1. Ο Υιός κατά φύση Θεός, όχι κτίσμα: Δόγμα Πίστεως, δόγμα Σωτηρίας

Δεν υπάρχει καμία απολύτως διάκριση ως προς τη θεία φύση μεταξύ του Υιού και του Πατέρα και κατά συνέπεια ο Υιός τιμάται, προσκυνείται και λατρεύεται όπως ακριβώς και ο Θεός Πατήρ. Αυτό, όπως έχει ήδη τονιστεί, αποτελεί θεμελιώδη βάση της Πίστεώς μας και κανόνα της σωτηρίας. Δυστυχώς, υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο Ιησούς Χριστός, δεν είναι ένα από τα τρία πρόσωπα του Θεού των Χριστιανών, της Αγίας Τριάδος, αλλά ένα απλό κτίσμα, το πρώτο δημιούργημα του Θεού και ως τέτοιος πρέπει να αντιμετωπίζεται. Εάν όμως, αφαιρέσει κανείς την θεία φύση από τον Κύριο Ιησού Χριστό τότε, κενώνει, εξουθενώνει, όλο το οικοδόμημα της σωτηρίας, όλη την υπόθεση της θείας οικονομίας για τη λύτρωση του ανθρώπου και για την ένωσή του με το Θεό.

2. Ιησούς Χριστός Βασιλεύς Αιώνιος, Κυρίαρχος, Νομοθέτης, Κριτής

Στην προσπάθεια μας να καταδείξουμε ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός ταυτίζεται και ως προς την βασιλική ιδιότητα ή ενέργεια με το Θεό Πατέρα, εξετάσαμε σε άλλες μελέτες, όλα τα σημεία εκείνα που πρέπει να ικανοποιούνται ούτως ώστε να θεωρηθεί ο Ιησούς Χριστός ως ο Αληθινός, ο Μοναδικός, ο Απόλυτος Βασιλεύς.

Είδαμε για παράδειγμα, ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος. Είναι κυρίαρχος και κατά συνέπεια έχει την κυριαρχική ιδιότητα που έχει ο Θεός ως Βασιλεύς. Είναι γνωστό άλλωστε ότι, σε όλη την έκταση της Καινής Διαθήκης, η οποία και έχει κέντρο το Πρόσωπο του Ιησού Χριστού, Αυτός, αναφέρεται ρητά ως ο Κύριος. Αυτός ήταν άλλωστε και ο τρόπος τον οποίο υπέδειξε στους μαθητές Του ώστε να τον αποκαλούν. Παράλληλα διαπιστώσαμε ότι όπως πρέπει σε Θεό, ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι Νομοθέτης. Και όχι μόνο Νομοθέτης αλλά και Κριτής. Αυτός είναι Εκείνος ο οποίος θα κρίνει την οικουμένη όλη. Θα την κρίνει με βάση τους νόμους που ο ίδιος έχει θέσει ως Θεός και Δημιουργός όλης της κτίσεως.

Επιπρόσθετα, είδαμε ότι έχει απόλυτη ισχύ, κράτος και δύναμη, δύναμη μάλιστα με την οποία συντηρεί όλη τη δημιουργία.

3. Ιησούς Χριστός ο Κύριος της Δόξης

Ένα άλλο στοιχείο που μένει να αναφέρουμε είναι ότι ως Βασιλεύς ο Ιησούς Χριστός, είναι ένδοξος. Προς τούτο ας διαβάσουμε το Α’Κορινθ.2,7-8. Στο εδάφιο αυτό ο Απόστολος Παύλος λέγει: «λαλούμεν σοφίαν Θεού εν μυστηρίω, την αποκεκρυμμένην, ην προώρισεν ο Θεός προ των αιώνων εις δόξαν ημών, ην [την οποία] ουδείς των αρχόντων του αιώνος τούτου έγνωκεν· ει γαρ έγνωσαν [διότι αν γνώριζαν] ουκ αν τον Κύριον της δόξης εσταύρωσαν». Ο απόστολος Παύλος αναφέρει τον Σταυρωθέντα Κύριο Ιησού Χριστό ως τον «Κύριον της δόξης», έκφραση που ιδιαίτερα οι Ιουδαίοι απέδιδαν μόνο στον Κύριο, το Θεό, τον Γιαχβέ κατά το εβραϊκό κείμενο. Ας διαβάσουμε από τον 23^ο ψαλμό κατά τους Ο’, 24^ο από το μασσοριτικό κείμενο τους στίχους 7 έως τέλος. Εκεί ο ψαλμωδός, ο Δαυίδ, λέγει: «άρατε πύλας οι άρχοντες υμών και επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσεται ο βασιλεύς της δόξης». Στην ερώτηση που ακολουθεί: «τις εστίν ούτος ο βασιλεύς της δόξης», η απάντηση είναι «Κύριος [Γιαχβέ κατά το εβραϊκό κείμενο] κραταιός και δυνατός, Κύριος δυνατός εν πολέμω» και επαναλαμβάνεται «άρατε πύλας οι άρχοντες υμών και επάρθητε πύλαι αιώνιοι και εισελεύσεται ο Βασιλεύς της δόξης, τις εστίν ούτος ο Βασιλεύς της δόξης; Κύριος των δυνάμεων αυτός εστίν ο Βασιλεύς της δόξης». Σαφέστατα, ο Βασιλεύς της δόξης στον ψαλμό αυτό είναι ο Κύριος των δυνάμεων, ο Γιαχβέ, κατά το εβραϊκό κείμενο. Αυτός όμως, ταυτίζεται στην προκειμένη περίπτωση με τον Ιησού Χριστό, μέσα από τα λόγια του αποστόλου Παύλου, αλλά ταυτόχρονα όπως έχουμε δει και αλλού, εκείνος που πέρασε από τις αιώνιες πύλες του Άδου και του θανάτου, είναι ο ενανθρωπίσας Κύριος Ιησούς Χριστός. Επομένως, από τον Ιησού Χριστό δεν λείπει η δόξα και μάλιστα η δόξα του Γιαχβέ. Η δόξα του Μεγάλου Αιωνίου Βασιλέως! Άλλο ένα στοιχείο δια του οποίου οδηγούμαστε στο ασφαλές συμπέρασμα, ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι ακριβώς όπως ο Πατήρ, ο Μέγας και Αιώνιος Βασιλεύς. Δεν υπάρχει διάκριση ανάμεσα στη Βασιλεία του Πατρός και τη Βασιλεία του Υιού. Υπάρχει απόλυτη ταυτότητα – όχι ισότητα – αλλά ταυτότητα, η οποία απορρέει από την μία ενιαία θεία φύση, η οποία είναι η ίδια για τον Πατέρα και τον Υιό. [και το Άγιο Πνεύμα, όπως θα δούμε σε άλλες μελέτες].

Είδαμε, στο πρώτο μέρος της μελέτης αυτής ότι, ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι ο Απόλυτος, ο Μεγάλος Βασιλέας των Χριστιανών και όλης της οικουμένης και ως τέτοιος απολαμβάνει τη δόξα και την τιμή που πρέπει στον μόνο Βασιλέα Θεό. Είδαμε δηλαδή ότι αποκαλείται από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη ως ο Κύριος της δόξης, ο Βασιλεύς της δόξης. Παρόμοιος είναι ο χαρακτηρισμός που του αποδίδει και ο Ιάκωβος στην καθολική επιστολή του και συγκεκριμένα στο 2^ο κεφάλαιο και 1^ο στίχο. Εκεί, Τον αναφέρει ως τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό της δόξης. Είναι ένας γενικός χαρακτηρισμός που αναφέρεται στη δόξα του Κυρίου Ιησού που είναι απόλυτη. Είναι η δόξα εκείνη που αρμόζει μόνο στο Θεό. Όχι σε κτίσματα.

4. Ο Χριστός Απόλυτος Βασιλεύς – Απόλυτος Κύριος

Ας προχωρήσουμε όμως σε ένα άλλο χαρακτηρισμό που άπτεται της βασιλικής ιδιότητας του Κυρίου Ιησού Χριστού και η οποία στο βαθμό που του αποδίδεται τον ταυτίζει με τον μόνο αληθινό Θεό.

Κατ’ αρχήν ας δούμε πώς ο απόστολος Παύλος στην 1^η προς Τιμόθεο επιστολή αναφέρει τον αληθινό Θεό. Συγκεκριμένα, διαβάζουμε στο Α’ Τιμοθ. 6,14κ.ε: «παραγγέλλω σοι τηρήσαι σε την εντολήν άσπιλον, ανεπίληπτον μέχρι της επιφανείας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ήν [την οποία] καιροίς ιδίοις δείξει ο μακάριος και μόνος δυνάστης, ο βασιλεὺς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων, ο μόνος έχων αθανασίαν, φως οικών απρόσιτον, ον είδεν ουδεὶς ανθρώπων ουδέ ιδείν δύναται· ώ τιμὴ και κράτος αιώνιον· αμήν». Εδώ ο απόστολος αναφέρει τον αληθινό Θεό ως τον Βασιλέα των βασιλευόντων και τον Κύριο των κυριευόντων. Είναι χαρακτηρισμός που θέλει να δείξει την απολυτότητα της βασιλείας και της κυριότητας του αληθινού Θεού. Ότι κανένας άλλος δεν έχει αυτό τον τρόπο της κυριαρχίας και της βασιλείας. Βασιλεύς των βασιλευόντων λοιπόν και Κύριος των κυριευόντων ο Γιαχβέ.

Ας μεταφερθούμε τώρα στο βιβλίο της Αποκάλυψης του Ιωάννου και συγκεκριμένα στο Αποκ.17,14. Εδώ ο απόστολος και ευαγγελιστής Ιωάννης γράφει: «ούτοι μετά του αρνίου πολεμήσουσι και το αρνίον νικήσει αυτούς ότι κύριος κυρίων εστί και βασιλεύς βασιλέων και οι μετ’ αυτού κλητοί και εκλεκτοί και πιστοί». Χαρακτηριστικά εδώ ο απόστολος χρησιμοποιεί την ίδια ακριβώς έκφραση για τον Κύριο Ιησού Χριστό, για το Αρνίο της Αποκαλύψεως, την οποία είχε χρησιμοποιήσει ο Απόστολος Παύλος για να προσδιορίσει τον αληθινό Θεό. Δεν υπάρχει λοιπόν καμία απολύτως αμφιβολία ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι ο Αληθινός Θεός και ως προς την ιδιότητα του Απολύτου Κυρίαρχου και Βασιλέως. Αναφέρεται ως ο Βασιλεύς των βασιλευόντων και ως ο Κύριος των κυρίων!

Τον ίδιο χαρακτηρισμό όμως, ο ευαγγελιστής Ιωάννης χρησιμοποιεί και σε άλλο σημείο του βιβλίου της Αποκαλύψεως. Συγκεκριμένα, στο Αποκ.19,11 αναφέρει ένα όραμα στο οποίο είναι πρωταγωνιστής ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Στο στίχο 11 διαβάζουμε: «και είδον τον ουρανόν ηνεωγμένον και ιδού ίππος λευκός και ο καθήμενος επ’ αυτόν καλούμενος πιστός και αληθινός και εν δικαιοσύνη κρίνει και πολεμεί». Και στον στίχο 13: «και περιβεβλημένος ιμάτιον βεβαμμένον αίματι και κέκληται το όνομα αυτού ο λόγος του θεού». Αυτός λοιπόν ο οποίος είναι επάνω στο λευκό ίππο είναι ο Λόγος του Θεού. Για τον λόγο του Θεού στη συνέχεια και συγκεκριμένα στο στίχο 16 λέγει ο ευαγγελιστής: «και έχει επί το ιμάτιον και επί τον μηρόν αυτού όνομα γεγραμμένον βασιλεύς βασιλέων και κύριος κυρίων». Ο ίδιος χαρακτηρισμός, το ίδιο όνομα που σημαίνει ότι δηλώνει με ένα μοναδικό, με ένα μονοσήμαντο και χαρακτηριστικό τρόπο, την ιδιότητα αυτή του Κυρίου Ιησού Χριστού· ότι δηλαδή, είναι ο Βασιλεύς των βασιλέων και ο Κύριος των κυρίων. Υπενθυμίζουμε όμως ότι, προηγουμένως, είδαμε τον απόστολο Παύλο να χρησιμοποιεί αυτήν την ονομασία, αυτήν την απόλυτη ιδιότητα για να περιγράψει τον αληθινό Θεό. Δεν μένει λοιπόν καμία αμφιβολία ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι ο Βασιλεύς με την απόλυτη έννοια του όρου και κατά συνέπεια ταυτίζεται με τον αληθινό Θεό, με τον Θεό της Παλαιάς Διαθήκης. Δεν χωρεί αμφιβολία, ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός ακριβώς όπως και ο Πατήρ, χαρακτηρίζεται ως ο Μόνος και Απόλυτος Βασιλεύς.

5. Πλάνες των αιρετικών – Ορθολογισμός, Σχολαστικισμός της Δύσης

Όμως, ιδιαίτερα όσοι έχουν επηρεαστεί από τον ορθολογισμό της Δύσης και από τις πλάνες του παρελθόντος, δεν μπορούν να διακρίνουν ανάμεσα στις ιδιότητες που σχετίζονται με την Ουσία, με τη φύση και οι οποίες όχι μόνο είναι κοινές, αλλά και ταυτίζονται ανάμεσα στον Πατέρα και τον Υιό και από την άλλη μεριά στα χαρακτηριστικά των υποστάσεων, ο Πατήρ είναι ξεχωριστή υπόσταση από τον Υιό, εντούτοις, η θεία φύση, η θεία ουσία, είναι Μία. Κατά συνέπεια, οι ενέργειες που απορρέουν και που εκδηλώνονται προς εμάς τα δημιουργήματα από το Θεό, είναι οι ίδιες, είναι κοινές για τον Πατέρα, τον Υιό και φυσικά και για τον Άγιο Πνεύμα.

Στη προσπάθειά τους λοιπόν να αποφύγουν την πολυθεΐα, πολλοί που δεν γνωρίζουν τα σωτηριώδη και θεμελιώδη δόγματα της πίστεώς μας, τα οποία τα βίωσαν και τα βιώνουν οι Άγιοι της Εκκλησίας μας έχουν οδηγηθεί στο άλλο άκρο. Έχουν δηλαδή διαχωρίσει με βίαιο τρόπο τον Πατέρα από τον Υιό και δεδομένου ότι πρέπει να διατηρήσουν το δόγμα του ενός Θεού, θεωρούν τον Υιό κτίσμα. Αυτό είναι τραγικό λάθος διότι κατ’ αυτό τον τρόπο, στην ουσία ματαιώνουν και ακυρώνουν την θεία οικονομία, την ενανθρώπιση του Θεού, του Υιού και Λόγου του Θεού, η οποία έγινε για την θέωση, γιατί αυτό στην ουσία σημαίνει σωτηρία του πεπτωκότος ανθρώπου. Έτσι, από τη μια μεριά καταβιβάζουν το δεύτερο πρόσωπο της Θεότητος, της Αγίας Τριάδος, τον Κύριο Ιησού Χριστό στο επίπεδο του κτίσματος και από την άλλη, απομονώνουν την κτίση από τη δυνατότητα της ενώσεώς της με το Θεό. Διότι αυτή η ένωση επετεύχθη υποστατικώς στο πρόσωπο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο οποίος φέροντας τη θεία φύση, ενώθηκε και με την ανθρώπινη και έτσι, θέωσε και αγίασε τη φύση τη δική μας. Η απομάκρυνση λοιπόν των ανθρώπων αυτών από τη γνήσια παράδοση της Εκκλησίας μας, τους οδηγεί στο να αντιμετωπίζουν πολλά από τα λόγια της Γραφής ως παγίδες και κατά συνέπεια να τα παρερμηνεύουν, να σκοντάφτουν σε αυτά και να απομακρύνονται από το λόγο της σωτηρίας. Αυτό άλλωστε ήταν και το πρόβλημα των Ιουδαίων. Αυτό αναφέρει και ο προφήτης Ησαΐας στο 28^ο κεφάλαιο και συγκεκριμένα από τον στίχο 9-13. Χαρακτηριστικά εκεί λέγει, διερωτώμενος με ποιο τρόπο θα δίδασκε τη θεία σοφία στο λαό Ισραήλ: «Τίνα θέλει διδάξει την σοφίαν; και τίνα θέλει κάμει να καταλάβη την διδασκαλίαν; αυτοί είναι ως βρέφη απογεγαλακτισμένα, απεσπασμένα από των μαστών. Διότι με διδασκαλίαν επί διδασκαλίαν, με διδασκαλίαν επί διδασκαλίαν, με στίχον επί στίχον, στίχον επί στίχον, ολίγον εδώ, ολίγον εκεί, διότι με χείλη ψελλίζοντα και με άλλην γλώσσαν θέλει ομιλεί προς τούτον τον λαόν· προς τον οποίον είπεν, Αύτη είναι η ανάπαυσις, με την οποίαν δύνασθε να αναπαύσητε τον κεκοπιασμένον, και αύτη είναι η άνεσις· αλλ' αυτοί δεν ηθέλησαν να ακούσωσι» (Μτφ. Βάμβα). Εδώ, με παράπονο λέγει ο προφήτης ότι, ο Θεός σιγά σιγά και με πολύ απλά λόγια προσπάθησε να διδάξει τη θεία σοφία στον λαό Ισραήλ. Αλλά αυτοί «δεν ηθέλησαν να ακούσωσι» και το αποτέλεσμα μας το περιγράφει στον επόμενο στίχο, το στίχο 13: «Και ο λόγος του Κυρίου θέλει είσθαι προς αυτούς διδασκαλία επί διδασκαλίαν, διδασκαλία επί διδασκαλίαν, στίχος επί στίχον, στίχος επί στίχον, ολίγον εδώ, ολίγον εκεί· διά να περιπατήσωσι και να προσκόπτωσιν εις τα οπίσω και να συντριφθώσι και να παγιδευθώσι και να πιασθώσι. (Μτφ. Βάμβα). Παρατηρούμε λοιπόν ότι ο προφήτης εδώ λέγει ότι αυτά τα ίδια λόγια που δόθηκαν προς διδασκαλία και για τη σωτηρία του Ισραήλ, αυτά καθαυτά τα λόγια τελικά, έγιναν η παγίδα μέσα στην οποία πιάστηκαν ή θα πιάνονται και θα συντρίβονται. Διότι, δεν βρήκαν τη ζωή όπως είπε ο Ιησούς Χριστός μέσα από αυτά τα λόγια, αλλά ηθέλησαν να αναπτύξουν φιλοσοφίες και δικές τους διδασκαλίες και να συστήσουν την ιδίαν αυτών δικαιοσύνη χρησιμοποιώντας τα λόγια του Θεού. Έτσι, τα ίδια αυτά λόγια που δόθηκαν για σωτηρία, οδηγούν προς τον θάνατο! Δυστυχώς, αυτή είναι και η εμπειρία όλων αυτών που με τα μέσα της Δύσης και όχι της Εκκλησίας, δηλαδή με το σχολαστικισμό, τον ορθολογισμό και τον στοχασμό, προσπαθούν να διεισδύσουν στα μυστήρια της Εκκλησίας και του Θεού.

6. Οι Πατέρες της Εκκλησίας για την παράδοση της Βασιλείας

Ας δούμε λοιπόν και στη συγκεκριμένη περίπτωση ένα σημείο της Αγίας Γραφής το οποίο αποτέλεσε και αποτελεί παγίδα για όσους προσπαθούν χωρίς την Παράδοση της Εκκλησίας και τη βιωματική της γνώση, την αποκεκαλυμμένη γνώση του Θεού, να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν, ή μάλλον να περιορίσουν τη διδασκαλία του Θεού, ούτως ώστε να ικανοποιήσει τις δικές τους φιλοσοφικές και ερμηνευτικές ιδέες και θεωρίες. Ας διαβάσουμε λοιπόν το Α’ Κορινθ.15,24κ.ε. Εκεί ο απόστολος Παύλος, αφού νωρίτερα έχει μιλήσει για την ανάσταση των νεκρών η οποία θα συμβεί κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου λέγει: «είτα το τέλος [δηλαδή, μετά το τέλος] όταν παραδώ την βασιλείαν τω θεώ και πατρί [όταν θα παραδώσει – εννοεί ο Ιησούς Χριστός – την βασιλεία εις τον Θεό και Πατέρα] όταν καταργήση πάσαν αρχήν και πάσαν εξουσίαν και δύναμιν δει γαρ αυτόν βασιλεύειν άχρις ου αν θη πάντας τους εχθρούς υπό τους πόδας αυτού έσχατος εχθρός καταργείται ο θάνατος πάντα γαρ υπέταξεν υπό τους πόδας αυτού όταν δε είπη ότι πάντα υποτέτακται δήλον ότι εκτός του υποτάξαντος αυτώ τα πάντα όταν δε υποταγή αυτώ τα πάντα τότε και αυτός ο υιός υποταγήσεται τω υποτάξαντι αυτώ τα πάντα ίνα η ο θεός τα πάντα εν πάσιν». Ας διαβάσουμε όμως τους ίδιους στίχους δηλαδή από το 24 έως το 28 απλοποιώντας τους στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα: «ύστερα θα είναι το τέλος, όταν παραδώσει τη βασιλεία στον Θεό και Πατέρα· όταν καταργήσει κάθε αρχή και κάθε εξουσία και δύναμη. Επειδή, πρέπει να βασιλεύει, μέχρις ότου βάλει όλους τούς εχθρούς του κάτω από τα πόδια του· τελευταίος εχθρός καταργείται ο θάνατος. Επειδή, «όλα τα υπέταξε κάτω από τα πόδια του»· και όταν πει ότι όλα είναι υποταγμένα, είναι φανερό ότι εξαιρείται αυτός που υπέταξε σ' αυτόν τα πάντα. Και όταν τα πάντα υποταχθούν σ' αυτόν, τότε και ο ίδιος ο Υιός θα υποταχθεί σ' εκείνον ο οποίος υπέταξε σ' αυτόν τα πάντα, ώστε να είναι ο Θεός τα πάντα, σε όλα».

Οι πατέρες της Εκκλησίας έχουν γράψει αρκετά πράγματα γύρω από το θέμα αυτό. Περιληπτικά, παραθέτουμε τα σχόλια του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη τα οποία αναφέρονται στα χωρία αυτά. [Σημ.: ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης έχει γράψει ερμηνευτικά σχόλια σε όλες τις επιστολές της Καινής Διαθήκης τα οποία είναι και πάρα πολύ κατατοπιστικά και θα τα συνιστούσαμε σε όλους τους αναγνώστες].

Λέγει λοιπόν ξεκινώντας από το δεύτερο κομμάτι του στίχου 24 ο Άγιος Νικόδημος: «δύο βασιλείες του Θεού ηξεύρει η Αγία Γραφή. Την μίαν κατά οικείωσιν την δε άλλην κατά δημιουργίαν, διότι ο Θεός μεν βασιλεύει εις όλους και έλληνας και εβραίους και εις αυτούς τους ιδίους δαίμονας και χωρίς να θέλουν κατά τον λόγον της δημιουργίας, καθ’ ο δηλαδή όλοι είναι δημιουργήματα και κτίσματα ιδικά του και υποτάσσονται και χωρίς να θέλουν εις την βασιλείαν του. Βασιλεύει δε ο Θεός και εις τους χριστιανούς και αγίους οι οποίοι υποτάσσονται θεληματικώς εις αυτόν κατά τον της οικειώσεως λόγον, ήτοι καθ’ ο ούτοι είναι πιστοί και οικείοι και φίλοι του Θεού. Δια την βασιλείαν ταύτην την κατά οικείωσιν των πιστών λέγει ο Πατήρ προς τον Υιόν δια του Δαυίδ «αίτησαι παρ εμού και δώσω σοι έθνη την κληρονομίαν σου…» [Ψαλμός Β’8]. Και πάλιν περί αυτής λέγει ο Χριστός μετά το αναστήναι αυτόν εκ νεκρών: «εδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί γης» [Ματθ. Κη’18]. Ταύτην λοιπόν την κατά οικείωσιν βασιλείαν των πιστών παραδίδει ο Υιός προς τον Πατέρα, ως λέγει εδώ ο Παύλος ήτοι, κατορθώνει και τελειώνει αυτήν καθώς χάριν παραδείγματος, ένας βασιλεύς ενεχείρησε εις τον υιόν του το να κάνει πόλεμον εις έθνη όπου αποστάτησαν από λόγου του, δια να οικονομήσει καλώς τον πόλεμον αυτόν και να νικήσει τους αποστάτας. Όταν λοιπόν ο υιός τελειώσει τον πόλεμον εκείνον και νικήσει και υποτάξει τα αποστατήσαντα έθνη, τότε λέγεται ότι παραδίδει τον πόλεμον εις τον πατέρα του, ήτοι ότι έδειξε εις τον πατέρα του το παραδοθέν έργον και πως ετελείωσεν αυτό. Λέγει λοιπόν ο Παύλος εδώ, ότι όταν ο Υιός υποτάξει όλα τότε θέλει γένει το τέλος, διότι τότε ο Χριστός θέλει βασιλεύσει εις ημάς τους πιστούς με όλην την τελειότητα, επειδή τότε δεν έχομεν πλέον να μοιραζόμεθα μέρος εις τον Θεόν και μέρος εις τον κοσμοκράτορα Διάβολον καθώς τώρα, αλλ’ όλοι θέλομεν γένομεν του Θεού οικείοι, ως λέγει ο Θεολόγος Γρηγόριος. Παριστά γαρ και παραδίδει ο Υιός εις τον Πατέρα, ελευθέραν όλην την βασιλείαν, ήτοι τους βασιλευομένους υπ’ αυτού πιστούς, η οποία βασιλεία ήτον πρότερον διαρπαγμένη και σκλαβωμένη από τον αποστάτην Διάβολον, καθώς λέγει ο Αλεξανδρείας θείος Κύριλλος εν τω κατά Ιουλιανού βιβλίω τετάρτω». Και σχολιάζοντας σε υποσημείωση το ίδιο χωρίο λέγει: «παραδίδει δε ο Υιός εις τον Πατέρα την βασιλείαν όχι πως την υστερείται αυτός, διατί τούτον είναι ανόητον πολλά και να το στοχαστεί τινάς, δηλαδή όταν μεν επολεμείτο και αποστάτει η τοιαύτη βασιλεία να είναι ιδική του, όταν δε την ειρήνευσε τότε να την υστερηθεί, αλλά την παραδίδει για να κάνει συγκοινωνόν του δικού του κατορθώματος και τον Πατέρα, επειδή κοινά είναι όλα τα της Τριάδος. Ει γαρ και ο Υιός σεσάρκωται αλλ’ ευδοκία του Πατρός και συνεργεία του Αγίου Πνεύματος σεσάρκωται, δια τούτο κοινά είναι της Αγίας Τριάδος και τα κατορθώματα όπου έκαμεν ο Υιός σαρκωθείς και Σταυρωθείς και Αναστάς. Λέγεται δε ότι παραδίδει ο Υιός την βασιλείαν τω Πατρί, καθ’ ο, ευφραίνει αυτόν με το κατόρθωμα, καθ’ ο δεν έχει πλέον να ταλαιπωρείται δι’ αυτήν, μήτε να συμμαχεί και να νικά δι’ αυτήν. Και όχι δια να την υστερείται και να μην την έχει πλέον Αυτός κατά τον σοφόν Φώτιον».

Ας δούμε τώρα πώς σχολιάζει ο Άγιος Νικόδημος το επόμενο χωρίο, τον στίχο 25: «διότι πρέπει αυτός να βασιλεύει άχρις ου [μέχρις ότου] αν θέσει πάντας τους εχθρούς υπό τους πόδας αυτού». Λέγει λοιπόν: «το ρητόν τούτο ερμηνεύων ο Θεοδώρητος λέγει ότι ανίσως οι τα του Αρείου και Ευνομίου [εννοεί τους γνωστούς αιρεσιάρχες του παρελθόντος] φρονούντες, λέγουν ότι επί μόνο του Υιού ευρίσκεται αύτη η φωνή το άχρις ου δηλαδή, ας ακούσουν και αυτόν τον Θεόν και Πατέρα όπου λέγει: «εγώ ειμί και έως αν καταγηράσητε εγώ ειμί (Ησαΐας 46,4). Ούτω δε νοουμένου του λόγου καθώς οι ανωτέρω αιρετικοί θέλουν, θέλει ευρεθεί ο Θεός και Πατήρ να έχει το είναι σύμμετρον με το γηρατείον των ανθρώπων, αλλά το να φλυαρίσει τινάς τούτο είναι ίδιον των τρελών ανθρώπων. Λοιπόν καθώς ο Θεός και Πατήρ είναι αΐδιος και ατελεύτητος έτσι αΐδιος και ατελεύτητος είναι και ο Υιός. Έχει δε και την βασιλείαν αιώνιον καθώς είπε φανερά ο προφήτης Δανιήλ: «η εξουσία αυτού εξουσία αιώνιος, ήτις ου παρελεύσεται και η βασιλεία αυτού ου διαφθαρήσεται (Δανιήλ ζ,’14).

Απομαγνητοφώνηση: Ν. Τ. και Θανάσης Αναστασίου