33. «Ό οίδαμεν λαλούμεν και ό εωράκαμεν μαρτυρούμεν» (Ιωάν. Γ: 11-12)

Το παράδοξο γλωσσικό φαινόμενο τών μυστηριωδών Πληθυντικών που χρησιμοποιεί ο Ιησούς Χριστός στο Ιωάννης 3: 11 μαρτυρεί το πλήθος τών προσώπων τής Θεότητος.

«Αμήν αμήν λέγω σοι ότι ό οίδαμεν λαλούμεν και ό εωράκαμεν μαρτυρούμεν, και την μαρτυρίαν ημών ου λαμβάνετε. Ει τα επίγεια είπον υμίν και ου πιστεύετε, πώς εάν είπω υμίν τα επουράνια πιστεύσετε;» (Ιωάν. 3:11-12) δηλ. «Αληθινά αληθινά σού λέγω, ότι διδάσκουμε εκείνο το οποίο γνωρίζουμε και μαρτυρούμε εκείνο το οποίο είδαμε, αλλά την μαρτυρία μας δεν δέχεσθε. Εάν σάς είπα τα επίγεια και δεν πιστεύετε, πώς θα πιστεύσετε εάν σάς πω τα επουράνια;»

Εις τούς δύο αυτούς στίχους παρατηρείται παράδοξο γλωσσικό φαινόμενο. Αρχικά ο Ιησούς εκφράζεται με ρήμα Ενικού αριθμού, «λέγω», ενώ κατόπιν εκφράζεται με ρήματα Πληθυντικού αριθμού, «οίδαμεν», «λαλούμεν», «εωράκαμεν», «μαρτυρούμεν». Επίσης χρησιμοποεί προσωπική αντωνυμία α΄ Πληθυντικού προσώπου, «ημών». Εν συνεχεία εκφράζεται πάλι με ρήματα Ενικού αριθμού «είπον», «είπω». Πώς εξηγείται αυτό το παράδοξο φαινόμενο, ότι ο Ιησούς χρησιμοποιεί και Ενικό και Πληθυντικό α΄ προσώπου;

Κατά μία γνώμη κι ερμηνεία ο εδώ Πληθυντικός είναι Πληθυντικός τής ευγένειας ή μεγαλοπρέπειας. Αλλά δεδομένου ότι ο Χριστός εις αυτόν τον λόγο Του εκφράζεται όχι μόνον κατά α΄ Πληθυντικό πρόσωπο αλλά και κατά α΄ Ενικό («λέγω»), εις δε τον επόμενο στίχ.12 στρέφει τον λόγο Του εις α΄ Ενικό πρόσωπο («είπον», «είπω»), είναι πολύ δύσκολο να παραδεχθούμε, ότι το ίδιο πρόσωπο σχεδόν συγχρόνως και εις τον ίδιο λόγο του χρησιμοποιεί και κανονικό τρόπο εκφράσεως και Πληθυντικό μεγαλοπρέπειας. Το φαινόμενο αυτό θα ήταν αφύσικο και θα προσέκρουε εις το γλωσσικό αίσθημα.

Και την σήμερον ημέρα, όταν γίνεται συχνή χρήση τού Πληθυντικού τής μεγαλοπρέπειας ή ευγένειας, σε δύο συνεχόμενες προτάσεις τού λόγου πολύ δύσκολα θα εκφράζετο κάποιος για τον εαυτό του ως εξής: «Σάς λέγω ότι γνωρίζουμε τούτο». Ή θα έλεγε: «Σάς λέγω ότι γνωρίζω τούτο» ή θα έλεγε: «Σάς λέγουμε ότι γνωρίζουμε τούτο». Το δε σοβαρότερο εκ τών επιχειρημάτων, ότι εις τον διάλογο με το Νικόδημο δεν έχουμε να κάνουμε με τέτοιου είδους Πληθυντικό, είναι το γεγονός, ότι εις ΟΥΔΕΝΑ άλλο σημείο τής Γραφής ο Ιησούς χρησιμοποίησε Πληθυντικό ευγένειας ή μεγαλοπρέπειας!

Κατά δε άλλη γνώμη ο Χριστός χρησιμοποιεί Πληθυντικό, διότι μαζί με τον Εαυτό Του συνυπονεί και τα άλλα δύο πρόσωπα τής Θεότητος, τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, που είναι αχωρίστως ενωμένα με το δικό Του πρόσωπο. Αλλά αυτή η γνώμη έχει εναντίον της το ρήμα «εωράκαμεν». Αυτό το ρήμα είναι δυνατόν να έχει εφαρμογή ΜΟΝΟΝ ΣΤΑ ΔΥΟ πρόσωπα τής Θεότητος, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, όχι και στον Πατέρα.

Ο Υιός «εώρακε παρά τω Πατρί» (Ιωάν. 8:38), είδε στον Πατέρα, διότι εγεννήθη από τον Πατέρα. Ομοίως μπορεί να λεχθή, ότι και το Άγιο Πνεύμα «εώρακε παρά τω Πατρί», είδε στον Πατέρα, διότι εκπορεύτηκε από τον Πατέρα. Κατά το Ιωάν. 16:13 («όσα αν ακούση λαλήσει») το Άγιο Πνεύμα «ακούει», προφανώς από τον Πατέρα. Όπως λοιπόν ο Παράκλητος «ακούει» από τον Πατέρα, έτσι και «ορά», βλέπει στον Πατέρα.

Ο πατήρ ΔΕΝ «ορά», δεν βλέπει σε άλλον, διότι είναι αγέννητος και αναίτιος, έχει δηλαδή την αιτία υπάρξεώς Του στον Εαυτό Του! Το ότι ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα βλέπουν στον Πατέρα και ακούουν από τον Πατέρα, αυτά βεβαίως είναι ανθρωποπαθείς εκφράσεις, οι οποίες σημαίνουν απερινόητες και ακατάληπτες σχέσεις τών προσώπων τής Θεότητος μεταξύ τους.

Εξ αιτίας λοιπόν τής λέξεως «εωράκαμεν» θεωρούμε ορθή τη γνώμη κι ερμηνεία, ότι ο Χριστός χρησιμοποεί Πληθυντικό α΄ προσώπου («οίδαμεν», «λαλούμεν», «εωράκαμεν», «μαρτυρούμεν» και «ημών»), διότι μαζί με τον Εαυτό Του συνυπονοεί και το Άγιο Πνεύμα! Στον στίχ.32 ο Πρόδρομος Ιωάννης ομιλώντας για τον Ιησού ως πρόσωπο τής Θεότητος λέγει, ότι «ό εώρακε και ήκουσε, τούτο μαρτυρεί». Στον δε στίχ.34 ομιλώντας για τον Ιησού ως άνθρωπο λέγει, ότι «τα ρήματα τού Θεού λαλεί· ου γαρ εκ μέτρου δίδωσιν ο Θεός το Πνεύμα». Ο Χριστός ως άνθρωπος ομιλεί με τη δύναμη τού Αγίου Πνεύματος και δεν έχει με μέτρο την ενέργεια τού Αγίου Πνεύματος, όπως είχαν οι προφήτες και οι Απόστολοι, αλλά εξ ολοκλήρου.

Στο βιβλίο τής Αποκαλύψεως, τα λόγια τού Χριστού στις επιστολές προς τούς αγγέλους - επισκόπους τών επτά Εκκλησιών, παρουσιάζονται και ως λόγια τού Αγίου Πνεύματος. Έτσι στο Αποκ. 2:1 ο Χριστός απευθυνόμενος προς τον άγγελο-επίσκοπο τής Εκκλησίας τής Εφέσου λέγει για τον Εαυτό Του: «Τάδε λέγει ο κρατών τούς επτά αστέρας εν τη δεξιά αυτού...» και στο Αποκ. 2:7 λέγει «Ο έχων ους ακουσάτω τί το Πνεύμα λέγει ταις εκκλησίαις». Ομοίως τα λόγια τού Χριστού παρουσιάζονται και ως λόγια τού Αγίου Πνεύματος στις υπόλοιπες 6 επιστολές προς τους άλλους αγγέλους-επισκόπους τών Εκκλησιών.

Στην αρχή τής Α΄ Καθολικής Επιστολής του ο Απόστολος Ιωάννης χρησιμοποιεί α΄ Πληθυντικό πρόσωπο, διότι μαζί με τον Εαυτό Του συνυπονοεί και τούς άλλους Αποστόλους, πρόσωπα τής ΙΔΙΑΣ ΜΕ ΑΥΤΟΝ ΤΑΞΕΩΣ. «Ό ην απ’ αρχής, ό ακηκόαμεν, ό εωράκαμεν τοις οφθαλμοίς ημών, ό εθεασάμεθα και αι χείρες ημών εψηλάφησαν.....και εωράκαμεν και μαρτυρούμε και απαγγέλομεν....ό εωράκαμεν και ακηκόαμεν, απαγγέλομεν υμίν....και ταύτα γράφομεν υμίν.....Και αύτη εστίν η επαγγελία ήν ακηκόαμεν απ΄ αυτού και αναγγέλομεν υμίν» (στίχ.1-5).

Κατά τον ίδιο τρόπο ο Χριστός και εδώ, στον διάλογο με το Νικόδημο, χρησιμοποιεί α΄ Πληθυντικό πρόσωπο «ό οίδαμεν λαλούμεν και ό εωράκαμεν μαρτυρούμεν, και την μαρτυρίαν ημών ου λαμβάνετε (εννοείται εσείς οι Ιουδαίοι)», διότι μαζί με τον Εαυτό Του συνυπονοεί και το Άγιο Πνεύμα, πρόσωπο τής ΙΔΙΑΣ ΜΕ ΑΥΤΟΝ ΤΑΞΕΩΣ. Βεβαίως ο Νικόδημος δεν ήταν τότε σε θέση να καταλάβει την έννοια που είχαν οι μυστηριώδεις Πληθυντικοί τού Ιησού. Όμως ο Χριστός δεν ομιλούσε ΜΟΝΟΝ για εκείνη την ώρα, αλλά ομιλούσε για ΟΛΟΥΣ τούς αιώνες! Επίσης δεν ομιλούσε ΜΟΝΟΝ για το Νικόδημο, αλλά ομιλούσε για ΟΛΟΥΣ τούς ανθρώπους!

Το νόημα λοιπόν τών υπό μελέτη στίχ.11-12 είναι το εξής:

"Αληθώς αληθώς σού λέγω, δηλαδή σε βεβαιώνω κατά τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο, ω Νικόδημε, ότι Εγώ και το Άγιο Πνεύμα λέγουμε εκείνο τού οποίου έχουμε γνώση, και μαρτυρούμε εκείνο τού οποίου έχουμε άμεση αντίληψη, διότι το είδαμε στο Θεό Πατέρα. Αλλά εσείς οι Ιουδαίοι δεν παραδέχεσθε την μαρτυρία μας, δεν πιστεύετε στις αλήθειες που Εγώ και το Άγιο Πνεύμα λαλούμε και μαρτυρούμε".

Και εάν σάς είπα πνευματικά μεν πράγματα, αλλά τα οποία συμβαίνουν στη γη και τών οποίων οι πιστοί λαμβάνουν πείρα στη ζωή τους, και όμως δεν πιστεύετε, πώς θα πιστεύσετε εάν σάς πω ύψιστες αλήθειες, οι οποίες αναφέρονται σε ουράνιες πραγματικότητες, τελείως ακατάληπτες και μυστηριώδεις;

Ο Νικόδημος βεβαίως, αλλά και μερικοί άλλοι Ιουδαίοι, πίστευαν. Αλλά γενικότερα οι Ιουδαίοι, και μάλιστα οι άρχοντες, δεν πίστευαν, γι’ αυτό ο Ιησούς είπε «και την μαρτυρία ημών ου λαμβάνετε».

Άλλα σχετικά άρθρα:

• Περί τών υποστάσεων τής Αγίας Τριάδος

• Η σχέση των υποστάσεων της Αγίας Τριάδος

• Τρόπος ύπαρξης τού Τριαδικού Θεού

• Τριαδικοί Ενικοί και Πληθυντικοί στην Αγία Γραφή

• Μέρος 1ο: Τριαδικά Χωρία. Μυστηριώδεις Ενικοί και Πληθυντικοί

• Η Τριαδικότης τού Θεού κατά τα μυστηριώδη ΙΗ΄ και ΙΘ΄ κεφάλαια τής Γενέσεως