Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Βιβλία, Διωγμοί, Ιστορία και Ιεραποστολή

2. Διωγμοί εκ μέρους των Ιουδαίων

– Οι Πράξεις των Αποστόλων

Οι Πράξεις των Αποστόλων παρέχουν πληροφορίες για τις διώξεις των χριστιανών της αποστολικής εποχής εκ μέρους της ιουδαϊκής ηγεσίας και της φανατικής μερίδας του ιουδαϊκού όχλου. Τα στοιχεία αυτά, απ’ όσο γνωρίζω, ποτέ δεν έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση.

Έτσι, μαθαίνουμε ότι η εβραϊκή θρησκευτική ηγεσία, το Μεγάλο Συνέδριο των Ιεροσολύμων, που είχε καταδικάσει σε θάνατο τον Ιησού Χριστό, διατέθηκε εξ αρχής εχθρικά έναντι των αποστόλων, τους συνέλαβε και τους απείλησε (Πράξεις 4, 1-22), τους συνέλαβε ξανά, οπότε, κατά τις Πράξεις, τους απελευθέρωσε άγγελος, το δε Συνέδριο τους προσήγαγε ενώπιόν του και σώθηκαν από την εκτέλεση λόγω της παρέμβασης του Γαμαλιήλ, οπότε οι διώκτες τους «δείραντες παρήγγειλαν μη λαλείν επί τω ονόματι του Ιησού, και απέλυσαν αυτούς» (Πράξεις 5, 17-42).

Ακολουθεί η σύλληψη, η δίκη και ο λιθοβολισμός του αγίου Στεφάνου (κεφ. 7), τον οποίο ακολούθησε «διωγμός μέγας», με πολλές συλλήψεις και φυλακίσεις ανδρών και γυναικών εκ μέρους του Σαύλου:

«Εγένετο δε εν εκείνη τη ημέρα διωγμός μέγας επί την εκκλησίαν την εν Ιεροσολύμοις· πάντες δε διεσπάρησαν κατά τας χώρας της Ιουδαίας και Σαμαρείας, πλήν των αποστόλων. συνεκόμισαν δε τον Στέφανον άνδρες ευλαβείς και εποίησαν κοπετόν μέγαν επ’ αυτω. Σαύλος δε ελυμαίνετο την εκκλησίαν κατά τους οίκους εισπορευόμενος, σύρων τε άνδρας και γυναίκας παρεδίδου εις φυλακήν» (8, 1-3). «Ο δε Σαύλος έτι εμπνέων απειλής και φόνου εις τους μαθητάς του Κυρίου, προσελθών τω αρχιερεί ητήσατο παρ’ αυτού επιστολάς εις Δαμασκόν προς τας συναγωγάς, όπως εάν τινας εύρη της οδού όντας, άνδρας τε και γυναίκας, δεδεμένους αγάγη εις Ιερουσαλήμ» (9, 1-2). «Κύριε, ακήκοα από πολλών περί του ανδρός τούτου, όσα κακά εποίησε τοις αγίοις σου εν Ιερουσαλήμ· και ώδε έχει εξουσίαν παρά των αρχιερέων δήσαι πάντας τους επικαλουμένους το όνομά σου» (στίχοι 13-14).

Στη Δαμασκό συμβαίνει η μεταστροφή του Σαύλου (Παύλου) και σχέδιο δολοφονίας του εκ μέρους των πρώην συντρόφων του (στ. 23-24), πράγμα που επαναλήφθηκε χρόνια αργότερα, όταν, απόστολος πλέον, επέστρεψε στην Ιερουσαλήμ (Πράξ. 21, 27 εξ.).

Στο μεσοδιάστημα, ο Ηρώδης Αγρίππας «επέβαλε τας χείρας κακώσαι τινάς των από της εκκλησίας»· θανάτωσε με μαχαίρι τον απόστολο Ιάκωβο του Ζεβεδαίου και, βλέποντας ότι «άρεσε στους Ιουδαίους», συνέλαβε τον Πέτρο, σκοπεύοντας να τον παραδώσει στον όχλο μετά το Πάσχα. Όμως, κατά τις Πράξεις, άγγελος τον απελευθέρωσε (12, 1-11).

Όλα αυτά φανερώνουν ότι η αποστολική Εκκλησία ζούσε σε καθεστώς διαρκούς κινδύνου και διώξεων. Οι διώξεις αυτές είχαν άλλο ένα επώνυμο θύμα, τον άγιο Ιάκωβο τον Αδελφόθεο, ο οποίος θανατώθηκε κατ’ εντολήν του Συνεδρίου το 62 μ.Χ., αν και η διήγηση των Πράξεων δε φτάνει μέχρις εκεί. Καταγράφεται όμως, ως γνωστόν, από το Φλάβιο Ιώσηπο (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία 20, 1), του οποίου το απόσπασμα παραθέτει κατά τον 4^ο αιώνα ο Ευσέβιος Καισαρείας (Εκκλ. Ιστορία, Βιβλίον Β´, ΚΓ΄), προσθέτοντας και πληροφορίες από το πέμπτο βιβλίο των Υπομνημάτων του Ηγήσιππου: ο αρχιερέας Άνανος «καθίζει συνέδριον κριτών, και παραγαγών εις αυτό τον αδελφόν Ιησού, του Χριστού λεγομένου, Ιάκωβος όνομα αυτώ, καί τινας ετέρους, ως παρανομησάντων κατηγορίαν ποιησάμενος, παρέδωκεν λευσθησομένους» (Ιώσηπος). Βλ. και Χρήστου Βούλγαρη, «Η άνοδος Ιακώβου του Αδελφοθέου εις την ηγεσίαν της Εκκλησίας», από το: Ιστορία της αρχεγόνου Αποστολικής Εκκλησίας 33-70 μ.Χ., Αθήναι 2012, έκδ. Αποστολικής Διακονίας, σελ. 145-156. Αναδημοσίευση από εδώ.