Το ότι κάποιοι θα ήθελαν πολύ να ήταν ο Ιησούς Χριστός μυθικό πρόσωπο, δεν κάνει την επιθυμία τους πραγματική, όσο και αν θέλουν να παραμένουν κολλημένοι σε αραχνιασμένες ιδέες, εκτός πραγματικότητας, τού 18ου αιώνα, που πλέον κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν αποδέχεται ως πιθανές.

1. Θλιβερά κατάλοιπα τού 18ου αιώνα

Η συναίνεση των μελετητών, συμπεριλαμβανομένων των μη χριστιανών μελετητών, είναι ότι υπήρξε ένας ιστορικός Ιησούς. Η ιδέα ότι δεν υπήρχε τέτοιος ιστορικός άνθρωπος και ότι ο "Ιησούς Χριστός" ήταν μια καθαρά μυθική φιγούρα κατατέθηκε για πρώτη φορά τον 18ο αιώνα, αλλά δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από κανέναν επαγγελματία του χώρου, παρά μόνο από μια μικρή ομάδα σχισματικών "ιστορικών" και πρωτάρηδων.

Παρά ταύτα, η θέση του "Μυθικού Ιησού" γίνεται αποδεκτή από έναν αξιόλογο αριθμό Νέων Αθεϊστών, μεταξύ των οποίων οι Jerry Coyne και PZ Myers, και θεωρείται ενδιαφέρουσα από τους Richard Dawkins και Sam Harris. Ο Christopher Hitchens είχε κάποιους δισταγμούς, αλλά γενικά το θεωρούσε λογικό.

Οι μελετητές που ειδικεύονται στην "Προέλευση του Χριστιανισμού" συμφωνούν σε ελάχιστα, αλλά γενικά συμφωνούν ότι είναι πολύ πιθανό να υπάρχει ένας ιστορικός ιεροκήρυκας, στον οποίο βασίζεται η χριστιανική φιγούρα "Ιησούς Χριστός". Οι αριθμοί των επαγγελματιών μελετητών, από τους πολλούς χιλιάδες που ειδικεύονται σε σχετικά πεδία οι οποίοι δεν αποδέχονται αυτό το συμπέρασμα είναι μετρημένοι στα δάχτυλα ενός χεριού. Πολλοί μπορεί να είναι πιο προσεκτικοί σχετικά με τη χρήση του όρου "ιστορικό γεγονός", αφού όπως με πολλά πράγματα στην αρχαία ιστορία δεν είναι τίποτα σίγουρο. Ωστόσο, θεωρείται γενικά η καλύτερη και πιο λογική εξήγηση των αποδεικτικών στοιχείων και ως εκ τούτου το πιο πιθανό συμπέρασμα που μπορεί να συναχθεί.

Η αντίθετη ιδέα - ότι δεν υπήρχε καθόλου ιστορικός Ιησούς και ότι ο "Ιησούς Χριστός" εξελίχθηκε από κάποιες καθαρά μυθικές ιδέες για μια μη ιστορική, ανύπαρκτη φιγούρα - είχε ιστορία περιπετειώδη τα τελευταία 200 χρόνια, αλλά συνήθως ήταν μια περιθωριακή ιδέα στην καλύτερη περίπτωση. Η ακμή της ήταν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του εικοστού αιώνα, όταν φάνηκε να ταιριάζει με κάποιες πρώιμες ανθρωπολογικές ιδέες σχετικά με τις θρησκείες που εξελίσσονται κατά μήκος παράλληλων μοτίβων και βασίζονται σε κοινά αρχέτυπα, όπως χαρακτηρίζεται από τη μελέτη επιρροής συγκριτικής θρησκείας του Sir James Frazer The Golden Bough). Αλλά απέτυχε να ευνοηθεί καθώς ο 20ος αιώνας προχώρησε και ελάχιστα στηρίχθηκε σε οποιονδήποτε μελετητή από τη δεκαετία του 1960.

Πιο πρόσφατα, η υπόθεση "Μύθος του Ιησού" αναβιώνει, κυρίως μέσω του διαδικτύου, των blogs, και των διάφορων βιβλίων. Αλλά οι υποστηρικτές της σχεδόν ποτέ δεν είναι ακαδημαϊκοί, πολλοί από αυτούς έχουν πολύ κακή αντίληψη των αποδεικτικών στοιχείων και σχεδόν όλοι έχουν σαφείς ιδεολογικούς στόχους. Σε γενικές γραμμές, εμπίπτουν σε δύο κύριες κατηγορίες: α) Οι νεοεποχίτες που ισχυρίζονται ότι ο Χριστιανισμός είναι στην πραγματικότητα παγανισμός και β) αντιχριστιανοί άθεοι ακτιβιστές που επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν την «έκθεσή» τους στην ιστορική έρευνα του Ιησού ώστε να υπονομεύσουν τον Χριστιανισμό.

Και οι δύο υποστηρίζουν ότι η καθολική συναίνεση σχετικά με την ύπαρξη ενός ιστορικού Ιησού οφείλεται καθαρά σε κάποιο είδος σιδερένιας λαβής που εξακολουθεί να έχει ο Χριστιανισμός πάνω στο θέμα, το οποίο έχει καταστείλει ή / και αγνοήσει την ιδέα ότι δεν υπήρχε καθόλου ιστορικός Ιησούς.

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν κάποιοι πολύ θεμελιώδεις λόγοι για τους οποίους υπάρχει μια ευρεία επιστημονική συναίνεση επί του θέματος οι οποίοι λόγοι υποστηρίζονται από μελετητές οι οποίοι ανήκουν σε ένα ευρύ φάσμα πεποιθήσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι αθεϊστές και αγνωστικιστές (π.χ. Bart Ehrman, Maurice Casey, Paula Fredriksen) και Εβραίοι (π.χ. Geza Vermes, Hyam Maccoby).

2. Μη πειστικά επιχειρήματα για την υποστήριξη μιας μυθικής προέλευσης του Ιησού

Πολλά από τα επιχειρήματα για έναν μυθικό Ιησού που μερικοί απλοί, παρασυρμένοι και μη άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι εξαιρετικά πειστικά, είναι ακριβώς τα ίδια που οι μελετητές θεωρούν γελοία και ανυπόστατα. Για παράδειγμα:

"Δεν υπάρχουν σύγχρονές του μαρτυρίες ότι ο Ιησούς υπήρξε, άρα δεν υπήρξε".

Αυτό μπορεί να ακούγεται σωστό σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα, δεν ισχύει όμως το ίδιο και για το παρελθόν. Υπάρχουν πολλά σημαντικά ιστορικά πρόσωπα για τα οποία έχουμε ελάχιστα στοιχεία, τα περισσότερα εκ των οποίων γράφτηκαν πολύ αργότερα από την περίοδο που έζησαν. Παράδειγμα ο Αννίβας, που, παρότι είναι μια σημαντική ιστορική φυσιογνωμία και η ιστορικότητά του δεν αμφισβητείται από κανέναν, δεν υπάρχουν σύγχρονες μαρτυρίες γι' αυτόν. Ένας επίσης σημαντικός παράγοντας είναι και η καταγωγή κάποιου: όσο πιο ταπεινή είναι, τόσο πιο απίθανο είναι να βρεθούν σύγχρονες μαρτυρίες. Το επιχείρημα αυτό λοιπόν, παρότι ακούγεται σοβαρό, δεν έχει καμία βάση.

Και βέβαια δεν αναπτύσσουμε καν εδώ, το γεγονός ότι έχουμε αναλυτικές περιγραφές αυτοπτών μαρτύρων τού Ιησού στην Καινή Διαθήκη, οι οποίοι ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ θεωρούνται από τους Μυθικιστές ως "μη αξιόπιστοι", έστω και αν ήταν πρόθυμοι ακόμα και να πεθάνουν για τη μαρτυρία τους!

"Ο τάδε συγγραφέας θα έπρεπε να γράψει για τον Ιησού αλλά δεν έγραψε, άρα ο Ιησούς δεν υπήρξε".

Το ερώτημα είναι, γιατί; Από πού προκύπτει το συμπέρασμα ότι θα έπρεπε;

Το ότι ένα ιστορικό πρόσωπο είναι διάσημο σήμερα δε σημαίνει ότι ήταν και στην εποχή του, ώστε να ασχολούνται οι ιστορικοί μαζί του. Ειδικά στην εποχή του Χριστού, το φαινόμενο των Ιουδαίων διδασκάλων ήταν τόσο συνηθισμένο που ένας ακόμη δάσκαλος με τους μαθητές του δεν προκαλούσε καμία έκπληξη.

Ο μόνος ιστορικός που ίσως να ενδιαφερόταν να το καταγράψει ήταν ο Ιώσηπος, ο οποίος ασχολήθηκε με το να καταγράψει όλες αυτές τις περιπτώσεις. Το πρόβλημα για τους μυθικιστές είναι... ότι το κάνει! Αυτός είναι και ο λόγος που έχουν βαλθεί να βγάλουν τον Ιώσηπο ψεύτη: είναι ο μόνος που θα είχε λόγο να αναφέρει τον Χριστό, και όντως το έκανε.

Οι διαφωνίες τους φυσικά έρχονται σε σύγκρουση με την επιστημονική κοινότητα, που αναγνωρίζει τις αναφορές του Ιώσηπου ως γνήσιες. Έτσι κι αυτό τους το επιχείρημα καταρρέει.

"Οι πρώτοι Χριστιανοί δεν θεωρούσαν τον Χριστό ως πρόσωπο, και ο Παύλος δεν αναφέρει πουθενά ότι ο Χριστός υπήρξε".

Το μόνο που αποδεικνύει το επιχείρημα αυτό είναι ότι οι μυθικιστές δεν μπήκαν καν στον κόπο να διαβάσουν την Αγία Γραφή, και ειδικά τις επιστολές του αποστόλου Παύλου με τα πλείστα παραδείγματα για το ότι ο Χριστός υπήρξε. Όχι ότι αποτελεί έκπληξη, απλά δείχνει το επίπεδο της "έρευνάς" τους. Και πολύ ασχοληθήκαμε με αυτό τους το επιχείρημα. Πάμε παρακάτω.

"Ο Χριστός αποτελεί αντιγραφή παγανιστικών μύθων".

Η θεωρία αυτή ξεκίνησε από την νεοεποχίτρια Dorothy Milne Murdock, η οποία εξέδωσε μια σειρά βιβλίων προσπαθώντας να αποδείξει ότι ο Χριστός δεν υπήρξε. Το πρόβλημα με τα βιβλία αυτά είναι τα τεράστια λογικά άλματα που κάνει προκειμένου να καταλήξει εκεί που θέλει.

Κλασσικό παράδειγμα η προσπάθειά της να ταυτίσει τη γέννηση του Χριστού με τη γέννηση μυθικών προσώπων όπως ο Περσέας ή ο Ηρακλής, παραβλέποντας βέβαια ότι η εκ παρθένου γέννηση του Κυρίου έχει τεράστιες διαφορές με τους μύθους για τις ερωτοτροπίες του Δία με διάφορες γυναίκες. Σημαντικό επίσης είναι ότι οι αναφορές στη ζωή του Χριστού έγιναν από πιστούς Ιουδαίους, που βδελύσσονταν κάθε τι το ειδωλολατρικό και άρα αποκλείεται να χρησιμοποίησαν τέτοιους μύθους.

"Ο Χριστός ήταν πνευματική οντότητα, και ποτέ δεν έγινε άνθρωπος".

Εδώ τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα, μιας και κάτι τέτοιο απαιτεί την παραδοχή ότι ο Χριστός υπήρξε, έστω και στη μορφή που οι αποκρυφιστές Τον δέχονται, και άρα η θεωρία ότι "ο Χριστός είναι μύθος" έχει ήδη πάει περίπατο. Αυτό βέβαια δεν τους εμποδίζει από το να επικαλούνται την άποψη αυτή για να στηρίξουν τη θεωρία τους. Έχει όμως κάποια βάση; Προφανώς και όχι.

Ο Earl Doherty, που πρωτοπαρουσίασε τη θεωρία αυτή μέσα από τα βιβλία του, προσπάθησε να ταυτίσει τον Μίθρα και τον Άτι με τον Χριστό, αλλά οι συγκρίσεις που κάνει απορρίπτονται από το σύνολο των ιστορικών μελετητών ως φαντασίες. Ακόμη περισσότερο, όπως και πριν, η ίδια η Αγία Γραφή αποδεικνύει ότι η θεωρία αυτή δε στέκει αφού μιλάει για ιστορικό πρόσωπο.

"Οι παλαιότερες χριστιανικές παραδόσεις δεν κάνουν αναφορά σε έναν ιστορικό Ιησού και λατρεύουν καθαρά μια ουράνια μυθική οντότητα. Δεν υπάρχουν αναφορές σε ένα γήινο Ιησού σε κανένα από τα πρώτα κείμενα της Καινής Διαθήκης, τα συγγράμματα του Παύλου"

Δεδομένου ότι πολλοί άνθρωποι που διαβάζουν τα επιχειρήματα των μυθικιστών δεν έχουν διαβάσει ποτέ τα γράμματα του Παύλου, αυτό ακούγεται πειστικό επίσης. Απλά όμως δεν είναι αλήθεια.

Ενώ ο Παύλος γράφει επιστολές για θέματα διδασκαλίας και συμβουλών, δεν προσπαθεί να κάνει βασικό μάθημα ιστορικότητας για το ποιος ήταν ο Ιησούς σε οποιαδήποτε από αυτές τις επιστολές (εξάλλου αυτό θα ήταν παράλογο, διότι μιλάει σε ανθρώπους που ήταν ΗΔΗ χριστιανοί), κάνει όμως αναφορές στην γήινη ζωή Του σε πολλά μέρη. Λέει ότι ο Ιησούς γεννήθηκε ως άνθρωπος, "γενόμενον εκ γυναικός" και γεννήθηκε Εβραίος (Γαλάτες 4:4). Επαναλαμβάνει ότι είχε «ανθρώπινη φύση» και ότι ήταν απόγονος του βασιλιά Δαβίδ (Ρωμαίους 1: 3) του Αβραάμ (Γαλάτ. 3:16), των Ισραηλιτών (Ρωμαίους 9: 4-5) και του Ιεσσαί (Ρωμαίους 15:12). Αναφέρει τις διδασκαλίες του Ιησού κατά τη διάρκεια της επίγειας διακονίας του σχετικά με το διαζύγιο (1 Κορ. 7:10), τους ιεροκήρυκες (1 Κορ. 9:14) και την επερχόμενη αποκάλυψη (1 Θεσσ., 4:15). Αναφέρει πώς εκτελέστηκε από τους άρχοντες (1 Κορ 2: 8) με σταύρωση (1 Κορ 1:23,2:2,2:8 - 2 Κορ 13: 4) και ότι πέθανε και θάφτηκε και ότι αναστήθηκε την τρίτη ημέρα (1 Κορ. 15: 3-4). Και λέει ότι είχε ένα αδελφό που λεγόταν Ιάκωβος τον οποίο ο ίδιος ο Παύλος είχε συναντήσει (Γαλάτες 1:19).

Έτσι οι Μυθικιστές έρχονται στην δύσκολη θέση και πρέπει «εξηγήσουν» πώς στην πραγματικότητα μια σαφής αναφορά στον Ιησού που είναι «γεννημένος από μια γυναίκα» ουσιαστικά σημαίνει ότι δεν γεννήθηκε από μια γυναίκα και πώς όταν ο Παύλος λέει ότι ο Ιησούς ήταν "κατά σάρκα απόγονος του βασιλιά Δαβίδ "αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν άνθρωπος και ο ανθρώπινος απόγονος ενός ανθρώπου βασιλιά".

"Ο Χριστός ξεκίνησε ως συμβολικό πρόσωπο, και δεν υπήρξε πραγματικά".

Αυτή τη φορά έχουμε τα βιβλία του R.G. Price να ευχαριστήσουμε. Εδώ τουλάχιστον δεν έχουμε προσπάθεια ταύτισης του Χριστού με μυθικές φιγούρες των διαφόρων θρησκειών, μιας και ο Price αναγνωρίζει ότι πρόκειται για ξεκάθαρα Ιουδαϊκό ζήτημα.

Εδώ όμως προκύπτει το απλό ερώτημα: γιατί τότε δεν υπάρχει καμία αναφορά σε κάτι τέτοιο; Γιατί οι πολέμιοι του Χριστιανισμού, ειδικά τους πρώτους αιώνες, δεν το χρησιμοποίησαν πουθενά σαν επιχείρημα; Τι έγινε, έπαθαν όλοι αμνησία επειδή έτσι βολεύει τους αποκρυφιστές σήμερα;

Μάλλον όχι. Ακόμα περισσότερο, εάν επρόκειτο για Ιουδαϊκούς μύθους, γιατί δεν γράφτηκαν έτσι που να ταιριάζουν 100% σε αυτό που οι Ιουδαίοι περίμεναν; Δεν θα έπρεπε ο Χριστός να είναι ένας μαχητικός βασιλιάς που θα προσπαθούσε να ξαναδώσει στον Ισραήλ τη χαμένη του αίγλη; Και όμως βλέπουμε να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: ο Χριστός δεν έχει καμία πολιτική επιδίωξη, και τελικά γίνεται στόχος του ιουδαϊκού ιερατείου που Τον παραδίδει στους Ρωμαίους για να Τον σταυρώσουν.

"Ο Χριστός ήταν σύνθεση άλλων υπαρκτών προσώπων".

Ίσως η λιγότερο αγαπημένη θεωρία των μυθικιστών. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Χριστός ήταν στην πραγματικότητα ο Ιούλιος Καίσαρας ή άλλοι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, και ότι παρουσιάστηκαν ως Ιουδαίοι διδάσκαλοι σε μια προσπάθεια να γίνουν αποδεκτοί από τους Ιουδαίους. Φυσικά η θεωρία αυτά απορρίπτεται συλλήβδην από τους ιστορικούς.

"Ο Ιώσηπος έχει αλλοιωθεί από τους Χριστιανούς, άρα δεν μετράει".

Το πρόβλημα με τη συγκεκριμένη θεωρία είναι ότι το κείμενο του Ιώσηπου χρησίμεψε ως πηγή ενώ ακόμα ήταν πρόσφατο, πράγμα που αποκλείει τη δυνατότητα προσθηκών χωρίς αυτές να εντοπιστούν άμεσα.

Πχ η φράση "αδελφός Ιησού του λεγόμενου Χριστού" αναφέρεται τουλάχιστον τρεις φορές από τον Ωριγένη, σε μια εποχή που η οποιαδήποτε επέμβαση Χριστιανών σε ιστορικά κείμενα -και μάλιστα μια επέμβαση τέτοιας εμβέλειας ώστε το πρωτότυπο να εξαφανιστεί- ήταν απλά αδύνατη.

Αντίστοιχα επιχειρήματα για τον Τάκιτο ή άλλους συγγραφείς της εποχής καταρρίπτονται με τον ίδιο τρόπο: Η αλλοίωση ήταν αδύνατον να γίνει τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού, ενώ είναι ασήμαντη για τα μέτρα που θα μπορούσε να γίνει σε μεταγενέστερους αιώνες -πχ στο Βυζάντιο-, όπου θα μπορούσαν να αλλάξουν όλα τα ιστορικά κείμενα εάν πραγματικά υπήρχε τέτοια πρόθεση.

 3. Η πραγματικότητα τους διαψεύδει

Τι είναι όμως αυτό που καταρρίπτει τις θεωρίες των μυθικιστών;

Εκτός από τις ιστορικές αναφορές που κάνουν ότι δεν βλέπουν, στην πράξη είναι ακριβώς αυτό που οι ίδιοι ανοήτως επικαλούνται ως δήθεν "επιχείρημα υπέρ τους": οι περιγραφές των ευαγγελίων. Εάν ο στόχος των ευαγγελιστών ήταν να δημιουργήσουν μια μυθική φιγούρα που θα προσέλκυε πιστούς στη νέα θρησκεία που αυτοί δημιούργησαν -όπως οι μυθικιστές ισχυρίζονται-, γιατί δεν φρόντισαν να κατασκευάσουν κάποιον που θα ταίριαζε στα όσα οι Ιουδαίοι περίμεναν; Γιατί ο Χριστός να είναι ταπεινός και τελικά να σταυρωθεί από τους Ρωμαίους, αντί να είναι "ο βασιλιάς του Ισραήλ που σύντομα θα διώξει τους κακούς Ρωμαίους", όπως περίπου παρουσιάζονται οι σύγχρονοι ψευδοπροφήτες και αρχηγοί σεκτών;

Γιατί αυτά που έγραφαν ήταν η πραγματικότητα. Δεν υπήρχε κάποια "πηγή" για να αντλήσουν οι ευαγγελιστές μυθικές θεωρίες. Η μόνη λογική εξήγηση που μπορεί να δοθεί είναι ότι έγραψαν ακριβώς αυτά που είδαν και έζησαν.

Πού καταλήγουμε λοιπόν; Εκεί που ξέραμε ήδη: στο ότι ο Χριστός υπήρξε ως ιστορικό πρόσωπο, και ότι οι θεωρίες των μυθικιστών είναι απλά ανοησίες, με τις όποιες "αποδείξεις" υπέρ τους να περιορίζονται αποκλειστικά στη σφαίρα της φαντασίας τους.

Η ιστορική κοινότητα έχει εδώ και καιρό απορρίψει τις θεωρίες αυτές, και έχει αναγνωρίσει την ιστορικότητα του Χριστού. Οι μόνοι που επιμένουν να την αρνούνται κολλημένοι σε παρωχημένες και διαψευσμένες θεωρίες τού 18ου αιώνα, είναι οι νεοεποχίτες και αντιχριστιανοί, και κανένας σοβαρός ιστορικός δεν τους παίρνει στα σοβαρά.

Ας πάψουν λοιπόν να μας πουλάνε παραμύθια ότι δήθεν "όλοι οι ιστορικοί συμφωνούν μαζί τους". Επειδή οι Ιστορικοί δεν χρωστάνε τίποτα να ασχολούνται με θλιβερά και ανυπόστατα απολιθώματα διαψευσμένων θωριών τού 18ου αιώνα.