Οι πνευματικοί «γέροντες» δεν είναι απαραιτήτως ιερείς ή μοναχοί. Τούτο απέδειξεν η ιστορία της ρωσικής εκκλησίας του 18^ου και 19^ου αιώνος, ότε ολόκληροι σειραί ασκητών της ευσεβείας, φορέων της μεγάλης χάριτος, απέφευγον την ιερωσύνην και τον μοναχισμόν, ίνα διατηρήσουν την ελευθερίαν αυτών δια την άσκησιν, μακράν του ελέγχου των επισήμως τεταγμένων οργάνων.

Το λυπηρόν τούτο φαινόμενον δεν προϋπέθετε πάντοτε αναρχικάς διαθέσεις εναντίον αυτής ταύτης της αρχής της ιεραρχίας. Εκ της αναγνώσεως βιβλίων περί τοιούτων ηρώων του πνεύματος είναι εύκολον να διακρίνωμεν ότι πολλοί εξ αυτών ήσαν αληθώς άνθρωποι υψηλού πνεύματος φόβου Θεού, αξιωθέντες πλουσίων Άνωθεν δωρεών και ευλογίας. Η βιοτή αυτών δεν προεκάλει την εύνοιαν ούτε της εκκλησιαστικής ιεραρχίας ούτε των κρατικών και κυβερνητικών αρχών και ιδρυμάτων.

Η υπό τιννων αποφυγή της ιερωσύνης και του μοναχισμού εξηγείτο εισέτι και δια του ότι, ευθύς ως ο άνθρωπος ενδυθή το ράσον, έκαστος και πάντες λαμβάνουν το δικαίωμα να κρίνουν τον υπηρέτην αυτόν του Χριστού. Η κρίσις αύτη κατά την συντριπτικήν πλειονότητα των περιπτώσεων είναι άδικος, εχθρική, συκοφαντική.

Τινές εξ αυτών εξαιρέτως κεχαριτωμένοι υπεβάλλοντο λίαν συχνάκις εις διωγμούς, διότι η ζωή αυτών ήτο υπεράνω της αντιλήψεως των κρατούντων το πηδάλιον της Εκκλησίας. Η ιστορία της Εκκλησίας ημών είναι πλήρης παρομοίων περιπτώσεων και δεν υπάρχει ανάγκη να ονομάσωμεν αυτάς.