Τα προηγούμενα δείχνουν ότι, όπως υπάρχει διαφορά μεταξύ αλήθειας και αιρέσεως, έτσι υπάρχει διαφορά μεταξύ Ορθοδόξων και αιρετικών. Όπως τα δόγματα διατυπώνονται από συγκεκριμένους ανθρώπους, τους θεουμένους, έτσι και οι αιρέσεις διατυπώνονται από φιλοσοφούντες θεολόγους.

Οι Ορθόδοξοι Πατέρες γνωρίζουν την ορολογία περί Θεού, αλλά γνωρίζουν και την μέθοδο να φθάσουν στην προσωπική γνώση του Θεού.

«Ο θεούμενος γνωρίζει πώς χρησιμοποιεί την ορολογία περί Θεού και δεν επιτρέπει στον εαυτό του ούτε στους κατηχουμένους ούτε στα πνευματικά του τέκνα να πέσουν σε σφάλμα, να νομίζουν δηλαδή ότι είναι δυνατόν να συλλάβουν τον Θεό δια της λογικής».

Η διαφορά μεταξύ Ορθοδόξων και αιρετικών πρέπει να εντοπισθεί με όρους ιατρικούς. Οι Ορθόδοξοι Πατέρες είναι πραγματικοί επιστήμονες ιατροί, ενώ οι αιρετικοί, που χρησιμοποιούν άλλη μέθοδο (στοχασμό), είναι κομπογιαννίτες (ψεύτικοι ιατροί).

«Στον Μεσαίωνα ήταν πάρα πολύ γνωστό στους κυβερνώντες ποια είναι η διαφορά μεταξύ Ορθοδοξίας και αιρέσεως. Ποια είναι η διαφορά; Η διαφορά είναι απλουστάτη· ότι στην αίρεση δεν υπάρχει θεραπεία του νου του ανθρώπου. Στην Ορθοδοξία, όμως, θεραπεύεται ο νους του ανθρώπου. Στην Ορθοδοξία υπάρχει θεραπεία της ανθρώπινης προσωπικότητος και απόδειξη είναι οι Άγιοι.

Οι αιρετικοί ήταν κάτι αντίστοιχο με τους κομπογιαννίτες και υπέσχοντο κάποια ζωή μετά θάνατον. Σε αυτήν όμως εδώ την ζωή δεν έδιναν θεραπεία στους πιστούς τους ούτε προσέφεραν τίποτε παραπάνω από μία επί πλέον δεισιδαιμονία. Οι αιρέσεις ήταν και είναι θρησκείες μετά τον θάνατο. Αιρετικός ήταν εκείνος του οποίου τα δόγματα δεν ήταν Ορθόδοξα· έτσι δεν του επέτρεπαν να φθάσει στην κάθαρση και τον φωτισμό. Η Ορθοδοξία όμως προσφέρει αυτήν την θεραπεία και οδηγεί τον άνθρωπο στην κάθαρση και στον φωτισμό».

«Τι ήταν η διαφορά μεταξύ των αιρετικών και τών Ορθοδόξων; Οι μεν είχαν θεραπεία της νοεράς ενέργειας, κάθαρση, φωτισμό και θέωση, και οι άλλοι δεν είχαν. Αυτή ήταν η διαφορά μεταξύ τους. Στην αίρεση δεν υπάρχει σωστή θεραπεία».

«Εάν αποκτήσουμε τα πατερικά ερμηνευτικά κλειδιά, από αυτής της απόψεως είναι διαπιστευτό το Ορθόδοξο από το αιρετικό και το βασικό κριτήριο είναι η επιτυχία. Η επιτυχία της πίστεως ήταν η θεραπεία του ανθρώπου. Δηλαδή η Ορθόδοξη παράδοση είχε μια πραγματική θεραπεία, η απόδειξη αυτής ήταν η ίδια η κατάσταση του φωτισμού, ή οποία κατάσταση του φωτισμού δεν υπήρχε στους αιρετικούς. Αυτό ήταν το πρόβλημα. Το κριτήριο ήταν εκεί που οι μεν ήσαν αθεράπευτοι και οι άλλοι εθεραπεύοντο. Οπότε, όπως σήμερα θα κάναμε την διάκριση μεταξύ κομπογιαννιτών και πραγματικών γιατρών, και με τα κριτήρια αυτά της καθάρσεως, του φωτισμού και της Θεώσεως, που δεν υπήρχαν στους αιρετικούς, με αυτά τα κριτήρια το Κράτος απεφάσιζε ότι οι αιρετικοί είναι κομπογιαννίτες». 

«Οι περισσότεροι αιρετικοί, εάν εξετάσετε τους βίους των αιρετικών, θα δείτε ότι οι αιρετικοί συνήθως ήταν καλοί άνθρωποι. Εάν δεν ήσαν καλοί άνθρωποι, δεν θα είχαν οπαδούς. Και δεν θα ήσαν, (πώς λέγονται αυτοί που πλανούν τους άλλους δηλαδή), δεν θα ήσαν λαοπλάνοι, διότι ο λαοπλάνος, συνήθως, είναι εκείνος ο οποίος μιλάει ωραία, πείθει εξασκώντας πίεση, λέει ωραία πράγματα, ασχολείται με τις ωραιολογίες και ο κόσμος δέχεται τις αιρέσεις τους, διότι είναι καμουφλαρισμένες οι αιρέσεις τους, συνήθως, μέσα σε ωραία λόγια. Διότι άμα λέγει κανείς κακά πράγματα, πώς θα μαζέψει οπαδούς δηλαδή; Θα μαζέψει οπαδούς, επειδή λέει ωραία πράγματα. Δεν είναι έτσι; Έχει μια ωραιοφάνεια, έχει μια αληθοφάνεια, όπως ο κομπογιαννίτης, δηλαδή».

Οι αιρετικοί, που έχουν καταδικασθεί ή έχουν οι ίδιοι απομακρυνθεί από την Εκκλησία, δεν ανήκουν στο Σώμα της Εκκλησίας. Αυτός είναι ο λόγος γιατί δεν συμπροσεύχονται οι Ορθόδοξοι με τους ετεροδόξους-αιρετικούς.

Τα μέλη της Εκκλησίας συναθροίζονται για να προσευχηθούν ως μέλη αυτής. Η Εκκλησία προσεύχεται συγκεκριμένα για κάθε περίπτωση, ήτοι προσεύχεται συλλογικά για τους καθαιρομένους να καθαρθούν και να οδηγηθούν στην θέωση, και για τους Θεουμένους να οδηγούνται από δόξης εις δόξα.

Έτσι, η Εκκλησία προσεύχεται και για τους αιρετικούς να επιστρέψουν στην Ορθόδοξη πίστη. Στην θεία Λειτουργία του Μ. Βασιλείου υπάρχει η προσευχή: «τους πεπλανημένους επανάγαγε και σύναψον τη αγία σου Καθολική και Αποστολική Εκκλησία».

«Εάν έχουμε έναν Πνευματικό Πατέρα, ο οποίος είναι στην κατάσταση της φωτίσεως και έχει την νοερά προσευχή, μπορούμε να καθόμαστε και να προσευχόμαστε για την φώτισή του; Αυτό απαγορεύεται, είναι βλακεία δηλαδή. Γι' αυτό λέει ότι πρέπει να προσευχόμαστε ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο καθένας. Αυτό σημαίνει ότι κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας υπάρχουν τρόποι να ξέρουμε ακριβώς πού βρίσκεται ο καθένας και ανάλογα να προσευχόμαστε.

Όταν έχει κανείς αυτά υπ’ όψη, τότε βλέπει τι βλακεία κάνουν οι σημερινοί Ορθόδοξοι και συμπροσεύχονται με τους ετεροδόξους, όχι επειδή είναι κακοί άνθρωποι οι ετερόδοξοι, όχι, δεν είναι κακοί άνθρωποι· χίλιες φορές να προσευχόμαστε για τους ετεροδόξους, αυτό ναι. Προσευχόμαστε για τους ετεροδόξους· αυτό μας επιβάλλεται. Αλλά να συμπροσευχόμαστε μαζί τους, τι νόημα έχει αυτό το πράγμα;

Εφ' όσον δεν μπορούμε να συμπροσευχηθούμε, εάν είμαστε στην κατάσταση του φωτισμού, δεν συμπροσευχόμαστε με τους κατηχουμένους ακόμα, δεν συμπροσευχόμαστε με τους αφορισμένους, με αυτούς που είναι στην τάξη των μετανοούντων δεν συμπροσευχόμαστε. Προσευχόμαστε για τους αιρετικούς, αλλά δεν συμπροσευχόμαστε».

Αυτό συμβαίνει γιατί η Εκκλησία πάντοτε προσεύχεται στην λατρεία και στα Μυστήρια ως Σώμα.