• 1. Συμβολικά ζεύγη λέξεων στην Αγία Γραφή

• 2. Ο συμβολισμός της γης και της θάλασσας στην Παλαιά Διαθήκη

• 3. Η προφητεία του Κυρίου Ιησού Χριστού, για τη θάλασσα των εθνών

• 4. Η γη και η θάλασσα στην Αποκάλυψη

Το ζεύγος "γη και θάλασσα" έχει στις προφητείες της Αποκάλυψης (αλλά και άλλων Αγιογραφικών βιβλίων), έναν συμβολισμό, η γνώση του οποίου, αποτελεί κλειδί στην κατανόηση των προφητειών.

1. Συμβολικά ζεύγη λέξεων στην Αγία Γραφή

Οι λέξεις: "γη και θάλασσα", όταν στην Αγία Γραφή συναντώνται μαζί, αλλά και μόνες τους ορισμένες φορές, έχουν συνήθως έναν ειδικό συμβολισμό, όσον αφορά τις προφητικές εκπληρώσεις τους.

Είναι σύνηθες στην Αγία Γραφή, να δίνονται ειδικοί συμβολισμοί, ή ειδικές έννοιες από ζεύγη λέξεων. Για παράδειγμα, έχουμε το ζεύγος: "ουρανός και γη", τους συμβολισμούς του οποίου, έχουμε εξετάσει στη σχετική μας μελέτη. Άλλα τέτοια ζεύγη με ειδική σημασία, που έχουμε εξετάσει στις μελέτες μας, είναι τα ζεύγη: "ψυχή και σώμα", ή "σάρκα και πνεύμα".

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τέτοιους "ερμηνευτικούς κώδικες" της Αγίας Γραφής, όταν επιχειρούμε να την μελετήσουμε σε βάθος, και να κατανοήσουμε τις προφητείες που περιέχει. Γιατί οι προφητείες, γράφτηκαν ώστε να ερμηνεύονται μόνο από ανθρώπους που ενσκύπτουν στην Αγία Γραφή με αγάπη και πόθο για την κατανόησή της, και όχι για ανθρώπους που τη μελετούν κακόπιστα, ή με απλή περιέργεια. Και ο Κύριος που είπε: "κρούετε και θα σας ανοιχθεί", φρόντισε να δίνει την κατανόηση των προφητειών αυτών, σε Χριστιανούς που με ζήλο και ΕΠΙΜΟΝΗ ποθούν να κατανοήσουν την άνωθεν σοφία, που ο Θεός έκρυψε στο Θεόπνευστο αυτό βιβλίο. Και κάποιος που το διαβάζει αποσπασματικά, ή πρόχειρα, ή με κακοπιστία, ή με αμάθεια, ή με βιασύνη, ή με υπερηφάνεια, είναι σίγουρο ότι δεν θα μπορέσει ποτέ να κατανοήσει όλα εκείνα τα κλειδιά που χρειάζονται για να ξεκλειδώσει τα άνωθεν δοσμένα μυστικά της. Και στο βαθμό που κάποιος θα αγωνισθεί, ή στο βαθμό που θα το θέλει, στον ίδιο βαθμό θα κατανοήσει όσα κατανοήσει. Γιατί ο Θεός "δεν δίνει τα μαργαριτάρια του στους χοίρους, ούτε το άγιο στα σκυλιά". Αλλά δίνει τα δώρα Του στα παιδιά Του που τα εκτιμούν, και που αγωνίζονται για να τα αποκτήσουν, με αγάπη και κόπο, και που με ταπείνωση ζητούν τη βοήθεια των αγίων Πατέρων και της λοιπής Χριστιανικής παράδοσης, ως ασφαλή οδηγό, στην κατανόηση των μυστηρίων της Βασιλείας του Θεού.

Ας δούμε λοιπόν ένα ακόμα "κλειδί" για την κατανόηση των προφητειών της Αγίας Γραφής, ώστε με τη βοήθειά του, αυτός που έχει ζήλο στην κατανόησή τους, να μπορέσει να ξεκλειδώσει περισσότερα στοιχεία για το νόημα των προφητειών αυτών.

2. Ο συμβολισμός της γης και της θάλασσας στην Παλαιά Διαθήκη

Κατ' αρχήν, πρέπει να πούμε ότι η λέξη: "γη" στην Αγία Γραφή, χρησιμοποιείται όχι για τον πλανήτη, αλλά για την "ξηρά". (Aυτό μπορείτε να το διαπιστώσετε βλέποντας τη μελέτη μας στον προηγούμενο δεσμό). Για παράδειγμα, όταν ο Κάιν σκότωσε τον Άβελ, είπε στο Θεό: «ιδού, με διώκεις σήμερον από προσώπου της γης, και από προσώπου σου θέλω κρυφθή, και θέλω είσθαι πλανήτης και φυγάς επί της γης» (Γένεσις 4/δ΄ 14). Δηλαδή, αν η λέξη γη εδώ δεν έχει τοπικό χαρακτήρα, τον έδιωξε από τον πλανήτη;

Ας δούμε και άλλα δύο παραδείγματα, όπου η λέξη: "γη", χρησιμοποιείται και μάλιστα καθ' υπερβολήν, συνοδευόμενη από τη λέξη: "πάσα". Επιλέχθηκαν αυτά τα χωρία, ειδικά για τον λόγο αυτό. Γιατί αν χωρία μιλούν για "πάσαν την γην", και αποδεδειγμένα εννοούν τη χώρα της Μεσοποταμίας, πόσο μάλλον αυτό συμβαίνει σε χωρία όπου αναφέρεται η "γη", ειδικά στον Ισραήλ;

Ακολουθούν λοιπόν αυτά τα δύο παραδείγματα:

Γένεσις μα΄/41 56-57: «Και λοιμός ην επί προσώπου πάσης της γης… και πάσαι αι χώραι ήλθον…» Δηλαδή ήλθαν και οι Ινδιάνοι της Αμερικής, οι Εσκιμώοι και οι Αυστραλοί τότε;

Β΄ Βασιλέων 18/ιη΄ 8: «Και εγένετο εκεί πόλεμος διεσπαρμένος επί πρόσωπον πάσης της γης». Δηλαδή είχαμε παγκόσμιο πόλεμο; Με συμμετοχή και της Αμερικής;

Δεν θα αναφερθούμε στα χιλιάδες εδάφια της Αγίας Γραφής, που μιλούν για "την γην", και εννοούν σχεδόν πάντα τη γη του αρχαίου λαού του Θεού, γιατί μπορεί ο αναγνώστης να τα βρει πολύ εύκολα (π.χ.: Δευτερονόμιο 11/ια: 31, Ιησούς του Ναυή 2/β: 2, Ψαλμοί 37/λζ: 11, Ιερεμίας 8/η: 16, Ιεζεκιήλ 8/η: 12 κλπ).

Καιρός να δούμε λοιπόν τη θάλασσα, στην οποία θα επικεντρωθούμε περισσότερο, μια και αντιπαρατίθεται διαρκώς προς την "γην" του Ισραήλ:

Ήδη από την Παλαιά Διαθήκη, υπάρχει για τη θάλασσα ένας συμβολισμός, τον οποίο υιοθέτησε τόσο ο Κύριος Ιησούς Χριστός, όσο και εντονότερα, η προφητική γλώσσα της Αποκάλυψης και στην Καινή Διαθήκη. Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα αυτού του συμβολισμού, από την Παλαιά Διαθήκη:

Ψαλμός 65/ξε: 7 : "ο κατασιγάζων τον ήχον της θαλάσσης, τον ήχον των κυμάτων αυτής και τον θόρυβον των λαών". Στο ίδιο εδάφιο (64/ξδ: 8), κατά τους Ο΄ λέει: "ο συνταράσσων το κύτος της θαλάσσης, ήχους κυμάτων αυτής. ταραχθήσονται τα έθνη".

Μια πρώτη λοιπόν προσέγγιση της λέξης "θάλασσα", δείχνει ότι ο συμβολισμός της έχει σχέση με τα ταραχώδη έθνη. Μήπως όμως είναι μια σύμπτωση ο συσχετισμός αυτού του εδαφίου; Ας δούμε μερικά ακόμα:

Ιερεμίας 50/ν: 42 Ο΄: "Τόξον και λόγχην θέλουσι κρατεί· είναι σκληροί και ανίλεοι· η φωνή αυτών ηχεί ως θάλασσα, και επιβαίνουσιν επί ίππους, παρατεταγμένοι ως άνδρες εις πόλεμον, εναντίον σου, θυγάτηρ Βαβυλώνος" (27/κζ: 42 κατά το Μασοριτικό).

Ψαλμός 98:7 (97:7:Ο΄): "Ας ηχή η θάλασσα και το πλήρωμα αυτής· η οικουμένη και οι κατοικούντες εν αυτή".

Ψαλμός 104/ρδ: 25,26 (103/ργ: 26,27): "αύτη η θάλασσα η μεγάλη και ευρύχωρος. Εκεί είναι ερπετά αναρίθμητα, ζώα μικρά μετά μεγάλων· εκεί διατρέχουσι τα πλοία· εκεί ο Λευϊάθαν ούτος, τον οποίον έπλασας διά να παίζη εν αυτή". Κατά το κείμενο των Ο΄: "αύτη η θάλασσα η μεγάλη και ευρύχωρος, εκεί ερπετά, ων ουκ έστιν αριθμός, ζωα μικρά μετά μεγάλων· 26 εκεί πλοία διαπορεύονται, δράκων ούτος, ον έπλασας εμπαίζειν αυτη". Είναι γνωστός ελπίζουμε ο συμβολισμός του Λευιάθαν, ή του Δράκοντος, ως του Σατανά. Αν η θάλασσα είναι τα έθνη, είναι εύκολο να κατανοήσουμε, το πώς ο Διάβολος "εμπαίζει τα έθνη". Διαφορετικά, ο συμβολισμός στερείται νοήματος.

Στον Ησαϊα 23/κγ κεφάλαιο, μας βοηθάει η Αγία Γραφή να κατανοήσουμε, με ποιο σκεπτικό γίνεται ο συμβολισμός των εθνών ως "θάλασσα":

"Σιωπήσατε, κάτοικοι της νήσου· συ, την οποίαν εγέμισαν οι έμποροι της Σιδώνος, οι διαβαίνοντες επί της θαλάσσης. 3 Και το εισόδημα αυτής είναι ο σπόρος του Σιώρ, το θέρος του ποταμού, φερόμενα διά πολλών υδάτων· και αύτη έγεινε το εμπόριον των εθνών... 4 Αισχύνθητι, Σιδών· διότι η θάλασσα ελάλησε, το οχύρωμα της θαλάσσης, ... 6 Διέλθετε εις Θαρσείς· ολολύξατε, κάτοικοι της νήσου... Εξέτεινε την χείρα αυτού επί την θάλασσαν, έσεισε βασίλεια· ο Κύριος έδωκε προσταγήν κατά της Χαναάν, διά να καταστρέψωσι τα οχυρώματα αυτής".

Από το ανωτέρω εδάφιο, είναι εμφανές, ότι το όλο σκεπτικό ξεκινάει, από τα έθνη, τα βασίλεια, τους λαούς που κατοικούν στη Δυτική πλευρά του Ισραήλ, στην πλευρά της Μεσογείου θαλάσσης! Οι λαοί αυτοί, τα έθνη αυτά, συμβολίζονται λοιπόν από τη λέξη "θάλασσα", επειδή για τους Εβραίους προφήτες, κατοικούν "στη θάλασσα", στη Μεσόγειο, σε αντίθεση με τα έθνη που κατοικούν ανατολικά ή στην ίδια την περιοχή των (Ισραηλιτών) προφητών, για τα οποία η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί την λέξη: "γη". Οι λέξεις αυτές λοιπόν, φθάνουν να ταυτίζονται με αυτά καθεαυτά τα έθνη στην προφητική γλώσσα της Αγίας Γραφής. Το ίδιο φαίνεται και στο επόμενο εδάφιο:

Ησαϊας 42/μβ: 10: "Ψάλλετε εις τον Κύριον άσμα νέον, την δόξαν αυτού εκ των άκρων της γης, σεις οι καταβαίνοντες εις την θάλασσαν και πάντα τα εν αυτή· αι νήσοι και οι κατοικούντες αυτάς".

Ομοίως, το Ησαϊας 57/νζ: 20,21, μας βοηθάει να κατανοήσουμε άλλη μία διάσταση του συμβολισμού, όσον αφορά, τον συμβολισμό της "ταραγμένης θάλασσας" των εθνών: "Οι δε ασεβείς είναι ως η τεταραγμένη θάλασσα, όταν δεν δύναται να ησυχάση· και τα κύματα αυτής εκρίπτουσι καταπάτημα και πηλόν. 21 Ειρήνη δεν είναι εις τους ασεβείς, λέγει ο Θεός μου".

Ιερεμίας 6/στ: 22,23: "Ούτω λέγει ο Κύριος· Ιδού, λαός έρχεται από της γης του βορρά, και έθνος μέγα θέλει εγερθή από των άκρων της γης. 23 Τόξον και λόγχην θέλουσι κρατεί· είναι σκληροί και ανίλεοι· φωνή αυτών εκεί ως θάλασσα, και επιβαίνουσιν επί ίππους, παρατεταγμένοι ως άνδρες εις πόλεμον εναντίον σου, θυγάτηρ της Σιών". Εδώ παρατηρούμε, ότι ενώ το έθνος που αναφέρεται έρχεται εκ της "γης" του Βορρά, ο ήχος των στρατευμάτων του, παραλληλίζεται με τη "θάλασσα". Πρόκειται για μια σταδιακή "αποκρυστάλλωση" του συμβολισμού της "θάλασσας", από μέρους της προφητικής γραμματείας της Αγίας Γραφής, για τα έθνη όλα ανεξαιρέτως, όσα δεν ανήκουν στον Ισραήλ. Αυτό δηλαδή που υπερισχύει τελικά, είναι η αίσθηση των Ισραηλιτών, ότι "τα έθνη" είναι "ασεβή", όπως "η ταραγμένη θάλασσα", που είδαμε στο προηγούμενο εδάφιο.

Στο κεφάλαιο 51/να του Ιερεμία, (28/κη: Ο΄), είναι χαρακτηριστικός ο σταθεροποιημένος πλέον συμβολισμός της "θάλασσας", για ένα θορυβώδες και πολύανδρο έθνος, που πλημμυρίζει ως θάλασσα ένα άλλο έθνος, καταλαμβάνοντάς το:

"Διά τούτο ούτω λέγει Κύριος· Ιδού, εγώ θέλω διαδικάσει την δίκην σου και θέλω εκδικήσει την εκδίκησίν σου, και θέλω καταστήσει την θάλασσαν αυτής ξηράν και θέλω ξηράνει την πηγήν αυτής. 37 Και η Βαβυλών θέλει είσθαι εις σωρούς, κατοικητήριον θώων, θάμβος και συριγμός, άνευ κατοίκου... Η θάλασσα ανέβη επί την Βαβυλώνα· κατεκαλύφθη υπό του πλήθους των κυμάτων αυτής. Αι πόλεις αυτής κατεστάθησαν θάμβος, γη άνυδρος και άβατος γη, εν ή δεν κατοικεί ουδείς άνθρωπος ουδέ υιός ανθρώπου διέρχεται δι' αυτής".

Στο ανωτέρω εδάφιο, είναι ενδιαφέρον, ότι ενώ η Βαβυλώνα "ξηραίνεται" από τη δική της θάλασσα, κατακαλύπτεται από τη θάλασσα των Μηδοπερσών, και εν τούτοις παραμένει "άνυδρη"! Είναι σαφές λοιπόν, ότι εδώ δεν μιλάει για κατά γράμμα θάλασσα, αλλά για τα πολυπληθή, θορυβώδη και ασεβή εθνικά στρατεύματα αμφοτέρων των εθνών αυτών. Βεβαίως, (όπως συνηθίζει να κάνει ο Θεός), η προφητεία αυτή, εκπληρώθηκε και κατά γράμμα, όσον αφορά την αποξήρανση των υδάτων που προστάτευαν τη Βαβυλώνα. Όμως, όπως θα δούμε και στη συνέχεια, αμφότερες οι εκπληρώσεις ισχύουν, και έχουν βεβαίως και μελλοντική εκπλήρωση!

Αυτό φαίνεται ακόμα πιο καθαρά στον Ιεζεκιήλ 26/κστ: 3: "διά τούτο ούτω λέγει Κύριος ο Θεός· Ιδού, εγώ είμαι εναντίον σου, Τύρος, και θέλω επεγείρει εναντίον σου έθνη πολλά, ως επεγείρει η θάλασσα τα κύματα αυτής".

Στο επόμενο εδάφιο, ο παραλληλισμός των εθνών με θάλασσα, είναι ξεκάθαρος:

"Υιέ ανθρώπου, ανάλαβε θρήνον επί τον Φαραώ βασιλέα της Αιγύπτου και ειπέ προς αυτόν, Ωμοιώθης με σκύμνον λέοντος μεταξύ των εθνών και είσαι ως δράκων εν ταις θαλάσσαις· και εφώρμησας εις τους ποταμούς σου και ετάραττες τα ύδατα με τους πόδας σου και κατεπάτεις τους ποταμούς αυτών" (Ιεζεκιήλ 32/λβ: 2).

Όπως έχουμε δείξει στη σχετική μας μελέτη, ο "δράκων" που ομοιώθη με "σκύμνο λέοντος", είναι ο Αντίχριστος. Θυμηθείτε επίσης και το εδάφιο Ψαλμός 104/ρδ: 25,26 (103/ργ: 26,27), που είδαμε πιο πάνω, όπου πάλι ο Λευιάθαν, ο "δράκων", ενέπαιζε την θάλασσα, δηλαδή τα έθνη! Και εδώ, ξεκαθαρίζει ότι όπως το λιοντάρι είναι μεταξύ εθνών, έτσι και ο δράκων είναι μέσα στη θάλασσα. Σαφέστατη παρομοίωση εθνών και θάλασσας! Και τάραζε τα νερά, δηλαδή τους ανθρώπους των εθνών, και τους καταπατούσε! Σαφέστατες και εδώ οι παρομοιώσεις.

Στον Δανιήλ 7/ζ: 2,3, ξεκαθαρίζει το γεγονός, ότι οι συμβολισμοί αυτοί, έχουν προέλθει από τη Μεσόγειο: "Ο Δανιήλ ελάλησε και είπεν, Εγώ εθεώρουν εν τω οράματί μου την νύκτα και ιδού οι τέσσαρες άνεμοι του ουρανού συνεφώρμησαν επί την θάλασσαν την μεγάλην. 3 Και τέσσαρα θηρία μεγάλα ανέβησαν εκ της θαλάσσης, διαφέροντα απ' αλλήλων".

Στη μελέτη μας περί του Αντιχρίστου Θηρίου, δείξαμε ποια είναι αυτά τα θηρία, τα οποία κυριάρχησαν στο χώρο της Μεσογείου. Άλλωστε, για τον Δανιήλ, αυτή ήταν η μεγαλύτερη θάλασσα που γνώριζε!

Συνοψίζοντας λοιπόν, είδαμε τους σαφέστατους συμβολισμούς των εθνών στις προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, ως μια ταραχώδη θάλασσα.

3. Η προφητεία του Κυρίου Ιησού Χριστού για τη θάλασσα των Εθνών

Όμως και ο Κύριος Ιησούς Χριστός χρησιμοποίησε τον ίδιο συμβολισμό για τη θάλασσα, στην προφητεία Του για τις έσχατες ημέρες, και για τον καιρό του τέλους. Ας το δούμε:

Λουκάς 21/κα: 25,26: "Και έσται σημεία εν ηλίω και σελήνη και άστροις, και επί της γης συνοχή εθνών εν απορία ηχούσης θαλάσσης και σάλου, 26 αποψυχόντων ανθρώπων από φόβου και προσδοκίας των επερχομένων τη οικουμένη".

Είναι σαφής η εικόνα που δίνει ο Κύριος Ιησούς Χριστός στα "έθνη", καθώς θα υπάρχει μεταξύ τους ΤΑΡΑΧΗ, ΑΝΗΣΥΧΙΑ και ΦΟΒΟΣ. Είδαμε στην Π.Δ. ότι αυτή η εικόνα, δείχνει ΑΣΕΒΗ έθνη,  ταραγμένα από τον ήχο μεγάλων στρατευμάτων εθνών. Αυτή την εικόνα θέλει να δώσει και ο Κύριος προς τους γνώστες των προφητειών της Παλαιάς Διαθήκης. Με τα λόγια Του αυτά επίσης, δίνει στους ακροατές του το "στίγμα" των προφητειών που θα εκπληρωθούν τις ημέρες εκείνες, από όσες προφητείες γνώριζαν ότι υπήρχαν στην Π.Δ. και μιλούσαν για τον τελευταίο αυτό πόλεμο για τον οποίο μιλάει.

4. Η γη και η θάλασσα στην Αποκάλυψη

Στην Αποκάλυψη ειδικότερα, γίνεται μια διαρκής και επισταμένη χρήση των συμβολισμών αυτών, και μάλιστα σε αντιπαράθεση της θάλασσας με τη γη, όπως ακριβώς αντιπαρατίθεται συχνά ο ουρανός με τη γη.

Ας δούμε όμως πρώτα, ένα χωρίο που μας ξεκαθαρίζει τον συμβολισμό των "υδάτων":

Αποκάλυψις 17/ιζ: 1,15: "δεύρο δείξω σοι το κρίμα της πόρνης της μεγάλης της καθημένης επί υδάτων πολλών... Και λέγει μοι· τα ύδατα α είδες, ου η πόρνη κάθηται, λαοί και όχλοι εισί και έθνη και γλώσσαι".

Γνωρίζουμε λοιπόν πλέον σαφώς τον συμβολισμό, που είναι παρμένος από την προ της Αποκάλυψης προφητική γραμματεία της Αγίας Γραφής. Πρόκειται για τα έθνη, επί των οποίων "κάθεται" η Σιωνιστική Ιερουσαλήμ, ως πόρνη, που εγκατέλειψε τον αληθινό Θεό.

Επίσης, είναι σαφές, ότι όταν στο Αποκάλυψις 10/ι: 2, αναφέρεται ο άγγελος εκείνος που έβαλε το ένα του πόδι στη γη, και το άλλο στη θάλασσα, θέλει να μας δείξει την ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΟΥ, τόσο επί του Ισραήλ που είναι στη "γη της επαγγελίας", όσο και των Εθνών, που συμβολίζονται από τη θάλασσα.

Κατανοούμε ότι το θηρίο το πρώτο, ο πολιτικός Αντίχριστος, που εξέρχεται "εκ της θαλάσσης" στο Αποκάλυψις 13/ιγ: 1, είναι ένας πολιτικός ηγέτης που θα προέλθει ΑΠΟ ΤΑ ΕΘΝΗ. Και κατανοούμε επίσης, ότι το δεύτερο θηρίο, ο Ψευδοπροφήτης, που αναφέρεται στο Αποκάλυψις 13/ιγ: 11 ότι εξέρχεται "εκ της γης", είναι ο θρησκευτικός Αντίχριστος, ο οποίος θα είναι Εβραίος από τη φυλή του Δαν.

Κατανοούμε επίσης, (πέραν των κατά γράμμα εφαρμογών), ποιες από τις πολλές πληγές της Αποκάλυψης θα χτυπήσουν τα έθνη γενικά, δηλαδή ποιες πληγές θα έχουν παγκόσμιες συνέπειες, και ποιες θα έχουν τοπική ισχύ, μόνο στην περιοχή του Ισραήλ. Όπως για παράδειγμα, ο πόλεμος που έχει σχέση με την "γην" (Αποκάλυψις 20/κ: 8,9), και ενώ πολλοί νομίζουν ότι είναι παγκόσμιος, αυτός μιλάει ειδικά για τη γη του Ισραήλ, παρά τις παγκόσμιες συνέπειές του.

Όλα αυτά, και πολλά ακόμα, εξάγονται από την ορθή κατανόηση της έννοιας του ζεύγους "γη και θάλασσα" στην Αγία Γραφή, και ειδικότερα στην Αποκάλυψη. Όμως με αυτά τα ζητήματα, θα ασχοληθούμε σε άλλες σχετικές μελέτες, γιατί ξεφεύγουν από τη θεματολογία του άρθρου αυτού.

Ν. Μ.