίοις είναι παραδέδοται». Δεν αναφέρει σαφώς ότι ο Εβραϊκός κανόνας έχει 22 βιβλία, αλλά λέει ότι «έτσι άκουσε», κάτι που δείχνει την αβεβαιότητά του για το θέμα αυτό. Και εφόσον είναι αβέβαιος, δεν είναι δυνατόν να στηρίζει τον κανόνα του σε αβεβαιότητες. Πολύ περισσότερο, όταν ο αριθμός 22 προκύπτει τεχνικά, από συμπτύξεις βιβλίων, όπως το «Δωδεκαπρόφητον» («…οι μεν δώδεκα εις εν βιβλίον αριθμούμενοι» γράφει). Μάλιστα ενωρίτερα έγραψε σαφώς την πηγή των επιλογών του: «…εκθέσθαι τα κανονιζόμενα και παραδοθέντα, πιστευθέντα τε θεία είναι βιβλία». Και η πηγή των επιλογών του, γράφει καθαρά ότι είναι η Χριστιανική παράδοση, και όχι το τι άκουσε για τα βιβλία των Εβραίων.

Άρα, ο άγιος Αθανάσιος χρησιμοποιεί στους δύο καταλόγους του, πάλι τα ίδια βιβλία με τις δύο τοπικές συνόδους, αλλά τα μοιράζει σε δύο καταλόγους, γιατί τα χωρίζει σε δύο κατηγορίες. Τα «κανονιζόμενα» (και όχι κανονικά, γιατί ακόμα ο κανόνας δεν είχε κλείσει), και στα «αναγνωστέα από κατηχουμένους» (και όχι «δευτεροκανονικά»), όπου κατέταξε όσα δεν ήταν σίγουρος ότι ανήκουν στα «θεία», κάτι που τελικά το ξεκαθάρισε μετά από 50 χρόνια η σύνοδος της Καρθαγένης.

Τα παραπάνω σημαίνουν ότι για τον καταρτισμό του κανόνος της Αγίας Γραφής, υπήρχε ως τον 4ο αιώνα μια ζύμωση, ένα ξεδιάλεγμα των βιβλίων, που ολοκληρώθηκε τότε με την Σύνοδο της Καρθαγένης, και επικυρώθηκε αργότερα στην Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο.