Ο πατήρ Νικόλαος (ρωσικά Νικολάι) Κασάτκιν, για να αποφύγει κάθε υποψία ότι επιδιώκει να επηρεάσει τους Ιάπωνες πολιτικά μέσω της Ορθοδοξίας, έθεσε ως βασική αρχή να έχει μαζί του όσο το δυνατόν λιγότερους Ρώσους συνεργάτες. «Στην Ορθόδοξη Ιεραποστολή της Ιαπωνίας δεν υπήρξαν ποτέ περισσότεροι από τέσσερις ξένοι Ιεραπόστολοι»¹. Ο π. Κασάτκιν πίστευε ότι ο Χριστιανισμός έπρεπε να διαδοθεί στην Ιαπωνία από τους ίδιους τους Ιάπωνες και όχι από Ρώσους. Όλες του οι προσπάθειες και οι σχεδιασμοί κατευθύνονταν από την επιθυμία «να δημιουργήσει μία τοπική Εκκλησία, Ορθόδοξη στην πίστη, Ιαπωνική στο πνεύμα»².

Στις 31 Μαρτίου 1873 τερματίσθηκαν οι διωγμοί κατά των Χριστιανών και άνοιξαν νέοι ορίζοντες στους Ορθοδόξους για ελεύθερη ιεραποστολική προσπάθεια. Ο π. Νικόλαος ανέθεσε την ενορία του στο Χακοντάτε, αποτελούμενη από 50 πιστούς, στον βοηθό του ιερομόναχο Ανατόλιο Τυχάι και ο ίδιος μετακινήθηκε με έναν κατηχητή και ένα διερμηνέα στο Τόκιο, όπου ίδρυσε το κέντρο της Ορθόδοξης Ιεραποστολής για όλη τη χώρα.

Στο έργο της διαδόσεως του ευαγγελίου όφειλαν να συμμετέχουν κληρικοί και λαϊκοί, όλοι οι πιστοί. Κάθε μία από τις μεγάλες ενορίες είχε και έναν Ιεραποστολικό σύλλογο γυναικών. Τα μέλη του συνέρχονταν μια φορά τον μήνα για τη μελέτη και βελτίωση της Ορθόδοξης προσπάθειας, η οποία περιελάμβανε τη φροντίδα για τους φτωχούς και τα απροστάτευτα παιδιά, την αναζωογόνηση του θρησκευτικού ενθουσιασμού στις καρδιές των χλιαρών και τη διάδοση των Χριστιανικών αληθειών στις γυναίκες που έμεναν προσκολλημένες στην παραδοσιακή ιαπωνική θρησκευτικότητα³.

Η Εκκλησία της Ρωσίας υποστήριζε οικονομικά το έργο της Εκκλησίας στην Ιαπωνία, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό από όσο οι δυτικές Ευρωπαϊκές εκκλησίες τους δικούς τους Ιεραποστόλους. Οι ρωμαιοκαθολικές και οι προτεσταντικές ιεραποστολές στην Ιαπωνία είχαν αντίστοιχα 26 και 15 φορές περισσότερα χρήματα από όσα η Ορθόδοξη ιεραπόστολή⁴. Ένα μεγάλο μέρος των εξόδων καλυπτόταν από τους Ιάπωνες πιστούς και στο τέλος του 19ου αιώνα υπήρξαν συγκινητικές στιγμές, όπου οι Ορθόδοξοι Ιάπωνες προσέφεραν βοήθεια για τις ρωσικές περιοχές που κατά τη διάρκεια ενός πολύ άσχημου χρόνου υπέφεραν από πείνα.

Οι σχέσεις μεταξύ του π. Νικολάου Κασάτκιν και των ετεροδόξων χριστιανών ήσαν πάντοτε εγκάρδιες. Συχνά συνεργαζόταν μαζί τους για διάφορες υποθέσεις που αφορούσαν τη σχέση των Ιεραποστόλων με την κυβέρνηση. Κατά το Παγκόσμιο ιεραποστολικό Συνέδριο στο Εδιμβούργο το 1910, έστειλε θερμό χαιρετισμό, επισημαίνοντας όμως ότι «δεν είμαστε ένα, διότι δεν συμφωνούμε στη διδασκαλία»⁵.

Από το πρώτο έτος της αφίξεώς του στο Τόκιο, ο π. Νικόλαος ίδρυσε σεμινάριο για την εκπαίδευση γηγενούς κλήρου. Οι πρώτοι Ιάπωνες Ιερείς, που χειροτονήθηκαν το 1875 από τον Επίσκοπο Καμτσάτκας Παύλο, ήσαν τα πρωτότοκα πνευματικά παιδιά του π. Κασάτκιν, άνθρωποι με πολλές ικανότητες, ο δυναμικός σαμουράι Παύλος Σαβάμπε και ο γιατρός ΙωάννηςΣακάι⁶.

Το 1878 οργανώθηκε πληρέστερα η Ορθόδοξη Ιαπωνική Εκκλησία με ο Ιερείς, 27 κατηχητές και 51 βοηθούς κατηχητές.

Το 1879, η ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Εκκλησίας κατέστησε την Ιαπωνία Επισκοπή και εξέλεξε για τη θέση αυτή τον π. Νικόλαο με τον τίτλο του Επισκόπου Ρεβέλσκυ. Στη συνέχεια, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ιαπωνίας αναπτύχθηκε ταχύτατα.

Το 1888 οι Ορθόδοξοι αριθμούσαν 6.099. Το 1891, ο αριθμός τους έφθασε τις 20.048, με 22 Ιερείς και 219 ναούς και παρεκκλήσια⁷.

Το 1902 οι Ιερείς ήσαν 30 και οι Διάκονοι 7. Το 1904, ο αριθμός των Ορθοδόξων έφθασε τους 28.230⁸.

Ο Επίσκοπος Νικόλαος κατέβαλε ιδιαίτερες προσπάθειες για να εκπαιδεύσει κατηχητές από την τάξη των λαϊκών. Παράλληλα με το σεμινάριο, ίδρυσε σχολή για τη θεολογική και πνευματική τους κατάρτιση. Για την Ορθόδοξη εκπαίδευση των παιδιών δεν υιοθέτησε την ίδρυση κανονικών σχολείων, όπως έκαναν οι ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες, αλλά οργάνωσε ειδικά κατηχητικά σχολεία, τροποποιώντας την υφιστάμενη κοινή πρακτική των βουδδιστικών σχολείων, όπου τα παιδιά μάθαιναν τις διδασκαλίες του Βούδδα και βουδδιστικά τραγούδια.

Το 1902 τα σχολεία αυτά είχαν 1.169 μαθητές, οι οποίοι παρακολουθούσαν οικειοθελώς τα μαθήματα. Από αυτούς, 209 προέρχονταν από οικογένειες προσκολλημένες στην πατροπαράδοτη θρησκεία⁹.

Ο Κασάτκιν καθιέρωσε για τη διοίκηση της Εκκλησίας κληρικολαϊκό συνοδικό σύστημα. Έδωσε υπεύθυνη θέση σε όλα τα μέλη της Ορθόδοξης Ιαπωνικής Εκκλησίας εξασφαλίζοντας έτσι την ενότητα προγράμματος και έργου και ενισχύοντας τις μικρές Ορθόδοξες κοινότητες οι οποίες δεν είχαν τον δικό τους ιερέα. Ανά δύο χρόνια η κάθε ενορία θα έπρεπε να στέλνει αντιπροσώπους σε μία «Γενική Σύνοδο», στην οποία προήδρευε ο ίδιος, για να συζητήσουν τα γενικότερα εκκλησιαστικά θέματα. Στο χρονικό διάστημα μεταξύ των Γενικών Συνόδων, όλοι οι Ιερείς ελάμβαναν μέρος σε μικρότερες συνάξεις. Η πρώτη σύναξη έγινε το 1874 με 8 αντιπροσώπους που εκπροσωπούσαν περίπου χίλιους Ιάπωνες Ορθοδόξους διασκορπισμένους σε ολόκληρη τη χώρα¹⁰.

Ο Κασάτκιν έδειξε επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μετάφραση Ορθοδόξων βιβλίων στην ιαπωνική γλώσσα. Ένα μεγάλο μέρος της ημέρας του ήταν αφιερωμένο στη μετάφραση θρησκευτικών κειμένων. Από το πρώτο έτος (1873) της εγκαταστάσεώς του στο Τόκιο όρισε ειδική επιτροπή μεταφραστών, αποτελούμενη από εννέα Ιάπωνες φιλολόγους, η οποία εργάσθηκε ακαταπόνητα. Το 1900 κυκλοφόρησαν τρεις περιοδικές εκδόσεις: η επιστήμη έκδοση της Ιεραποστολής «Sei Keo Shimbo» (Ορθόδοξος Κήρυκας) και δύο μηνιαίες εκδόσεις με εποικοδομητικό Ορθόδοξο περιεχόμενο. Το 1902 είχαν μεταφρασθεί 89 θεολογικά βιβλία¹¹.

Ο Κασάτκιν ενδιαφέρθηκε κατεξοχήν για την ανάπτυξη της λειτουργικής ζωής της κοινότητας προσαρμοσμένης νηφάλια στην ιαπωνική νοοτροπία. Το 1873 κατόρθωσε να αποκτήσει μεγάλη έκταση γης στο κέντρο του Τόκιο, στον λόφο Σουρούγκα Ντάι, στο προάστιο Κάντα. Σ’ αυτόν τον χώρο ανήγειρε τον Ορθόδοξο καθεδρικό ναό αφιερωμένο στην ανάσταση του Χριστού.

Κτίσθηκε σε βυζαντινό ρυθμό βάσει σχεδίων Ρώσων αρχιτεκτόνων και εγκαινιάσθηκε το 1891. Ο ναός αυτός έγινε γνωστός ως Νικολάι Ντο (οίκος του Νικολάι) και μέχρι σήμερα ελκύει ξένους και Ιάπωνες με το κάλλος του.

Ο μεγάλος όμως μαγνήτης, ο οποίος προσήλκυε τις ψυχές προς την πίστη, ήταν η εσωτερική ομορφιά της Ορθόδοξης Θείας Λειτουργίας, η οποία τους οδηγούσε, με τον πιο αποκαλυπτικό τρόπο, στο μυστήριο της λυτρώσεως. Πιστός στην Ορθόδοξη παράδοση, ο Κασάτκιν μετέφρασε, από τα πρώτα χρόνια της αποστολικής του διακονίας, τα λειτουργικά κείμενα στην Ιαπωνική και αγωνίσθηκε για την καλύτερη δυνατή τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Εκατονταμελής χορωδία έψελνε στον ναό της αναστάσεως¹², χρησιμοποιώντας τα μουσικά μοτίβα τα οποία αντιστοιχούσαν στο αίσθημα της ιαπωνικής κοινότητος. Ενωρίς επίσης οργανώθηκε και μια παιδική χορωδία.

Προηγούμενο * Επόμενο

Σημειώσεις:

* Οι αρχικές παράγραφοι του άρθρου παραλείπονται στον παρόντα τόμο, διότι τα γεγονότα της πρώτης αυτής φάσεως της διαδόσεως της Ορθοδοξίας στην Ιαπωνία μέχρι τον Μάρτιο του 1773 εκτίθενται αναλυτικά στη μελέτη «Ο όρθρος της Ορθοδοξίας στην Ιαπωνία».

1. J. Glazik, Die Russisch Οrthodoxe Heidenmission seit Peter dem Grossen, Münster 1954.

2. N. Struve, «Orthodox Missions, Past and Present», St Vladimir’s Seminary Quarterly, New York 1963, No 1, σ. 38.

3. J. Glazik, μν. έργ. σ. 199.

4. N. Struve μν. έργ. σ. 38.

5. Nad. Gorodetzky, «The Missionary Expansion of the Russian Orthodox Church», International Review of Missions, London, 31 (1942), o. 410-411.

6. Μολονότι ο Σαβάμπε ήταν ο πρώτος Ιάπωνας που χειροτονήθηκε Ιερέας, δεν ήταν ο πρώτος Ιάπωνας που δέχθηκε την Ορθόδοξη πίστη. Υπάρχει πληροφορία ότι τον 18ο αιώνα ορισμένοι Ιάπωνες είχαν ασπασθεί την Ορθοδοξία. «Το σχολείο Ρωσικής γλώσσας, που είχε ιδρυθεί στο Ιρκούτσκ την εποχή της Αικατερίνης Β΄, είχε και Ιάπωνες σπουδαστές που είχαν ναυαγήσει στην ακτή της Σιβηρίας και υπάρχει η πληροφορία ότι υπήρξε εκεί ένας Ορθόδοξος Ιάπωνας» (Nad. Gorodetzky, μν. έργ., σ. 188).

7. J. Meyendorff, L’Église Orthodoxe hier et aujourd’hui, Paris (Seuil) 1960.

8. Βλ. Glazik, μν. έργ., σ. 187-188.

9. J. Glazik, μν. έργ. σ. 188-189.

10. J. Glazik, μν. έργ. σ. 187.

11. N. Struve μν. έργ. σ. 38.

12. Nad. Gorodetzky, μν. έργ., σ. 411.