Επιστολή τής Εκκλησίας τής Αλβανίας στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο για το πρόβλημα τής αυτοκεφαλίας τής Εκκλησίας τής Ουκρανίας

Επιστολή τής Εκκλησίας τής Αλβανίας στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο

για το πρόβλημα τής αυτοκεφαλίας τής Εκκλησίας τής Ουκρανίας

Αναδημοσίευση από: http://orthodoxalbania.net

Παναγιώτατε και Θειότατε Αρχιεπίσκοπε Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικέ Πατριάρχα, εν Χριστώ τω Θεώ λίαν αγαπητέ και περιπόθητε αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών Ταπεινότητος, Κύριε Βαρθολομαίε, την Υμετέραν Θειοτάτην Παναγιότητα εν Κυρίω κατασπαζόμενοι, υπερήδιστα προσαγορεύομεν.

«Ο επιφανείς Χριστός ο Θεός ημών και τον κόσμον φωτίσας» είθε να καταυγάζη τας σκέψεις, τας αποφάσεις και ενεργείας πάντων των Ορθοδόξων κατά το Νέον Έτος κατευθύνων την Εκκλησίαν, «ην περιεποιήσατο δια του ιδίου αίματος» εις οδούς ειρήνης.

Συνελθόντες εν Συνόδω την 4η Ιανουαρίου 2019 ανέγνωμεν ενδελεχώς το από 24ης Δεκεμβρίου 2018 αποσταλέν Γράμμα της Υμετέρας Θειοτάτης Παναγιότητος και εκτενώς ησχολήθημεν μετά του θέματος της χορηγήσεως αυτοκεφαλίας εις την εν Ουκρανία Ορθόδοξον Εκκλησίαν. Μετ' ειλικρινούς σεβασμού και αγαπώσης παρρησίας, ως πάντοτε, συνοψίζομεν την εκτίμησιν της κατ' Αλβανίαν Εκκλησίας, κυρίως ως προς τα αφορώντα εις τας ενεργείας του Αγίου Πνεύματος.

Είναι ήδη γνωστή η ασκηθείσα ημετέρα κριτική προς την Εκκλησίαν της Ρωσίας δια την άρνησιν να μετάσχη εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον της Ορθοδόξου Εκκλησίας εν Κρήτη. Ομοίως και προσφάτως δια την σπουδήν να διακόψη την ευχαριστιακήν κοινωνίαν μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ειδικώτερον εις επιστολήν ημών (7 Νοεμβρίου 2018) μεταξύ άλλων επεσημάναμεν εις τον Μακαριώτατον Πατριάρχην Μόσχας κ. Κύριλλον ότι: «… Είναι δυνατόν η απόφασις και η εντολή της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ρωσίας να ακυρώνη την ενέργειαν του Αγίου Πνεύματος εις τους Ορθοδόξους ναούς, οι οποίοι λειτουργούν υπό την δικαιοδοσίαν του Οικουμενικού Πατριαρχείου; … . Ομολογούμεν ότι είναι αδύνατον να συμφωνήσωμεν με τοιαύτας αποφάσεις. Η Θεία Ευχαριστία, το ασύλληπτου ιερότητος και μοναδικής σημασίας μυστήριον, επιβάλλεται να μένη εκτός οιασδήποτε εκκλησιαστικής διενέξεως».

Ο αυτός πόνος και η αγωνία δια την διαφύλαξιν της ενότητος της Ορθοδόξου Εκκλησίας υποχρεώνει ημάς να διατυπώσωμεν θεμελιώδη αμφιβολίαν, ως προς την επικύρωσιν αναδρομικώς χειροτονιών τελεσθεισών υπό καθηρημένου, αφορισμένου και αναθεματισμένου προσώπου. Η πολιτεία του τελέσαντος τας εν λόγω πράξεις κ. Φιλάρετου Ντενισένκο (πρωταγωνιστού της εν Ουκρανία εκκλησιαστικής κρίσεως) είναι αποκαλυπτική. Χειροτονηθείς Επίσκοπος του Πατριαρχείου Μόσχας το 1962, διετέλεσεν μεταξύ άλλων Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Υποθέσεων αυτού και Μητροπολίτης Κιέβου. Το 1991 εζήτησεν αυτοκεφαλίαν, ουχί από το οικουμενικόν Πατριαρχείον, αλλά από την κατ' αυτόν τότε «Μητέρα Εκκλησίαν», το Πατριαρχείον Μόσχας. Το 1992 καθηρέθη, ενώ το 1997 αφωρίσθη και ανεθεματίσθη υπό της Εκκλησίας της Ρωσίας, οργανικού μέλους της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, των ενεργειών τούτων αναγνωρισθεισών υπό πασών των Ορθοδόξων Αυτοκέφαλων Εκκλησιών.

Όσον χρόνον ο κ. Φιλάρετος ήτο καθηρημένος και αναθεματισμένος ετέλεσεν αντικανονικώς τελετουργίας, μη συνιστώσας έγκυρα μυστήρια. Συνεπώς και αι τελεσθείσαι υπ' αυτού χειροτονίαι είναι ανυπόστατοι, κεναί, στερούμεναι της θείας χάριτος και της ενεργείας του Αγίου Πνεύματος. Μεταξύ αυτών και αι χειροτονίαι εις διάκονον, πρεσβύτερον και τελικώς εις επίσκοπον του γραμματέως αυτού Σεργκέι Ντουμένκο, νυν Μητροπολίτου Επιφανείου. Εν τω Υμετέρω Γράμματι της 24ης Δεκεμβρίου 2018 σημειούται: «… αποκαταστήσαντες τούτους εις τους οικείους αυτοίς αρχιερατικούς και ιερατικούς βαθμούς…». Διερωτώμεθα, όμως, κατά πόσον αι τελεσθείσαι υπό του κ. Φιλάρετου χειροτονίαι, αφωρισμένου και αναθεματισμένου όντος, απέκτησαν, εξ υστέρου, άνευ κανονικής χειροτονίας αγιοπνευματικήν εγκυρότητα και γνησίαν σφραγίδα Αποστολικής Διαδοχής.

Πανορθοδόξως αναγνωρίζεται ως θεμελιώδης εκκλησιολογική αρχή ότι αι χειροτονίαι των σχισματικών και αιρετικών, ως «μυστήρια» έξω της Εκκλησίας τελεσθέντα, είναι άκυροι, πολλώ δε μάλλον αι χειροτονίαι υπό καθαιρεθέντος και αφορισθέντος. Η βασική αυτή αρχή, η αρρήκτως συνδεόμενη μετά της περί Αγίου Πνεύματος Ορθόδοξου διδασκαλίας, αποτελούσα απαρασάλευτον κρηπίδα της Αποστολικής διαδοχής των Ορθοδόξων Επισκόπων, πεποίθαμεν ότι δεν δύναται να παραθεωρηθή.

Δυσκολευόμεθα να κατανοήσωμεν ότι τα άκυρα και ανυπόστατα καθίστανται «κατ' οικονομίαν» πνευματοφόρα· ότι πράξεις αποτελούσαι επανειλημμένην βλασφημίαν κατά του Αγίου Πνεύματος, (όπως η επίκλησις υπό του τότε αφωρισμένου κ. Φιλάρετου «η θεία Χάρις… Προχειρίζεται… ευξώμεθα υπέρ αυτού ίνα έλθη επ' αυτού η Χάρις του Παναγίου Πνεύματος»), αναγνωρίζονται εκ των ύστερων «κατ' οικονομίαν». Είναι δε, τέλος, γνωστόν ότι κατά την πρόσφατον Ενωτικήν Σύνοδον η επιλογή και εκλογή του νέου Προκαθημένου της Εκκλησίας της Ουκρανίας υπήρξεν αποτέλεσμα της επιμονής του κ. Φιλάρετου, σήμερον πλέον επισήμως αποκαλουμένου εν Ουκρανία «Αγιωτάτου Επιτίμου Πατριάρχου Κιέβου και πάσης Ρως-Ουκρανίας». Κατόπιν όλων των ανωτέρω διερωτώμεθα δια την προσθήκην του ονόματος του Μητροπολίτου Επιφανείου εις τα Ιερά Δίπτυχα.

Η επιδιωχθείσα ειρήνευσις μεταξύ των Ορθοδόξων Ουκρανών, οι οποίοι έχουν υποστή κατά το παρελθόν ποικίλους διωγμούς υπό αθεϊστικών καθεστώτων, μέχρι τούδε δεν έχει επιτευχθή. Εφόσον εκατομμύρια Ορθοδόξων πιστών, υπό τον Μητροπολίτην Ονούφριον (συμφώνως προς στατιστικήν του Ιανουαρίου 2018 ωργανωμένων εις 12.069 ενορίας υπό 90 Αρχιερείς και αριθμούντων 12.283 κληρικούς, 251 Μονάς και 4.412 μοναχούς) ηρνήθησαν να μετάσχουν εις την διαδικασίαν χορηγήσεως της αυτοκεφαλίας, διακόψαντες μάλιστα την ευχαριστιακήν κοινωνίαν μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ενώ κατά το παρελθόν το εκκλησιαστικόν πλήρωμα των χωρών (Σερβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας, Πολωνίας, Αλβανίας, Τσεχίας και Σλοβακίας), εις τας οποίας εχορηγήθη αυτοκεφαλία, υπήρξεν ηνωμένον.

Λυπούμεθα, διότι επαληθεύθησαν αι ανησυχίαι, τας οποίας είχομεν διατυπώσει εις την τριμελή αντιπροσωπείαν του Οικουμενικού Πατριαρχείου (Ιούλιος 2018) καθώς και κατά την προσωπικήν ημών συνάντησιν εν Κρήτη (Οκτώβριος 2018): αντί ειρηνεύσεως και ενότητος των Ορθοδόξων της Ουκρανίας, επαπειλείται ο κίνδυνος διασπάσεως της ενότητος της ανά τον κόσμον Ορθοδοξίας.

Αι προβλέψεις ότι η παρούσα διασάλευσις και ο εμφανής διχασμός θα διαρκέσουν επ' ολίγον και ότι όλαι αι Αυτοκέφαλοι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι τελικώς θα αποδεχτούν τα γενόμενα, δια τους γνωρίζοντας στοιχειωδώς την ιστορίαν των εκκλησιαστικών σχισμάτων και την αντοχήν του θρησκευτικού φανατισμού, μόνον ως αβάσιμοι εκτιμήσεις δύνανται να εκληφθούν. Αλλά και αι καθησυχαστικαί υποθέσεις ενίων ότι τούτο ίσως πραγματοποιηθή τον… επόμενον αιώνα είναι μάλλον κυνικαί. Σοβαρά τραύματα μη εγκαίρως αντιμετωπισθέντα δεν θεραπεύονται υπό του χρόνου. Συνηθέστερον επεκτείνονται και εξελίσσονται εις ανίατους πληγάς.

Η διαμορφωθείσα σήμερον κατάστασις απαιτεί νέας προσεγγίσεις και εμπνευσμένας πρωτοβουλίας δια την προώθησιν της ειρήνης εν Ουκρανία, προ πάντων δε δια την διαφύλαξιν της επικινδύνως τρωθείσης ενότητος της Ορθοδοξίας. Προς την κατεύθυνσιν αυτήν πιστεύομεν ακραδάντως ότι λύσιν αποτελεί η καταφυγή εις την αγιοπνευματικήν Συνοδικότητα, την τονισθείσαν περιτράνως εν Κρήτη: «Η Ορθόδοξος Εκκλησία εκφράζει την ενότητα και καθολικότητα της εν Συνόδω. Η Συνοδικότητα διαπνέει την οργάνωσιν, τον τρόπον που λαμβάνονται αι αποφάσεις και καθορίζεται η πορεία της» (Μήνυμα της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, παρ. 1).

Ου παύομεν φρονούντες ότι μοναδικής αξίας επιτεύγματα των Ορθοδόξων κατά τας τελευταίας δεκαετίας υπήρξαν αι Πανορθόδοξοι Συνάξεις των Προκαθημένων και η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τη αόκνω προσπάθεια του Οικουμενικού Πατριαρχείου και προσωπικώς της Υμετέρας θειοτάτης Παναγιότητος. Στοιχούσα τω περί συνοδικότητος πνεύματι της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, η κατ' Αλβανίαν Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία απευθύνει θερμήν παράκλησιν, όπως το οικουμενικόν Πατριαρχείον, αξιοποιούν το κατ' εξοχήν προνόμιον του συντονισμού των Ορθοδόξων Εκκλησιών, συγκάλεση το συντομώτερον δυνατόν Πανορθόδοξον Σύναξιν ή Σύνοδον, προκειμένου να προληφθή ο εμφανής κίνδυνος δημιουργίας οδυνηρού Σχίσματος, απειλούντος την αξιοπιστίαν της Ορθοδοξίας και την πειστικήν αυτής μαρτυρίαν εις τον σύγχρονον κόσμον.

Εκ βαθέων ευχόμεθα και ταπεινώς δεόμεθα, όπως ο εν Τριάδι Θεός κατευθύνη τα διαβήματα πάντων ημών προς διασφάλισιν της ενότητος της Ορθοδοξίας. «Ο δε Θεός της ελπίδος πληρώσαι υμάς [και ημάς] πάσης χαράς και ειρήνης εν τω πιστεύειν, εις το περισσεύειν υμάς [και ημάς] εν τη ελπίδι εν δυνάμει Πνεύματος Αγίου. (Ρωμαίους 15:13).

Επί δε τούτοις, ασπαζόμενοι Υμάς φιλήματι Αγίω, διατελούμεν μετά πάσης τιμής και βαθύτατης αγάπης εν Χριστώ τω επιφανέντι Θεώ και φωτίσαντι τον κόσμον.

Εν Τιράνοις 14 Ιανουαρίου 2019

Τής Υμετέρας Θειοτάτης Παναγιότητος,

ελάχιστος εν Κυρίω αδελφός

(Υπογραφή)

ο Τιράνων Αναστάσιος, πρόεδρος