Αν ο Μωυσής είχε ένα αντίτυπο της σημερινής Εβραϊκής Βίβλου, δεν θα μπορούσε να την διαβάσει!

Για φανταστείτε κάτι:  Ανακαλύπτετε μια χρονομηχανή, ταξιδεύετε πίσω στον Χρόνο, στο έτος 1425 προ Χριστού, και βρίσκεσθε πρόσωπο με πρόσωπο με τον Μωυσή.  Με πολύ ενθουσιασμό έχετε κουβαλήσει μαζί σας την αγαπημένη Εβραϊκή-Αγγλική Ενδογραμμική Βίβλο, κομπλέ με το Μασοριτικό κείμενο και την Αγγλική του μετάφραση. Ανυπομονείτε να δείξετε στον Μωυσή τα δικά του γραπτά, τυπωμένα, όπως έχουν μεταφερθεί διαχρονικά για περισσότερα από τρεις χιλιάδες χρόνια.

Προς μεγάλη σας έκπληξη και απογοήτευση, ο Μωυσής απλώς σηκώνει τους ώμους του και κάνει μια παραξενεμένη γκριμάτσα. Του δείχνετε τις Δέκα Εντολές, και όμως, ο Μωυσής δεν έχει ιδέα πώς θα έπρεπε να τις διαβάσει. Ευχαρίστως αναγνωρίζει την συνάντησή του με τον Θεό επάνω στο Όρος Σινά, αλλά σας διαβεβαιώνει πως το κείμενο που του δείχνετε δεν μοιάζει επ’ ουδενί με αυτά που είχε γράψει ο Θεός επάνω σε εκείνες τις πέτρινες πλάκες.

Απελπισμένοι, εστιάζετε στην πιο σημαντική λέξη μέσα σε ολόκληρη την Βίβλο: το Τετραγράμματον. Το πανάγιο, τετραψήφιο όνομα του Θεού:  YHWH  (Γιαχβέ). Σίγουρα ο Μωυσής θα αναγνωρίσει αμέσως την Εβραϊκή επιγραφή του ονόματος του Θεού!

Προς μεγάλη απογοήτευσή σας, ο Μωυσής σας λέει πως η λέξη αυτή είναι εξ ίσου ξένη, όπως όλες οι άλλες που του δείξατε.  Ο ίδιος ο Μωυσής σάς γράφει τότε το όνομα τού Κυρίου, ελπίζοντας να σάς δείξει τον σωστό τρόπο αναγραφής του.  Η λέξη αυτή αποτελείται επίσης από τέσσερα ψηφία.  Όμως μοιάζει το ίδιο ξένο σε σας, όσο το δικό σας κείμενο φαίνεται ξένο στον Μωυσή.

Επιστρέφετε σπίτι σας, απογοητευμένοι μεν, αλλά σοφώτεροι. Την επόμενη φορά που κάποιος θα σας μιλήσει με ξεχειλισμένο ενθουσιασμό για την «αρχαία Εβραϊκή Γραφή», και την δυνατότητα να «διαβάζουμε τα ίδια λόγια που είχε γράψει ο Μωυσής», εσείς δεν θα συμμερίζεστε πλέον τον ενθουσιασμό του.  Θα διατηρείτε την ηρεμία σας, και θα στοχάζεστε την φοβερή ικανότητα του Θεού να συντηρεί την Αλήθειά Του από γενεά σε γενεά, παρ’ ότι δεν έχει διατηρήσει το αρχικό κείμενο της Γραφής.

Οι περισσότερες γραφές της Παλαιάς Διαθήκης είχαν γραφεί στην Παλαιοεβραϊκή, ή ένα πολύ στενά συγγενικό της παράγωγο.  Θεωρούμενη γενικά ως ένα παρακλάδι της αρχαίας Φοινικικής γραφής, η Παλαιοεβραϊκή είναι αντιπροσωπευτική της γραφίδας του Δαυίδ, του χειρόγραφου του Μωυσή, και –ίσως– ακόμα και του ίδιου του δάχτυλου του Θεού επάνω στις λίθινες πλάκες των Δέκα Εντολών.

Η μοντέρνα Εβραϊκή από την άλλη δεν είναι τόσο αρχαία.  Οι Ισραηλίτες απέκτησαν αυτό το νέο αλφάβητο από την Ασσυρία (Περσία), κάπου γύρω στον 6^ο – 7^ο αιώνα προ Χριστού. Ήταν γενικά η ίδια χρονική περίοδος με την εξορία του Ισραήλ στην Βαβυλώνα…πολλούς αιώνες μετά από την συγγραφή του μεγαλύτερου μέρους της Παλαιάς Διαθήκης.

Αρχικά, οι Γραφές της Παλαιάς Διαθήκης ήσαν γραμμένες αποκλειστικά στην Παλαιοεβραϊκή.  Μετά, έχοντας δανειστεί το νέο αλφάβητο από τους Ασσύριους, οι Εβραίοι άρχισαν να μεταγράφουν μεγάλα τμήματα της Γραφής, στην νέα εκδοχή της.

Χειρόγραφο 201

Σαμαρειτική Βίβλος:  Λευιτικόν, Ασκαλών, Ισραήλ, 1189.

Η Σαμαρειτική Πεντάτευχος χρησιμοποιεί το Σαμαρειτικό αλφάβητο, το οποίο συγγενεύει στενά με την Παλαιοεβραϊκή.  Είναι πιθανό, μεγάλο μέρος του κειμένου αυτού να μοιάζει με αυτό που ο Μωυσής και ο Δαυίδ θα είχαν δει, στις αρχικές αντιγραφές της Παλαιάς Διαθήκης. Το Μασοριτικό κείμενο όμως διαφέρει από την Σαμαρειτική Πεντάτευχο, σε περισσότερο από 6000 σημεία.

Όμως οι παλιές συνήθεις δύσκολα πεθαίνουν.  Ειδικά στο θέμα της θρησκείας.  Ειδικά στο θέμα του ονόματος του Θεού.  Για ένα διάστημα, οι Εβραίοι αντέγραφαν την πλειοψηφία της Παλαιάς Διαθήκης χρησιμοποιώντας το νέο Εβραϊκό αλφάβητο, διατηρώντας όμως τον αρχαίο τρόπο αναγραφής του ονόματος του Θεού.  Έτσι, για ένα διάστημα, οι Εβραϊκές Γραφές ήσαν γραμμένες με ένα μείγμα δύο διαφορετικών αλφαβήτων. Ακόμα και όταν οι Εβραίοι άρχισαν να χρησιμοποιούν αποκλειστικά τα νέα Ασσυριακά γράμματα για να αντιγράφουν το κείμενο της Γραφής, κάποια από τα πιο αρχαία γράμματα της Παλαιοεβραϊκής συνέχισαν να εμφανίζονται σε ορισμένες γωνίες της Εβραϊκής κοινωνίας. Μέχρι και αργότερα, γύρω στον 2^ο αιώνα μετά Χριστόν, κατά την επανάσταση Bar Kokhba, τα Εβραϊκά νομίσματα συνέχιζαν να εμφανίζουν γράμματα της Παλαιοεβραϊκής γραφής.

~135 μ.Χ. – Το νόμισμα αυτό που είχε κοπεί κατά την επανάσταση Bar Kokhba δείχνει την χρήση του Παλαιοεβραϊκού αλφαβήτου κατά την αρχή του 2^ου μ.Χ. αιώνα.

Με τον καιρό όμως, επικράτησε η νεώτερη Ασσυριακή αλφάβητος. Δεν ξαναέγιναν νέα αντίγραφα με την αρχαία γραφή, και τα πιο αρχαία αντίγραφα της Γραφής εν καιρώ αποσυντέθηκαν. Μέχρι την εποχή της έλευσης του Χριστού, τα μόνα υπάρχοντα αντίγραφα της Παλαιάς Διαθήκης είχαν ή μεταγραφεί στην μοντέρνα Εβραϊκή, ή είχαν μεταφρασθεί στην Ελληνική (από τους Εβδομήκοντα).  Μία εξαίρεση είναι η Σαμαρειτική Πεντάτευχος, η οποία συνεχίζει να γράφεται με την αρχαία μορφή, μέχρι και στις μέρες μας. Όμως, και οι Εβραίοι και οι Χριστιανοί απέρριψαν το κείμενο, θεωρώντας το ως αμφιβόλου ακρίβειας.

Σήμερα, πολλοί άνθρωποι έχουν την εσφαλμένη εντύπωση πως το Μασοριτικό κείμενο αντιπροσωπεύει την «πρωτότυπη Εβραϊκή», και πως των Εβδομήκοντα είναι λιγότερο αξιόπιστη, επειδή είναι «απλώς μια μετάφραση».  Και όμως, τίποτε δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Των Εβδομήκοντα το Κείμενο είναι στην πραγματικότητα πιο πιστό στο πρωτότυπο Εβραϊκό απ’ ότι το Μασοριτικό Κείμενο. Δεν έχουμε πια πρωτότυπα αντίγραφα της Παλαιάς Διαθήκης.  Ούτε έχουμε αντίγραφα των πρωτοτύπων.

Πλέον έχουμε αντίγραφα των Γραφών που έχουν μεταγραφεί στην μοντέρνα Εβραϊκή, με επεμβάσεις αντιγραφέων, συμπιλημένα από τους Μασορίτες μεταξύ 7^ου – 11^ου αιώνα, και εμπλουτισμένα με σύγχρονα σημεία στίξεως φωνηέντων, τα οποία δεν υπήρχαν στην πρωτότυπη γλώσσα. Αυτό είναι που σήμερα ονομάζουμε «Μασοριτικό Κείμενο».

Έχουμε επίσης αντίγραφα των Γραφών της Παλαιάς Διαθήκης, τα οποία είχαν μεταφρασθεί στην Ελληνική, πάνω από 1000 χρόνια πριν από τα παλαιότερο υπάρχον Μασοριτικό κείμενο.  Κατά την περίοδο της Καινής Διαθήκης, ο Ιησούς και οι Απόστολοι παρέθεταν συχνά από αυτή την Ελληνική μετάφραση, και με απόλυτη αυθεντία. Την μεταχειρίζονταν ως Λόγο του Θεού και ως πιστή μετάφραση. Είναι αυτό που σήμερα ονομάζουμε «Των Εβδομήκοντα».

Ορίστε ένα παράδειγμα των διαφορών μεταξύ Μασοριτικού Κειμένου και των Εβδομήκοντα:

Ενώ πολλές βίβλοι των Προτεσταντών βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στο Μασοριτικό Κείμενο, η Ορθόδοξη Εκκλησία συνεχίζει να χρησιμοποιεί των Εβδομήκοντα το Κείμενο, 2000 χρόνια τώρα.  Η Ορθόδοξη Βίβλος Μελέτης είναι Αγγλικό αντίγραφο των Γραφών, και της οποίας η Παλαιά Διαθήκη έχει μεταφρασθεί βάσει των Εβδομήκοντα.  Είναι πάρα πολύ καλή, και προτείνεται, με πολύ θετικές συστάσεις!

Κάποτε νόμιζα πως το Μασοριτικό Κείμενο ήταν ένα τέλειο αντίγραφο του πρωτότυπου της Παλαιάς Διαθήκης. Πίστευα πως το Μασοριτικό Κείμενο ήταν ο τρόπος που ο Θεός διατήρησε τις Εβραϊκές Γραφές διαχρονικά. Έκανα λάθος.

Τα παλαιότερα αντίγραφα του Μασοριτικού Κειμένου χρονολογούνται μόλις στον 10^ο αιώνα – σχεδόν 1000 χρόνια μετά την εποχή του Χριστού. Και τα κείμενα αυτά μάλιστα διαφέρουν από τα πρωτότυπα, με πολλούς, συγκεκριμένους τρόπους.  Το Μασοριτικό κείμενο πήρε την ονομασία του από τους Μασορίτες, που ήσαν αντιγραφείς και μελετητές της Τορά, οι οποίοι εργάζονταν στην Μέση Ανατολή μεταξύ του 7^ου και του 11^ου αιώνα.  Τα κείμενα που έλαβαν - καθώς και οι επεμβάσεις που εκείνοι έκαναν – ήταν αυτό που εξασφάλιζε πως τα κείμενα με τα μοντέρνα Εβραϊκά θα παρουσίαζαν μια αξιοσημείωτη απόκλιση από τις πρωτότυπες Εβραϊκές Γραφές.

Η ιστορική έρευνα αποκαλύπτει πέντε σημαντικούς τρόπους που διαφέρει το Μασοριτικό Κείμενο από την πρωτότυπη Παλαιά Διαθήκη:

1. Οι Μασορίτες παραδέχθηκαν πως είχαν λάβει διαβρωμένα κείμενα για αρχή.

2. Το Μασοριτικό Κείμενο είναι γραμμένο με ένα ριζικά διαφορετικό αλφάβητο από το πρωτότυπο.

3. Οι Μασορίτες πρόσθεσαν σημάδια στίξεως για τα φωνήεντα που δεν αναγράφονταν στο πρωτότυπο.

4. Το Μασοριτικό Κείμενο απέκλεισε ορισμένα βιβλία από τις Γραφές της Παλαιάς Διαθήκης.

5. Το Μασοριτικό Κείμενο περιέχει αλλαγές σε προφητεία και δόγμα.

Θα εστιάσουμε σε κάθε σημείο με την σειρά του:

1. Παραλαβή διαβρωμένων κειμένων

Πολλοί πιστεύουν πως το αρχαίο Εβραϊκό κείμενο της Γραφής είχε διατηρηθεί θεϊκά για πολλούς αιώνες, και πως τελικά καταγράφηκε μέσα σε αυτό που τώρα ονομάζουμε «Μασοριτικό Κείμενο». Όμως τι πίστευαν οι ίδιοι οι Μασορίτες;  Μήπως πίστευαν πως διατηρούσαν τέλεια το αρχαίο κείμενο; Μάλιστα μήπως πίστευαν και πως είχαν λάβει ένα τέλειο κείμενο εξ αρχής;

Η Ιστορία λέει «όχι».

Διορθώσεις Αντιγραφέων – Tikkune Soferim

Πρώιμες ραβινικές πηγές, γύρω στο 200 μ.Χ., αναφέρουν ορισμένα τμήματα της Γραφής στα οποία είναι αναπόφευκτο πως η αρχαία ανάγνωση θα διέφερε από το παρόν κείμενο… Ο Ραβίνος Simon ben Pazzi (3^ος αι.) τα ονομάζει αυτά τα αναγνώσματα «Διορθώσεις Αντιγραφέων» (tikkune Soferim; Midrash Genesis Rabbah xlix. 7),υποθέτοντας πως οι Αντιγραφείς είχαν στην πραγματικότητα κάνει τις αλλαγές. Η άποψη αυτή είχε υιοθετηθεί από το μεταγενέστερο Midrash και από την πλειοψηφία των Μασοριτών.

Με άλλα λόγια, οι Μασορίτες οι ίδιοι ένοιωθαν πως είχαν λάβει ένα μερικώς διαβρωμένο κείμενο.

Ένα ρυάκι δεν μπορεί να ανέβει πιο ψηλά από την πηγή του.  Εάν τα κείμενα με τα οποία ξεκίνησαν ήσαν ήδη διαβρωμένα, τότε ακόμα και μια τέλεια μετάδοση εκείνων των κειμένων θα εξυπηρετούσε μόνο την διατήρηση των λαθών. Ακόμα και αν είχαν επιδείξει μεγάλη προσοχή οι Μασορίτες κατά την αντιγραφή των κειμένων, η επιμέλειά τους δεν θα βοηθούσε στην διόρθωση - ούτε καν ενός λάθους.

Επιπρόσθετα σε αυτές τις εσκεμμένες αλλαγές από τους Εβραίους αντιγραφείς, φαίνεται πως υπάρχει και ένας αριθμός τυχαίων αλλαγών που επέτρεψαν να παρεισφρήσουν στο Εβραϊκό κείμενο.  Για παράδειγμα, ας δούμε τον Ψαλμό 144(5)…  Ο Ψαλμός 144(5) είναι ένα ποίημα με ακροστιχίδες. Κάθε γραμμή του Ψαλμού αρχίζει με ένα διαδοχικό γράμμα της Εβραϊκής αλφαβήτου.  Όμως στο Μασοριτικό κείμενο, μία από τις γραμμές του απουσιάζει εντελώς: 

Ο Ψαλμός 144(5) είναι ψαλμός με ακροστιχίδες, όπου κάθε γραμμή αρχίζει με το επόμενο γράμμα της Εβραϊκής αλφαβήτου.  Στον κώδικα του Aleppo η πρώτη γραμμή αρχίζει με το aleph, η δεύτερη με το beyt, η τρίτη με το gimel, κ.ο.κ..  Η γραμμή 13 αρχίζει με το γράμμα מ (mem – το χρωματισμένο γράμμα της πρώτης γραμμής) που είναι το 13^ο γράμμα της Εβραϊκής αλφαβήτου. Η επόμενη γραμμή αρχίζει με το γράμμα ס (samech - το χρωματισμένο γράμμα της δεύτερης γραμμής), που είναι το 15^ο γράμμα της Εβραϊκής αλφαβήτου. Δεν υπάρχει όμως καμία γραμμή που να αρχίζει με το 14^ο γράμμα της αλφαβήτου – το γράμμα נ (nun).

Όμως των Εβδομήκοντα το κείμενο στην Ελληνική μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης περιέχει την γραμμή που λείπει.  Και όταν αυτή η γραμμή μεταφρασθεί πίσω στην Εβραϊκή, αρχίζει πράγματι με το γράμμα נ (nun), που έλειπε από το Μασοριτικό Κείμενο.

Στις αρχές του 20^ου αιώνα, ανακαλύφθηκαν οι Πάπυροι της Νεκράς Θάλασσας, μέσα σε σπηλιές κοντά στο Qumran (Κουμράν). Αποκάλυψαν μια αρχαία Εβραϊκή γραφική παράδοση που διέφερε από την παράδοση που είχαν συντηρήσει οι Μασορίτες. Γραμμένα στην Εβραϊκή, βρέθηκαν και αντίγραφα του Ψαλμού 144(5), τα οποία περιείχαν την χαμένη γραμμή:

Όταν εξετάσουμε τον Ψαλμό144(5) στα Χειρόγραφα της Νεκρής Θάλασσας, παρατηρούμε πως ανάμεσα στην γραμμή που αρχίζει με το מ (mem – επάνω σειρά) και την γραμμή που αρχίζει με το ס (samech – κάτω σειρά), υπάρχει και η γραμμή που αρχίζει με το  נ (nun – κεντρική σειρά).  Η γραμμή αυτή – η οποία απουσιάζει από τον Κώδικα του Aleppo και απουσιάζει από όλες τις Βίβλους μοντέρνας Εβραϊκής που έχουν αντιγραφεί από τον Κώδικα αυτό, αλλά βρίσκεται μέσα στα Χειρόγραφα της Νεκρής Θάλασσας - λέει το εξής: נאמן אלוהים בדבריו וחסיד בכול מעשיו   (144:13^α: πιστός Κύριος εν πάσι τοις λόγοις αυτού και όσιος εν πάσι τοις έργοις αυτού).

Η απούσα γραμμή λοιπόν λέει, «Πιστός Κύριος εν πάσι τοις λόγοις αυτού και όσιος εν πάσι τοις έργοις αυτού».

Η γραμμή αυτή όμως υπάρχει, μέσα στην Ορθόδοξη Βίβλο Μελέτης, η οποία βασίζεται στο Κείμενο των Εβδομήκοντα.  Απουσιάζει όμως, από τις εκδοχές: King James Version (KJV), New King James Version (NKJV), Douay-Rheims, Complete Jewish Bible, και από κάθε άλλη μετάφραση που βασίσθηκε στο Μασοριτικό Κείμενο.

Σε αυτήν ειδικά την περίπτωση, είναι εύκολο να δείξουμε πως το Μασοριτικό Κείμενο σφάλλει, επειδή είναι εμφανέστατο πως ο εν λόγω Ψαλμός είχε γραφεί εξ αρχής ως Ψαλμός με ακροστιχίδες.

Όμως τι να σκεφθούμε για τα χιλιάδες άλλα σημεία όπου το Μασοριτικό Κείμενο αποκλίνει από τους Εβδομήκοντα;  Αν το Μασοριτικό Κείμενο μπορεί να σβήσει ολόκληρη γραμμή από έναν εκ των πολλών Ψαλμών, τότε πόσα άλλα εδάφια της Γραφής έχουν πειραχθεί;  Πόσα άλλα εδάφια έχουν διαγραφεί; 

Το όνομα του Θεού εμφανίζεται εδώ με γραφή Παλαιοεβραϊκή (επάνω σειρά) και με μοντέρνα Εβραϊκή (κάτω σειρά). Τα γράμματα της μοντέρνας Εβραϊκής θα ήσαν εντελώς δυσανάγνωστα στους Αβραάμ, Μωυσή, Δαυίδ, καθώς και στους περισσότερους συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης.

2. Μια ριζικά αλλιώτικη Αλφάβητος

Αν ο Μωυσής ήταν να ανοίξει ένα αντίγραφο του Μασοριτικού Κειμένου, δεν θα μπορούσε να το διαβάσει.

Όπως συζητήθηκε σε μια πρόσφατη ανάρτηση, οι πρωτότυπες γραφές της Παλαιάς Διαθήκης ήταν γραμμένες στην Παλαιοεβραϊκή – γραφή που συγγενεύει στενά με το αρχαίο Φοινικικό γραφικό σύστημα.

Το Μασοριτικό Κείμενο είναι γραμμένο με αλφάβητο δανεισμένο από την Ασσυρία (Περσία) περίπου τον 6^ο – 7^ο αιώνα προ Χριστού, επίσης είναι σχεδόν 1000 χρόνια μεταγενέστερο της μορφής γραφής που χρησιμοποίησαν οι Μωυσής, Δαυίδ, και οι περισσότεροι συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης.

3. Προσθήκη σημείων στίξεως για φωνήεντα

Για χιλιάδες χρόνια, η αρχαία Εβραϊκή γραφόταν μόνο με σύμφωνα, χωρίς φωνήεντα. Όταν διάβαζαν αυτά τα κείμενα, έπρεπε να εισάγουν όλα τα φωνήεντα από μνήμης, βασιζόμενοι στην προφορική παράδοση.

Στην Εβραϊκή - όπως και στις μοντέρνες γλώσσες – τα φωνήεντα μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά. Η αλλαγή ενός και μόνο φωνήεντος μπορεί να αλλάξει ριζικά την έννοια μιας λέξης.  Ένα παράδειγμα στην Αγγλική είναι η διαφορά ανάμεσα στο “SLAP” και το “SLIP”. Οι δύο αυτές λέξεις έχουν εντελώς διαφορετικές έννοιες. Αν λοιπόν η Αγγλική γλώσσα γραφόταν χωρίς φωνήεντα, και οι δύο αυτές λέξεις θα γράφονταν “SLP”. Έτσι μπορούμε να καταλάβουμε πόσο σημαντικά είναι τα φωνήεντα.

Την πιο εκτενή αλλαγή που οι Μασορίτες επέφεραν στο Εβραϊκό κείμενο ήταν λοιπόν η προσθήκη στίξεων για τα φωνήεντα.  Σε μια προσπάθεια να παγιώσουν μια για πάντα την «σωστή» ανάγνωση όλων των Εβραϊκών Γραφών, οι Μασορίτες πρόσθεσαν μια σειρά από αναγνωριστικές κουκίδες μέσα στο κείμενο, οι οποίες θα υποδήλωναν ποιο ήταν το σωστό φωνήεν που έπρεπε να χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε δεδομένη τοποθεσία.

Ο Adam Clarke, Προτεστάντης λόγιος του 18^ου αιώνα, ανέδειξε πώς το σύστημα με στίξεις-φωνήεντα είναι στην πραγματικότητα ένας τρέχων σχολιασμός ενσωματωμένος μέσα στο ίδιο το κείμενο.  Στον Γενικό Πρόλογο του Βιβλικού σχολιασμού του το 1810, ο Clarke γράφει:

“Οι Μασορίτες ήσαν οι πιο εκτενείς Εβραίοι σχολιαστές, για τους οποίους εκείνο το έθνος θα μπορούσε ποτέ να υπερηφανευθεί. Το σύστημα στίξεως – πιθανότατα δικής τους επινοήσεως – είναι μια συνεχής επεξήγηση του Νόμου και των Προφητών. Τα σημεία στίξεως, καθώς και ο πεζός λόγος και οι έμμετρες προφορές κλπ., δίνουν σε κάθε λέξη που έχουν επισυναφθεί ένα περίεργο είδος νοήματος. Τα δε πλήθη των λέξεων, μένοντας στην απλή τους μορφή επ’ ουδενί δεν θα έφερναν νόημα. Τα σημεία στίξεως από μόνα τους προσθέτουν ολόκληρες συνδέσεις στην γλώσσα. Το σύστημα αυτό είναι ένα από τα πιο τεχνητά, ειδικά, και εκτενώς σχολιαστικά που έχουν γραφεί ποτέ πάνω στον Λόγο του Θεού, διότι δεν υπάρχει ούτε μία λέξη μέσα στην Βίβλο που να μην έχει γίνει αντικείμενο επεξήγησης μέσω της επιρροής του (συστήματος).”

Ένας άλλος πρώιμος λόγιος που ερεύνησε το θέμα αυτό ήταν ο Louis Cappel, ο οποίος έγραφε στις αρχές του 17^ου αιώνα. Ένα άρθρο μέσα στην έκδοση του 1948 της Εγκυκλοπαίδειας Μπριττάνικα περιέχει τις ακόλουθες πληροφορίες για την έρευνά του σχετικά με το Μασοριτικό Κείμενο:

“Ως Εβραίος λόγιος, συμπέρανε πως τα σημεία στίξεως των φωνηέντων δεν ήσαν εξ αρχής μέρος της Εβραϊκής, αλλά είχαν εισαχθεί από τους Μασορίτες Εβραίους της Τιβεριάδος, όχι νωρίτερα από τον 5^ον αιώνα μ.Χ., και πως οι πρωτόγονοι Εβραϊκοί χαρακτήρες είναι Αραμαϊκοί, που είχαν αντικατασταθεί στη θέση των αρχαιότερων κατά το διάστημα της αιχμαλωσίας. Τα διαφορετικά αναγνώσματα μέσα στο κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης, καθώς και οι διαφορές ανάμεσα στις αρχαίες εκδοχές και το Μασοριτικό Κείμενο, τον έπεισαν πως η ακεραιότητα του Εβραϊκού κειμένου όπως την επιθυμούν οι Προτεστάντες δεν μπορούσε να υποστηριχθεί.”

Πολλοί Προτεστάντες αγαπούν το Μασοριτικό Κείμενο, πιστεύοντας πως είναι μια αξιόπιστη αντιπροσώπευση του πρωτότυπου Εβραϊκού κειμένου της Γραφής.  Και όμως την ίδια στιγμή, οι περισσότεροι Προτεστάντες απορρίπτουν την Παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας ως αναξιόπιστη. Πιστεύουν πως η προφορική παράδοση της Εκκλησίας δεν θα μπορούσε ποτέ να διατηρήσει την Αλήθεια ακέραιη για μεγάλο χρονικό διάστημα. 

Όμως έτσι τα σημεία στίξεως που υπάρχουν μέσα στο Μασοριτικό Κείμενο βάζουν τους Προτεστάντες σε μια δύσκολη θέση:

Αν δεχθούν πως τα Μασοριτικά φωνήεντα δεν είναι αξιόπιστα, τότε θέτουν το ίδιο το Μασοριτικό Κείμενο υπό αμφισβήτηση. 

Αν πάλι δεχθούν πως τα Μασοριτικά φωνήεντα είναι αξιόπιστα, τότε είναι αναγκασμένοι να δεχθούν πως οι Εβραίοι κατάφεραν επιτυχώς να διατηρήσουν τα σωστά φωνήεντα της Γραφής επί χιλιάδες χρόνια - χάρις στην προφορική τους παράδοση - μέχρι την χρονική στιγμή που οι Μασορίτες τελικά ανακάλυψαν τα σημεία στίξεως φωνηέντων, εκατοντάδες χρόνια μετά τον Χριστό.

Και τα δύο αυτά συμπεράσματα συγκρούονται με την κυρίαρχη γραμμή σκέψης των Προτεσταντών:

Ή μπορούμε να εμπιστευόμαστε την προφορική παράδοση, ή δεν την εμπιστευόμαστε.  Αν την εμπιστευόμαστε, τότε δεν υπάρχει λόγος να απορρίπτουμε τις Παραδόσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας, οι οποίες έχουν διατηρηθεί επί σχεδόν 2000 χρόνια. Αν όμως οι παραδόσεις είναι πάντοτε αναξιόπιστες, τότε τα σημεία στίξεως στο Μασοριτικό Κείμενο είναι εξ ίσου αναξιόπιστα, και θα πρέπει να απορριφθούν.

4. Εξαίρεση Βιβλίων της Γραφής από την Παλαιά Διαθήκη

Το Μασοριτικό Κείμενο προάγει ένα κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης που είναι σημαντικά βραχύτερος από τον κανόνα που αντιπροσωπεύεται από τους Εβδομήκοντα. Εν τω μεταξύ οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί και οι (Ρωμαιο-)Καθολικοί έχουν Βίβλους που περιέχουν τον κανόνα των Εβδομήκοντα. Τα βιβλία της Γραφής που βρίσκονται μέσα στην Μετάφραση των Εβδομήκοντα – αλλά όχι μέσα στο Μασοριτικό Κείμενο – κοινώς ονομάζονται «Δευτεροκανονικά» ή «Αναγιγνωσκόμενα». Αν και είναι εκτός του πλαισίου του παρόντος άρθρου να κάνουμε μια σε βάθος μελέτη του κανόνα της Αγίας Γραφής, κάποια σημεία που άπτονται του Μασοριτικού Κειμένου θα πρέπει επισημανθούν εδώ:

§   Με την εξαίρεση δύο βιβλίων, το «Δευτεροκανονικό» είχε πρωτοτύπως γραφεί στην Εβραϊκή γλώσσα.

§   Σε τρία σημεία, το Ταλμούδ ξεκάθαρα αναφέρει το Βιβλίο του Σειράχ ως «Γραφή»

§   Ο Ιησούς εόρταζε την «Χανουκα» - μια εορτή που έχει την καταγωγή της στο Βιβλίο Α’ των Μακκαβαίων, και πουθενά αλλού μέσα στην Παλαιά Διαθήκη.

§  Το Βιβλίο της Καινής Διαθήκης «Προς Εβραίους» αφηγείται τις ιστορίες πολλών Παλαιοδιαθηκικών Αγίων, επίσης υπάρχει μια αναφορά σε Μάρτυρες, στο Βιβλίο Β’ των Μακκαβαίων.

§   Το Βιβλίο «Σοφία» (Σοφία Σολομώντος κεφ. β΄- ε΄), περιέχει μια καταπληκτική προφητεία για τον Χριστό, η εκπλήρωση της οποίας είναι καταγεγραμμένη μέσα στο Κατά Ματθαίον κεφ.27.

§   Πολλά ευρήματα ανάμεσα στα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας αφήνουν να εννοηθεί η ύπαρξη Εβραϊκών κοινοτήτων του 1^ου αιώνα που δέχονταν πολλά από τα Δευτεροκανονικά βιβλία ως γνησίως Αγιογραφικά.

§   Πολλές χιλιάδες Χριστιανών του 1^ου αιώνα ήσαν μεταστραφέντες από τον Ιουδαϊσμό.  Η πρώιμη Εκκλησία είχε αποδεχθεί την θεοπνευστία του Δευτεροκανονικού και συχνά παρέθετε αναφορές με αυθεντία, από Βιβλία όπως:  Σοφία, Σειράχ, και Τωβίτ.  Αυτή η πρώιμη Χριστιανική πρακτική αφήνει να εννοηθεί πως πολλοί Εβραίοι τα είχαν αποδεχθεί τα Βιβλία αυτά, ακόμα και πριν την μεταστροφή τους στον Χριστιανισμό.

§   Οι Εβραίοι της Αιθιοπίας διατήρησαν την αρχαία Εβραϊκή αποδοχή της Μετάφρασης των Εβδομήκοντα, καθώς επίσης και μεγάλο μέρος του κανόνα των Ο’ για την Αγία Γραφή.  Τα Βιβλία Σειράχ, Ιουδίθ, Βαρούχ και Τωβίτ είναι ανάμεσα στα βιβλία που συμπεριλαμβάνονται μέσα στον κανόνα των Αιθιόπων Εβραίων.

Οι λόγοι αυτοί – μεταξύ άλλων – αφήνουν να εννοηθεί η ύπαρξη μιας μεγάλης Εβραϊκής κοινότητας του 1^ου αιώνα η οποία είχε το "Δευτεροκανονικό" ως εμπνευσμένη Γραφή.

5. Αλλαγές σε Προφητεία και Δόγμα

Όταν κατέγραφαν οποιοδήποτε εδάφιο της Γραφής, οι Μασορίτες έπρεπε να διαλέξουν ανάμεσα σε πολλαπλές εκδοχές των αρχαίων Εβραϊκών κειμένων.  Σε ορισμένες περιπτώσεις οι διαφορές μεταξύ κειμένων ήσαν σχετικά χωρίς συνέπειες. Για παράδειγμα, δύο κείμενα θα μπορούσαν να διαφωνούν στην ορθογραφία του ονόματος κάποιου προσώπου.

Όμως σε άλλες περιπτώσεις συναντούσαν διαφορές στα κείμενα, οι οποίες είχαν μεγάλη επίδραση πάνω σε προφητείες ή σε δόγματα.  Σε αυτές τις περιπτώσεις, ήσαν άραγε εντελώς αντικειμενικοί οι Μασορίτες; Ή μήπως οι αντι-Χριστιανικές τους προκαταλήψεις είχαν επηρεάσει τις δικές τους «διορθωτικές» αποφάσεις;

Τον 2^ο μ.Χ. αιώνα – εκατοντάδες χρόνια πριν από τον καιρό των Μασοριτών – ο Μάρτυς Ιουστίνος ερεύνησε έναν αριθμό κειμένων της Παλαιάς Διαθήκης σε διάφορες Εβραϊκές συναγωγές.  Κατέληξε στο συμπέρασμα πως οι Εβραίοι που είχαν απορρίψει τον Χριστό είχαν απορρίψει και την Μετάφραση των Εβδομήκοντα, και τώρα πλέον οι ίδιοι «πείραζαν» επικίνδυνα τις Εβραϊκές Γραφές:

“Όμως απέχω πολύ από το να βασίζομαι στους διδασκάλους σας, οι οποίοι αρνούνται να παραδεχθούν πως η ερμηνεία η οποία δόθηκε από τους εβδομήκοντα πρεσβύτερους που ήσαν με τον Πτολεμαίο (βασιλέα) των Αιγυπτίων είναι η σωστή, και επιχειρούν να πλαισιώσουν μια άλλη. Και επιθυμώ να παρατηρήσετε πως εκείνοι έχουν ολοσχερώς αφαιρέσει πολλές Γραφές από τις Μεταφράσεις που είχαν γίνει από τους εβδομήντα πρεσβύτερους που ήσαν μαζί με τον Πτολεμαίο, και δια των οποίων (κειμένων) έχει αποδειχθεί πως ο Άνθρωπος αυτός που είχε σταυρωθεί έχει διατυπωθεί σαφώς ως Θεός, και άνθρωπος, και ως σταυρωθείς, και ως θνήσκων.”    

(~150 μ.Χ.,Ιουστίνου Μάρτυρος, Διάλογος προς Τρύφωνα τον Εβραίον», Κεφάλαιο 71)

Αν τα ευρήματα του Ιουστίνου είναι σωστά, τότε είναι πιθανό οι Μασορίτες να είχαν κληρονομήσει μια Εβραϊκή παράδοση κειμένων που είχε ήδη διαβρωθεί από μια αντι-Χριστιανική προκατάληψη. Και αν παρατηρήσουμε μερικές από τις πιο σημαντικές διαφορές ανάμεσα στους Εβδομήκοντα και το Μασοριτικό Κείμενο, αυτό ακριβώς θα διαπιστώσουμε.  Για παράδειγμα, ας δούμε τις ακόλουθες ενδεικτικές συγκρίσεις:

Αυτές εδώ δεν είναι τυχαίες, χωρίς συνέπειες διαφορές μεταξύ κειμένων. Μάλλον μοιάζουν με σημεία όπου οι Μασορίτες (ή οι πρόγονοί τους) είχαν μια ποικιλία επιλογής κειμένων στην διάθεσή τους, και οι αποφάσεις τους ήσαν επηρεασμένες από αντι-Χριστιανική προκατάληψη.  Με το να προτιμούν απλώς ένα Εβραϊκό κείμενο περισσότερο από ένα άλλο, μπόρεσαν να υπονομεύσουν την Ενσάρκωση, την εκ Παρθένου Γέννηση, την θεότητα του Χριστού, την θεραπεία τυφλών από τον Χριστό, την Σταύρωσή Του, και την σωτηρία των εθνικών από Αυτόν.  Οι Εβραίοι αντιγραφείς μπόρεσαν να «διορθώσουν» πολλά σημαντικά εδάφια, αφαιρώντας από μέσα τον Ιησού με το να απορρίπτουν απλώς το ένα Εβραϊκό κείμενο και στην θέση του να προτιμούν (ή να «διορθώνουν») ένα άλλο κείμενο.

Έτσι λοιπόν, το Μασοριτικό Κείμενο δεν έχει διατηρήσει ακέραια τα πρωτότυπα Εβραϊκά κείμενα της Γραφής.  Οι Μασορίτες είχαν παραλάβει εξ αρχής διαβρωμένα κείμενα, επίσης χρησιμοποίησαν ένα αλφάβητο που ήταν ριζικά διαφορετικό από εκείνο της αρχικής Εβραϊκής, εισήγαγαν αμέτρητα σημεία στίξεως φωνηέντων τα οποία δεν υπήρχαν στην αρχική γλώσσα, απέκλεισαν ορισμένα βιβλία από τις Γραφές της Παλαιάς Διαθήκης, και πρόσθεσαν έναν αριθμό σοβαρών αλλαγών σε προφητεία και δόγμα.

Φαίνεται τελικά πως η Μετάφραση των Εβδομήκοντα δεν είναι απλώς πολύ αρχαιότερη από το Μασοριτικό Κείμενο…είναι και πολύ πιο ακριβής.  Είναι μια πολύ πιο πιστή αντιπροσώπευση των πρωτότυπων Εβραϊκών Γραφών.

Πιθανότατα αυτός να είναι ο λόγος που ο Ιησούς και οι Απόστολοι συχνά παρέθεταν λόγια από την Μετάφραση των Εβδομήκοντα, αποδίδοντάς της έτσι πλήρη αυθεντία ως θεοπνεύστου λόγου τού Θεού.