• 1. Πού είναι οι εξωγήινοι; Μια πιθανή απάντηση

• 2. Το σύμπαν ως υπερυπολογιστής

• 3. Η κυματική φύση τού σύμπαντος

• 4. Τα κβάντα τού χωροχρόνου και το παράδοξο τού Ζήνωνα

• 5. Κβάντα και πίξελς

• 6. Αρχή τής απροσδιοριστίας και κύματα πιθανοτήτων

• 7. Το εκ τού μηδενός σύμπαν και ο Υπέρτατος Προγραμματιστής

1. Πού είναι οι εξωγήινοι; Μια πιθανή απάντηση

Σήμερα θέλω να καταθέσω κάποιες σκέψεις μου, βασισμένες σε δεδομένα, για όσους από τη μία μεριά δεν δέχονται την ύπαρξη ενός δημιουργού Θεού που έφτιαξε το σύμπαν μας, αλλά από την άλλη μεριά συζητούν πολύ ευχαρίστως το κατά πόσο θα ήταν αλήθεια το ότι το σύμπαν μας είναι μία προσομοίωση φτιαγμένη από κάποια νοημοσύνη, και μάλιστα το θεωρούν ως την πιθανότερη λύση για το παράδοξο του Φέρμι.

Το παράδοξο του Φέρμι λέει ότι σε ένα τόσο μεγάλο σύμπαν, όπου υπάρχουν δισεκατομμύρια γαλαξίες και ο καθένας από αυτούς έχει δισεκατομμύρια αστέρια, λογικά θα έπρεπε να υπάρχουν πάρα πάρα πολλοί πληθυσμοί νοημόνων πλασμάτων. Εμείς όμως δεν έχουμε αντιληφθεί να υπάρχει κανένας από αυτούς. Σε ένα τόσο μεγάλο σύμπαν λοιπόν, γιατί ακόμα δεν έχουμε ανακαλύψει εξωγήινους στο διάστημα; Αυτό είναι το παράδοξο του Φέρμι.

Και η απάντηση σε αυτό, σύμφωνα με αυτούς οι οποίοι συζητούν την προσομοίωση, είναι ότι το σύμπαν μας είναι μία προσομοίωση μέσα σε έναν υπερυπολογιστή κάποιου εξωγήινου πολιτισμού. Και αυτός είναι ο λόγος που δεν αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν άλλοι, γιατί μέσα σε αυτό το πλασματικό σύμπαν που υπάρχει μέσα στον υπολογιστή, τα αντικείμενα του πειράματος είμαστε εμείς. Και ότι σαν κι εμάς υπάρχουν πάρα πολλές προσομοιώσεις από διάφορους πολιτισμούς, που υπάρχουν σε κάποιο ανώτερο σύμπαν που εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε, αφού το δικό μας είναι πλασματικό. Αφού δηλαδή εμείς έχουμε φτιάξει υπολογιστές μέσα στους οποίους υπάρχουν πλασματικοί ψηφιακοί κόσμοι, το ίδιο συμβαίνει, πιστεύουν, και με εκείνες τις νοήμονες οντότητες που δεν έχουμε αντιληφθεί ότι υπάρχουν, και που μπορούν και εκείνες να φτιάξουν υπολογιστές. Και ότι κάποτε και εμείς θα φτιάξουμε κάποιο πλασματικό σύμπαν μέσα στους υπολογιστές μας, όπου θα υπάρχει και εκεί ζωή, και πάει λέγοντας.

Και πάλι δηλαδή οι άνθρωποι αυτοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι όλη αυτή η περιπλοκότητα, η ζωή που υπάρχει εδώ, και το σύμπαν ολόκληρο, είναι προϊόν νοημοσύνης. Το πιο λογικό δηλαδή. Αλλά θέλουν αυτή η νοημοσύνη να είναι κάτι σαν διαστημάνθρωποι, κάτι σαν κι εμάς που είμαστε κάπου στο σύμπαν.

2. Το σύμπαν ως υπερυπολογιστής

Προσωπικά θα συμφωνήσω μαζί τους ότι το σύμπαν μας είναι ψηφιακό και ότι στην πραγματικότητα το σύμπαν μας είναι ένας μεγάλος υπερυπολογιστής, του οποίου η επεξεργασία των δεδομένων, μας δίνει την αιτιότητα — δηλαδή το κάθε τι έχει την αιτία του. Και όλα αυτά είναι η έξοδος των δεδομένων της λειτουργίας αυτού του υπολογιστή.

Η καθημερινότητά μας, το κάθε δευτερόλεπτο, είναι η πρόοδος των αποτελεσμάτων που δίνει η επεξεργασία των δεδομένων. Η επεξεργασία δηλαδή κάποιων καταστάσεων δίνει ως αποτέλεσμα τη ροή του κάθε επόμενου γεγονότος, που δημιουργεί τον χρόνο — που τον δημιουργεί ως ροή, δηλαδή ως ροή μεταβολών στον χώρο.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Από τι αποτελείται η ύλη;

Όλη η ύλη του σύμπαντος λοιπόν αποτελείται από άτομα. Και από τι αποτελούνται τα άτομα; Από νετρόνια, πρωτόνια και ηλεκτρόνια. Και από τι αποτελούνται τα νετρόνια και τα πρωτόνια; Αποτελούνται από κουάρκς, τα οποία, μαζί με τα λεπτόνια — όπως είναι τα ηλεκτρόνια, τα φωτόνια, τα νετρίνα και άλλα — είναι αυτά που δομούν την ύλη.

Από τη μία μεριά δηλαδή, στο σύμπαν υπάρχουν τα λεπτόνια, που είναι οι φορείς των δυνάμεων του σύμπαντος, και από την άλλη μεριά είναι τα κουάρκς και τα μποζόνια — ένα από τα οποία είναι και το πασίγνωστο μποζόνιο του Χιγκς, το λεγόμενο σωματίδιο του Θεού, που δίνει μάζα στην ύλη — τα οποία δομούν όλο το σύμπαν.

3. Η κυματική φύση τού σύμπαντος

Όλα αυτά όμως δεν είναι απλά σωματίδια. Είναι ταυτόχρονα και κύματα. Ουσιαστικά δηλαδή, όλο το σύμπαν αποτελείται από σωματίδια που είναι και κύματα ταυτόχρονα, ανάλογα με το πώς τα παρατηρείς. (Αυτά που σας λέω δεν είναι δικά μου. Αυτά είναι δεδομένα της φυσικής).

Όταν όμως μιλάμε για κύματα, τα κύματα κυματίζουν πάνω σε κάτι. Αφού λοιπόν η ύλη και η ενέργεια του σύμπαντος κυματίζουν, είναι κύματα, ποιο είναι εκείνο το αντικείμενο, το μέσο πάνω στο οποίο κυματίζουν;

Αυτό είναι ο χωροχρόνος, ο οποίος δεν είναι απλώς μια αφηρημένη έννοια που μετράμε αποστάσεις και εναλλαγή γεγονότων. Είναι κάτι υπαρκτό, ελαστικό, που συστέλλεται, διαστέλλεται, περιστρέφεται. Έτσι λοιπόν, όλα αυτά κυματίζουν πάνω στον χωροχρόνο.

Να το πω με άλλα λόγια: εμείς, και η ύλη και η ενέργεια του σύμπαντος, είμαστε κυματισμοί του χωροχρόνου. Ξεχάστε όλα αυτά τα στερεά που βλέπετε γύρω σας. Δεν υπάρχει τίποτα στερεό στην ουσία. Όλα είναι κύματα. Και εμείς οι ίδιοι.

Αυτό που μας κάνει να νιώθουμε τα αντικείμενα στερεά είναι οι ηλεκτρομαγνητικές δυνάμεις που υπάρχουν στα άτομα, και απωθούν το ένα το άλλο και δημιουργούν αυτό που νιώθουμε ως σκληρότητα. Αλλά είμαστε κύματα.

Είμαστε πλέον σε θέση, με τα νεότερα επιστημονικά όργανα, να μετρήσουμε τις διακυμάνσεις του χωροχρόνου ακόμα και σε αποστάσεις ενός μέτρου. Γιατί με διαφορετικό ρυθμό ρέει ο χρόνος ένα μέτρο πιο ψηλά από τη Γη και με διαφορετικό στα δύο μέτρα ή στα τρία κ.ο.κ.

4. Τα κβάντα τού χωροχρόνου και το παράδοξο τού Ζήνωνα

Αφού όμως λέμε ότι είμαστε κύματα του χωροχρόνου, από τι τελικά αποτελείται ο χωροχρόνος; Και η απάντηση σε αυτό που μας δίνει η επιστήμη είναι ότι αποτελείται από κβάντα.

Ο ίδιος ο χωροχρόνος δεν είναι κάτι άπειρο και συνεχές, αλλά αποτελείται από μικρά, μικρά, μικρά τμήματα που είναι το ελάχιστο στο οποίο μπορούμε να κόψουμε μία απόσταση ή το ελάχιστο στο οποίο μπορούμε να χωρίσουμε ένα δευτερόλεπτο.

Τα κβάντα του χώρου ονομάζονται "μήκος Πλανκ", και είναι το ελάχιστο όριο κάτω από το οποίο η έννοια του μήκους παύει να έχει νόημα. Δεν μπορείς δηλαδή να κόψεις κάτι επ’ άπειρον. Φτάνεις σ' ένα σημείο που δεν κόβεται πια. Υπάρχει ως εκεί. Και το μήκος Πλανκ έχει μετρηθεί περίπου ως 10^-33 εκατοστά, ή αλλιώς ισούται με ένα εκατομμυριοστό τού δισεκατομμυριοστού τού δισεκατομμυριοστού ενός δισεκατομμυριοστού τού χιλιοστού.

Ομοίως και ο ελάχιστος χρόνος που μπορούμε να κόψουμε το δευτερόλεπτο ονομάζεται "χρόνος Πλανκ". Πιο κάτω δεν μπορείς να τον διαιρέσεις. Δεν έχει νόημα. Και η τιμή του έχει μετρηθεί με 10^-44 δευτερόλεπτα, που σημαίνει ένα εκατοστό του εκατομμυριοστού του τρισεκατομμυριοστού ενός τρισεκατομμυριοστού ενός τρισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου.

Ο Ζήνων ο Ελεάτης, που έζησε τον τέταρτο αιώνα π.Χ., είχε σκεφτεί ένα παράδοξο. Έλεγε ότι, σύμφωνα με τη λογική, η κίνηση είναι αδύνατη, επειδή ό,τι κινείται, πριν φτάσει στο τέρμα του, πρέπει να φτάσει πρώτα στη μέση της πορείας του. Όμως, και πριν φτάσει στη μέση, πρέπει να φτάσει και στη μέση της μέσης. Και πριν φτάσει εκεί, πρέπει να φτάσει και πιο πριν. Και αν διαιρούμε αυτή την απόσταση επ' άπειρον, στο τέλος καταλήγουμε σε μία απειρότητα.

Πώς όμως είναι δυνατόν να φτάσεις μέχρι το τέλος, αν χρειάζεσαι άπειρο χρόνο για να καλύψεις μία απειρότητα; Γιατί, για να καλύψεις μία απειρότητα —μία απόσταση που μπορείς να τη διαιρείς επ' άπειρον— χρειάζεσαι και άπειρο χρόνο! Άρα, δεν θα φτάσεις ποτέ.

Εδώ πέρα, λοιπόν, ο Ζήνων έκανε το εξής λάθος: Νόμιζε πως μπορείς να διαιρείς επ' άπειρον τον χώρο και τον χρόνο. Το ότι όμως ο χώρος και ο χρόνος είναι κβαντισμένοι —δηλαδή φτάνουν σε αποστάσεις που είπαμε, τις μικρότερες δυνατές που μπορείς να τις διαιρέσεις— σημαίνει ότι δεν είναι άπειρος ούτε ο χώρος ούτε ο χρόνος. Άρα λύνεται και το παράδοξο, αφού δεν έχουμε άπειρο. Κι έτσι, η κίνηση είναι δυνατή.

Δηλαδή και με τη λογική καταλαβαίνουμε ότι ο χώρος και ο χρόνος δεν είναι άπειροι στη διαίρεσή τους.

5. Κβάντα και πίξελς

Ας σκεφτούμε τώρα τους ψηφιακούς κόσμους που βλέπουμε στην οθόνη, τους οποίους έχουμε φτιάξει εμείς. Όλοι αυτοί οι ψηφιακοί κόσμοι είναι φτιαγμένοι από pixels, δηλαδή από μικρά-μικρά τετραγωνάκια που δεν διαιρούνται άλλο από ένα σημείο και ύστερα. Όπως ακριβώς ο χωροχρόνος μας είναι φτιαγμένος από κβάντα.

Δηλαδή, τα κβάντα του χωροχρόνου μας είναι τα pixels του σύμπαντος. Βλέπουμε δηλαδή ότι υπάρχει πλήρης αντιστοιχία του σύμπαντός μας με έναν ψηφιακό κόσμο που φτιάχνουμε εμείς.

6. Αρχή τής απροσδιοριστίας και κύματα πιθανοτήτων

Αλλά στο σύμπαν μας υπάρχει και κάτι ακόμα: η αρχή της απροσδιοριστίας. Δηλαδή, δεν μπορείς να ξέρεις ταυτόχρονα τη θέση και την ταχύτητα ενός σωματιδίου. Όσο ακριβέστερα εντοπίζουμε τη θέση του, τόσο πιο συγκεχυμένη είναι η ταχύτητα. Και όσο πιο συγκεκριμένη γίνεται η ταχύτητα, τόσο πιο αόριστη γίνεται η θέση.

Άρα λοιπόν, στο σύμπαν ο παρατηρητής συμμετέχει στην υπόσταση αυτών τα οποία παρατηρεί. Είναι δηλαδή σαν να έχουμε έναν ψηφιακό κόσμο στην οθόνη μας και να εμφανίζεται στην οθόνη μόνο το κομμάτι το οποίο παρατηρούμε. Εκείνα τα οποία δεν παρατηρούμε δεν εμφανίζονται. Το ίδιο συμβαίνει και με τα σωματίδια. Ανάλογα με το πείραμα που θα κάνουμε για να τα παρατηρήσουμε, θα εμφανιστούν είτε σαν σωματίδια είτε σαν κύματα.

Και θα πει κάποιος: «Μα καλά, πώς ξέρουν τα σωματίδια πότε τα παρατηρούμε και πότε όχι;» Και φυσικά, τα σωματίδια δεν μπορούν να το ξέρουν, αλλά προφανώς το ξέρει ο προγραμματιστής τους — αυτός ο οποίος τους δίνει υπόσταση.

Όπως δηλαδή σε μια οθόνη το πρόγραμμα γνωρίζει πότε παρατηρούμε κάποιο συγκεκριμένο τμήμα του ψηφιακού μας κόσμου και μας δείχνει αυτό και όχι κάτι άλλο, συνεπώς τα σωματίδια του σύμπαντος —σε μικροσκοπικό επίπεδο, σε εκβαντικό επίπεδο— δεν μπορείς να πεις «είναι εδώ» ή «εκεί». Μπορείς μόνο να πεις: η πιθανότητα να είναι εδώ είναι τάδε. Πιθανότητα δηλαδή να είναι κάτι εδώ ή αλλού, σύμφωνα με την αρχή της απροσδιοριστίας.

Άρα, μιλάμε για κύματα πιθανοτήτων, όχι πραγματικά αντικείμενα. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι όλα αυτά είναι πληροφορία. Αφού μόλις ο παρατηρητής πληροφορείται για κάποιο σωματίδιο, η κυματοσυνάρτηση καταρρέει για να μπορέσουμε να το εντοπίσουμε. Διαφορετικά, δεν ξέρουμε πού είναι. Γιατί, όπως είπαμε, στο σύμπαν μας ο παρατηρητής συμμετέχει στη διαμόρφωση της πραγματικότητας. Δεν είναι απλός παρατηρητής, αμέτοχος.

Αφού λοιπόν τα σωματίδια είναι κύματα πιθανοτήτων της ύπαρξής τους σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο, αυτά καθαυτά τα σωματίδια είναι καθαρή πληροφορία. Αφού αυτό το οποίο τους δίνει υπόσταση είναι η πληροφορία του παρατηρητή.

Χρειάζεται λοιπόν να έχουμε παρατηρητή —δηλαδή νοημοσύνη— και να έχουμε και πληροφορία, για να υπάρξουν όλα αυτά γύρω μας. Η νοημοσύνη είναι απαραίτητη για να υπάρξει ο κόσμος μας, ο οποίος αποτελείται, όπως βλέπουμε, από πληροφορία. Καθαρή πληροφορία.

7. Το εκ τού μηδενός σύμπαν και ο Υπέρτατος Προγραμματιστής

Γι' αυτό εμείς οι χριστιανοί λέμε ότι το σύμπαν το έχει φτιάξει ο Θεός εκ του μηδενός. Εννοούμε όχι από απόρροια κάποιας δικής του ουσίας, αλλά είναι κάτι που δεν έχει καμία σχέση με τη δική του ουσία. Είναι κάτι έξω από Αυτόν. Γιατί είναι καθαρή πληροφορία. Δεν είναι κάτι ουσιαστικό.

Και από πού αντλείται τελικά αυτή η πληροφορία του σύμπαντος; Όλα αυτά τα σωματίδια από κάπου πρέπει να αντλούνται, αφού αποτελούνται από πληροφορία. Είναι προφανές για εμάς τους χριστιανούς ότι όλα αυτά αντλούνται από τη Βουλή του Θεού. Την προαιώνια Βουλή του Θεού.

Δεν έχει φτιάξει ο Θεός το σύμπαν έτσι ώστε να το εγκαταλείψει και να το αφήσει να δουλεύει μόνο του, αλλά είναι ο νοήμων Δημιουργός που δίνει υπόσταση σε κάθε κβάντο του χώρου και σε κάθε κβάντο του χρόνου αυτού του σύμπαντος. Όπως ο προγραμματιστής ενός προγράμματος δίνει εικόνα σε ανύπαρκτα γραφικά και ψηφιακούς κόσμους, που αποτελούνται και αυτοί από καθαρή πληροφορία μέσα στον υπολογιστή μας και ενεργοποιούνται από pixels.

Έτσι και εδώ, στο σύμπαν, όλα ενεργοποιούνται από κβάντα. Και ο μεγάλος προγραμματιστής είναι αυτός τον οποίο ονομάζουμε Θεό. Είναι αυτός που ενεργοποιεί τα κβάντα σε όλο το σύμπαν.

Και φυσικά, όπως ο προγραμματιστής είναι έξω από τον υπολογιστή του ψηφιακού κόσμου τον οποίο έφτιαξε, έτσι και ο Κατασκευαστής, ο Δημιουργός, ο Προγραμματιστής του σύμπαντός μας είναι έξω από το σύμπαν μας. Δεν μπορεί να είναι μέσα στο σύμπαν αυτός που το έφτιαξε. Η αιτία του σύμπαντος είναι έξω από αυτό, κατ' ανάγκην.

Το σύμπαν είναι ένας υπερυπολογιστής, και η μεταβολή των καταστάσεων είναι η επίλυση εξισώσεων και η κατάρρευση κυματοσυναρτήσεων λόγω των παρατηρητών. Και έτσι, λοιπόν, καταλήγουμε στο ίδιο συμπέρασμα με αυτούς οι οποίοι πιστεύουν ότι ο κόσμος μας —το σύμπαν μας— είναι μία προσομοίωση φτιαγμένη από κάποιον δημιουργό.

Αλλά εδώ θέλω να τους ρωτήσω: πώς δηλαδή εσείς φαντάζεστε τον Δημιουργό του σύμπαντος; Σαν διαστημάνθρωπο; Μα αυτός πώς θα μπορούσε να συμμετέχει στο ίδιο εικονικό περιβάλλον το οποίο δημιούργησε; Πρέπει να είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, κάτι εντελώς άλλο, έξω από τον χώρο και τον χρόνο. Μην σκέφτεστε με τόση στενότητα. Ανοίξτε τους ορίζοντες της σκέψης σας.

Οφείλετε, βάσει λογικής, να δεχτείτε μία δημιουργική οντότητα εντελώς διαφορετική από αυτά που ξέρετε και έχετε μέσα στο μυαλό σας — κάτι που βρίσκεται έξω από αυτά τα κβαντικά pixels πληροφορίας. Μόνο που μία τέτοια οντότητα δεν είναι δυνατόν να έχει περιορισμούς χώρου, χρόνου και αγνοίας. Αλλά η Βουλή της οντότητας αυτής πληροφορεί το σύμπαν στο κάθε του κβάντο ύπαρξης και γνωρίζει και ελέγχει το κάθε κβάντο ύπαρξης.

Η λογική λέει ότι ένας τέτοιος κατασκευαστής δεν μπορεί να είναι διαστημάνθρωπος, αλλά μόνο Θεός.