Το έτος 1871 τα μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας αριθμούσαν πάνω από εκατό Ιάπωνες. Τα ηγετικά στελέχη ήσαν ως επί το πλείστον διανοούμενοι, οι οποίοι είχαν αγωνισθεί για το Σογκούν^[31]. Το Χακοντάτε, όπου είχε αναπτυχθεί το πρώτο Ορθόδοξο φυτώριο, ήταν πόλη επαρχιακή που βρισκόταν στο περιθώριο των μεγάλων πνευματικών και πολιτικών ζυμώσεων της χώρας. Για τη συστηματική διάδοση της Ορθοδοξίας στην Ιαπωνία, αποφασιστικής σημασίας ήταν το Τόκιο.

Ο Σαβάμπε επέμενε για τη μεταφορά της δραστηριότητας του π. Νικολάου στην πρωτεύουσα· ο τελευταίος συμφωνούσε με την άποψη αυτή, έβλεπε όμως ότι χρειαζόταν να παραμείνει για κάποιο διάστημα στο Χακοντάτε για να ολοκληρώσει ορισμένες προσπάθειές του και για να παραδώσει την εργασία στον π. Ανατόλιο, τον Ρώσο Ιερομόναχο που αναμενόταν να φθάσει.

Στο Τόκιο ο Σαβάμπε είχε διάφορες επαφές, μερικοί δε φίλοι του τον προσκάλεσαν να συνεταιρισθεί μαζί τους σε μια επικερδή επιχείρηση, τους εξήγησε όμως ότι ήταν ήδη αποφασισμένος να αφιερωθεί στο έργο της διαδόσεως του ευαγγελίου^[32].

Τον Δεκέμβριο του 1871 επισκέφθηκε το Τόκιο για ιδιωτικές του υποθέσεις και ο Ιωάννης Όνο. Ο Σαβάμπε είχε μεγάλη εμπιστοσύνη στις ικανότητες του φίλου του και, πεπεισμένος ότι εκείνος θα ήταν πιο χρήσιμος για την επιτυχία της μετακινήσεως του π. Νικολάου στο Τόκιο, πρότεινε να ανταλλάξουν αποστολές: Ο Όνο να ερχόταν στο Τόκιο και ο Σαβάμπε να αναλάβει την ευθύνη του ιεραποστολικού κλιμακίου της Σεντάι.

Τον Ιανουάριο του 1872, μετά την έλευση του π. Ανατολίου στο Χακοντάτε, ο Κασάτκιν αποφάσισε να μεταφερθεί στο Τόκιο^[33]. Όταν έφθασε στη Γιοκοχάμα, ο π. Νικόλαος συναντήθηκε με τον Όνο. Ο τελευταίος θα επικοινωνούσε με τον υπουργό των Εξωτερικών, τον Σοεζίμα, για να τον κατατοπίσει σχετικά. Η εγκατάσταση στο Τόκιο δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Στην αρχή ο π. Νικόλαος έμενε σε ξενοδοχείο, κατόπιν φιλοξενήθηκε στο σπίτι ενός Αμερικανού, τελικά βρέθηκε ένα μικρό δωμάτιο τεσσάρων τετραγωνικών μέτρων, όπου έγινε και η πρώτη συνάντηση τεσσάρων-πέντε προσώπων, τα οποία ο Όνο κάλεσε για να γνωρίσουν τον Ρώσο πρεσβύτερο. Η δεύτερη συνάντηση δεν πραγματοποιήθηκε, διότι μία μεγάλη πυρκαγιά αποτέφρωσε τη συνοικία εκείνη. Ο π. Νικόλαος βρήκε για λίγο διάστημα κατάλυμα στο σπίτι ενός Νοτιοαμερικανού^[34].

Παράλληλα με τις προσωπικές του δυσκολίες και δοκιμασίες ο Ορθόδοξος Ιερέας είχε να αντιμετωπίσει τις ανησυχητικές ειδήσεις περί συλλήψεως των Ορθοδόξων κατηχητών στη Σεντάι και το Χακοντάτε, για τις οποίες θα μιλήσουμε στην επόμενη παράγραφο.

Εντός του 1872, ο π. Νικόλαος πέτυχε να νοικιάσει, στο όνομα της Ρωσικής Πρεσβείας, μερικά φτωχικά σπιτάκια που βρίσκονταν μέσα σε κεντρικό οικόπεδο του Τόκιο, στον λόφο Σουρουγκαντάι. Εγκαταστάθηκε εκεί και άνοιξε το σχολείο του. Την ημέρα παρέδιδε ρωσικά μαθήματα και το βράδυ είχε φιλικές επικοινωνίες, κατά τις οποίες ανέπτυσσε τις Χριστιανικές διδασκαλίες σε όσους το επιθυμούσαν^[35]. Η προσπάθεια αυτή έφερε σύντομα αξιόλογο καρπό. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους δέκα από τους νέους μαθητές του ζήτησαν να βαπτισθούν.

Το μυστήριο τελέσθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 1872 -και πάλι με μυστικότητα και μεγάλες προφυλάξεις λόγω των υφισταμένων απαγορευτικών εντολών της κυβερνήσεως. Παρά τα ληφθέντα όμως μέτρα ο π. Νικόλαος βρισκόταν υπό το άγρυπνο βλέμμα διαφόρων άγνωστων Ιαπώνων πρακτόρων. Μετά το βάπτισμα της πρώτης ομάδας, γνωστός του βουδδιστής Ιερέας τον κάλεσε και του έδωσε έναν κύλινδρο χαρτιού. Όταν τον άνοιξε, ο Χριστιανός Ιερέας βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Ενώπιόν του είχε λεπτομερέστατο διάγραμμα της αίθουσας στην οποία έγινε η βάπτιση, όπου σημειώνονταν με κάθε λεπτομέρεια οι θέσεις όλων όσοι έλαβαν μέρος, καθώς και των αντικειμένων που χρησιμοποιήθηκαν στην τελετή. Όπως διαλευκάνθηκε αργότερα, το σχέδιο εκείνο οφειλόταν σε κατάσκοπο, φίλο ενός από τους βαπτισθέντες, ο οποίος κατόρθωσε να υποκριθεί τον ενδιαφερόμενο και έτσι να πάρει την άδεια να παρακολουθήσει την τελετή.

Η ανάμνηση των προσφάτων διωγμών των Ορθοδόξων της Σεντάι και του Χακοντάτε, για τους όποιους θα μιλήσουμε ευθύς αμέσως, προκάλεσε στον Χριστιανό Ιερέα ταραχή. Είχαν λοιπόν ανακαλυφθεί και οι νέοι μαθητές και κινδύνευαν; Ο βουδδιστής Ιερέας με μυστηριώδες χαμόγελο του εξήγησε ότι το σχέδιο είχε αποσταλεί με μία σχετική αναφορά στην κυβέρνηση και από εκεί του είχε διαβιβασθεί αντίγραφο, λόγω συνεργασίας μεταξύ βουδδιστικών ναών και κρατικών υπηρεσιών για τις θρησκευτικές υποθέσεις^[36]. Δεν υπήρχε όμως πρόθεση να ληφθούν μέτρα εναντίον κανενός. Παρά την πρώτη ανησυχία η περιπέτεια αυτή έδωσε σημάδια ελπίδας στον π. Νικόλαο: Η ανοχή εκείνη ήταν ένδειξη ότι η αυστηρή πολιτική της κυβερνήσεως εναντίον των Χριστιανών εισερχόταν σε περίοδο υφέσεως.

Τον Δεκέμβριο βαπτίσθηκαν ακόμη δέκα πρόσωπα. Η κατασκόπευση πάντως των κινήσεων του Ορθόδοξου ιερομονάχου δεν μειώθηκε. Το πρόσωπό του έγινε αντικείμενο ποικίλων φημών μεταξύ όλων των τάξεων του λαού. Άλλοι τον θεωρούσαν πράκτορα· μερικοί έλεγαν ότι απέβλεπε στην κατάκτηση της συμπάθειας των Ιαπώνων για να διευκολύνει την κατάλληλη στιγμή τα στρατιωτικά σχέδια των Ρώσων. Ορισμένοι πίστευαν ότι ανήκε στη Ρωσική αυτοκρατορική οικογένεια. Για να διασκεδάσει τις υποψίες περί πολιτικών σκοπιμοτήτων των ενεργειών του ο π. Νικόλαος έστειλε υπόμνημα στο Υπουργείο Εξωτερικών, διαβεβαιώνοντας ότι οι Χριστιανικές διδασκαλίες που κήρυττε δεν απέβλεπαν κατά κανένα τρόπο στην υπονόμευση της νομιμότητος και του πατριωτισμού των Ιαπώνων. Η διάλυση όμως των φόβων των αρμοδίων δεν ήταν τόσο εύκολη υπόθεση.

Διάφοροι πράκτορες της αστυνομίας συνέχισαν να παρακολουθούν τα μαθήματα του Ρώσου Ιερέα. Ακόμη όμως και σ’ αυτό το τραχύ σώμα των Ιαπώνων πρακτόρων ο λόγος του Θεού είχε δραστικότητα. Ένας απ' αυτούς όχι μόνο έγινε Χριστιανός, αλλά συνέταξε ειδική αναφορά υπέρ της επίσημης αναγνωρίσεως του Χριστιανισμού, την οποία προσπάθησε, παρά τις αντιρρήσεις του Όνο, να προωθήσει μέχρι τον αυτοκράτορα. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι, καθώς φαίνεται, η αναφορά εκείνη παραπέμφθηκε στα αρχεία της πρώτης κρατικής υπηρεσίας που την έλαβε, η μεταστροφή του δείχνει την επίδραση του Ορθόδοξου ιερέα και της διδασκαλίας του. Εκτός από τις άμεσες αυτές μεταστροφές, φαίνεται ότι και άλλες μυστικές ζυμώσεις γίνονταν στις ψυχές των Ιαπώνων κατασκόπων. Μετά πενταετία ένας σπουδαστής της Θεολογικής Σχολής, που ίδρυσε ο π. Νικόλαος μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων, ομολόγησε στον τελευταίο ότι αρχικά είχε σταλεί από την ιαπωνική αστυνομία για να τον κατασκοπεύσει^[37].

Προηγούμενο * Επόμενο

Σημειώσεις:

31. Η. Kishimoto, μν. έργ., σ. 183. Σύμφωνα με άλλη πληροφορία, που δημοσιεύθηκε στο ελληνικό περιοδικό εκκλησιαστική Αλήθεια, 10 (1890), σ. 36, κατά το έτος της μεταφοράς της έδρας της Ιεραποστολής στο Τόκιο, ο αριθμός των Ορθοδόξων ήταν μόνο τριάντα. Στο ζήτημα των στατιστικών είναι δύσκολο να αποφανθεί κανείς για το ποιο είναι ακριβές. Πιθανότερη παρουσιάζεται η πληροφορία του Kishimoto, ο οποίος στηρίζεται σε Ιαπωνικές πηγές και συμφωνεί με τα στοιχεία που αναφέρονται στην αφήγηση του Cary. Από το δίλημμα μπορούμε να βγούμε, αν θεωρήσουμε ότι στη μία περίπτωση υπολογίζονται μόνο οι βαπτισμένοι, ενώ στην άλλη και οι κατηχούμενοι. Από τα στοιχεία που δίνονται για επόμενα έτη, φαίνεται ότι οι αποδεχθέντες την Ορθοδοξία ήσαν πολύ περισσότεροί από τον αριθμό των βαπτισθέντων (Ο. Cary, μν. έργ., σ. 398).

32. Η απάντησή του ήταν: «Έχω μια επιχείρηση πολύ μεγαλύτερης σημασίας· έχω αφιερώσει τον εαυτό μου στον Θεό, στο έργο της διαδόσεως του ευαγγελίου» (Ο. Cary, μν. έργ., σ. 393).

33. Η. Kishimoto, μν. έργ., σ. 393. Me Coy, μν. έργ., σ. 164. «Οι εν Ιαπωνία Χριστιανοί Ιεραπόστολοι και αι σχετικαί αυτών πρόοδοι», εκκλησιαστική Αλήθεια 2 (1881-82), σ. 671.

34. Ο. Cary, μν. έργ., σ. 394.

35. Παρόμοια μέθοδο προσεγγίσεως των Ιαπώνων εφάρμοζαν και διαπρεπείς Προτεστάντες Ιεραπόστολοι (Kishimoto, μν. έργ., σ, 183).

36. Ο. Cary, μν. έργ., σ. 402-403. Η. Kishimoto, μν. έργ., σ. 183. Ανάλογη κατασκόπευση γινόταν και στους Προτεστάντες Ιεραποστόλους.

37. Ο. Cary, μν. έργ., σ. 403-404. Mc Coy μν. έργ., σ. 165.