• 1. Ελλειπής παρουσίαση τών θέσεών μας, από τις εκδόσεις τής Σκοπιάς

• 2. Μία σύντομη περίληψη τής... περίληψης αυτής

• 3. Τι είναι η ψυχή για την Ορθόδοξη πίστη

• 4. Προσδοκία ανάστασης σε Άδη και Παράδεισο ψυχών

• 5. Οι δύο αναστάσεις

• 6. Ο Μελλοντικός Αιώνας τής αφθαρσίας

Αν και στον ιστότοπό μας έχουμε κάνει εκτενείς και αμέτρητες αναλύσεις στα τεράστια ζητήματα τής μετά θάνατον ζωής, κατόπιν αίτησης από Μάρτυρες τού Ιεχωβά, κρίναμε αναγκαίο να παρουσιάσουμε σε αυτό το άρθρο, μία συνοπτική θεώρηση τού θέματος, γραμμένη ειδικά για να κατανοηθεί από τους Μάρτυρες τού Ιεχωβά, λαμβάνοντας υπ' όψιν τις δικές τους προϋποθέσεις προσέγγισης τού θέματος.

Βεβαίως, επειδή πρόκειται για μια πολύ συνοπτική παρουσίαση ενός τεραστίου θέματος, θα λείπουν οι αγιογραφικές τεκμηριώσεις τού ζητήματος, οι οποίες θα υπάρχουν υπό μορφήν δεσμών, ώστε ο καθένας να μπορεί με βάση τους δεσμούς αυτούς, να ανατρέξει στις εκτενέστερες μελέτες μας, και να βρει και την τεκμηρίωση που ζητάει.

1. Ελλειπής παρουσίαση τών θέσεών μας, από τις εκδόσεις τής Σκοπιάς

Μία πρώτη παρατήρηση, είναι ότι οι Ορθόδοξες θέσεις, ουδέποτε έχουν παρουσιασθεί (απ' όσο γνωρίζουμε), σωστά, από τις εκδόσεις τής εταιρίας Σκοπιά προς τους οπαδούς της, με αποτέλεσμα να συμπεριλαμβάνουν και την Ορθόδοξη Εκκλησία, μεταξύ τού "Χριστιανικού κόσμου που πιστεύει στην αθανασία τής ψυχής", "ότι όλοι θα πάνε στον ουρανό", "στην κόλαση", και άλλα τέτοια, που αποτυγχάνουν να εξηγήσουν τι πραγματικά πιστεύουμε ΕΜΕΙΣ οι Χριστιανοί για όλα αυτά.

Στη συνέχεια, ο Μάρτυς τού Ιεχωβά που ενδιαφέρεται να μάθει τι πραγματικά πιστεύουμε, χωρίς γενικεύσεις και "ομαδοποιήσεις" με άσχετα προς εμάς δόγματα, θα έχει την ευκαιρία να μάθει από εμάς τους ίδιους, όχι μόνο την αβυσσαλέα διαφορά μας από τις άλλες χριστιανικές ομολογίες, αλλά και τη λογική πίσω από όλα αυτά, και με βάση τους δεσμούς που θα δώσουμε, να δει και όλη την τεκμηρίωση τού κάθε ενός από τα ζητήματα αυτά.

2. Μία σύντομη περίληψη τής... περίληψης αυτής

Ξέρουμε ότι κάποιοι Μάρτυρες τού Ιεχωβά (όπως και ορισμένοι αδιάβαστοι "ορθόδοξοι"), θα εκπλαγούν από τα παρακάτω, τα οποία θα αναπτύξουμε λίγο περισσότερο αργότερα, όμως τους διαβεβαιώνουμε ότι ναι, αυτά αποτελούν τη Χριστιανική πίστη, όσο παράξενο και αν τους φανεί:

• Ο άνθρωπος αποτελείται ΜΟΝΟ από σώμα, και ΟΧΙ από σώμα και ψυχή ως συστατικά. Ο Χριστός έγινε "σαρξ", λέει η Αγία Γραφή, και όχι "σάρκα και ψυχή".
• Η ψυχή είναι μία πολυσήμαντη λέξη, που σε κάποιες σημασίες της, εννοεί την υπόσταση.
• Ψυχή ΔΕΝ είναι δεύτερη φύση τού ανθρώπου, αλλά μία ιδιότητα που αναδύεται από τη λειτουργία τού σώματος.
• Η ψυχή ως εκ τούτου, είναι κατά φύσιν ΘΝΗΤΗ και όχι αθάνατη, όπως πίστευαν οι Πλατωνικοί ειδωλολάτρες, και το φυσιολογικό είναι να διαλυθεί μαζί με τον θάνατο τού σώματος, όπως τών ζώων.
• Όμως διατηρείται ΚΑΤΑ ΧΑΡΙΝ αθάνατη, επειδή ο Θεός θέλει να τη διατηρήσει με νέο φορέα μετά τον θάνατο τού ανθρώπου.
• Με φορέα το Άγιο Πνεύμα, η προσωπικότητα τού ανθρώπου διατηρείται από τον Θεό ως την ανάσταση τού σώματος, σε κάποια ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ "διάσταση" ύπαρξης, που για μεν τους απίστους λέγεται "Άδης", για δε τους δικαίους "παράδεισος τών ψυχών".
• Η κόλαση ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ακόμα ως κόλαση, αλλά είναι μία πραγματικότητα που θα βιωθεί μόνο μετά την ανάσταση τών σωμάτων, όπως και ο Παράδεισος τών σωμάτων.
• Τόσο ο Άδης ως τόπος κακής διαβίωσης τών ψυχών, όσο και η Κόλαση ως τόπος κακής διαβίωσης τών ασεβών μετά τη σωματική τους ανάσταση, δεν είναι τίποτα περισσότερο, από την αγάπη τού Θεού, που όμως οι εχθροί του τη βιώνουν με απέχθεια, γι' αυτό και δυσανασχετούν, ενώ οι δίκαιοι, αυτή την ίδια φλογερή αγάπη, τη βιώνουν ως Παράδεισο.
• Κατά την ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ παρουσία τού Χριστού, οι ψυχές θα επιστρέψουν στη γη. Δίκαιοι και άδικοι θα πάρουν κατά την ανάσταση και πάλι σώματα, και θα ζήσουν εδώ στη γη αιώνια. Μόνο που τα σώματα που θα λάβουν, αν και θα είναι ανθρώπινα και υλικά, θα είναι πλέον ΑΦΘΑΡΤΑ και αιώνια.
• Οι άγιοι μετά την ανάσταση, (όπως συμβαίνει και σήμερα), ενώ θα ζουν στην ΑΦΘΑΡΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ πλέον γη, μαζί με όλους τους άλλους ανθρώπους, παράλληλα θα βιώνουν και την ουράνια ζωή, καθώς θα παραμένουν αιώνια ενωμένοι με την άκτιστη Χάρη τού Θεού, βιώνοντας αυτό που στην Αγία Γραφή ονομάζεται: Βασιλεία τού Θεού. Μόνο που ενώ οι σημερινοί άγιοι τη βιώνουν με παροδικότητα, τότε θα το βιώνουν αδιάκοπα.

Με την ελπίδα ότι αυτά κίνησαν το ενδιαφέρον τού αναγνώστη, ας ξεκινήσουμε λοιπόν, να πούμε λίγο περισσότερα για τη λογική όλων αυτών, και να δώσουμε και δεσμούς για εκτενή τους τεκμηρίωση:

3. Τι είναι η ψυχή για την Ορθόδοξη πίστη

Όπως και η εταιρία Σκοπιά παραδέχεται στο βιβλίο της: "Πώς να συζητάτε λογικά από τις Γραφές", η λέξη: "ψυχή" είναι μία πολυσήμαντη λέξη. Γι' αυτό άλλοτε σημαίνει απλά τη ζωή, άλλοτε τον ίδιο τον άνθρωπο, και άλλοτε την υπόσταση τού ανθρώπου. Και όλες αυτές τις έννοιες μπορεί κάποιος να τις εντοπίσει πολλές φορές στην Αγία Γραφή, και πρέπει κάθε φορά να κατανοεί κάποιος τη σωστή έννοια από τα συμφραζόμενα, και όχι να γενικεύει μόνο μία από τις έννοιες τής λέξης.

Η Εκκλησία διαφωνεί ριζικά με την ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ αθανασία τής ψυχής, που θεωρεί την ψυχή ως άναρχη και κατά φύσιν αθάνατη, επειδή κάτι τέτοιο θα έκανε την ψυχή συναιώνια με τον Θεό και όχι δημιούργημα τού Θεού. Αντιθέτως, εμείς οι Χριστιανοί πιστεύουμε ότι η ψυχή δημιουργείται από τον Θεό, μαζί με το σώμα. Μάλιστα είναι μία από τις αναδυόμενες ιδιότητες τής λειτουργίας τού σώματος, ως προσωπικότητα στον άνθρωπο, ή ως απλώς ζωή στα ζώα.

Δεν είναι ένα "δεύτερο φυσικό συστατικό" τού ανθρώπου, γιατί κάτι τέτοιο θα έκανε τον άνθρωπο να έχει δύο φύσεις. Σε αυτό που λέμε "ψυχή", ο Θεός βάζει τη "στάμπα" Του, την "εικόνα" Του, όπως μια σταμπαρισιά σε ένα ψωμί είναι κάτι υπαρκτό μεν, αλλά δεν είναι κάτι διαφορετικό ως συστατικό, από το ίδιο το ψωμί. Έτσι και εμείς, δεν δεχόμαστε το ειδωλολατρικό δόγμα, που θέλει την ψυχή να είναι δήθεν, "κομμάτι τού Θεού". Δεν δεχόμαστε ότι είναι μία δεύτερη συστατική φύση, παράλληλη με το σώμα. Αντιθέτως, είναι δημιούργημα τού Θεού, με χρονική αρχή όπως το σώμα.

Αυτό σημαίνει ότι η ψυχή κανονικά θα έπρεπε να διαλυθεί με τον θάνατο τού σώματος, όπως η ψυχή τών ζώων, που κατά τους αγίους πατέρες έχει μόνο "ενέργεια", και όχι "ουσία" όπως τού ανθρώπου, καθώς ο Θεός ΕΠΕΙΔΗ ΘΕΛΕΙ ως Παντοδύναμος, τη μορφώνει ως αιώνια σταμπαρισιά τής δικής Του εικόνας.

Ο αναγνώστης Μάρτυρας τού Ιεχωβά, μπορεί αυτό να το καταλάβει με ένα παράλληλο τής δικής του θρησκείας: Κατά την πίστη τής Σκοπιάς, οι 144.000 όταν πεθαίνουν, δεν εξαφανίζονται, αλλά παίρνουν ένα νέο ουράνιο σώμα και με αυτό συνεχίζουν να ζουν στον ουρανό. Ομοίως κι εμείς λέμε ότι με το θάνατο τού σώματος ο Θεός διατηρεί την ψυχή κατά χάριν, δίνοντάς της έναν νέο φορέα στη θέση τού σώματος, τη Χάρη τού Αγίου Πνεύματος, ώστε να μη διαλυθεί. Γιατί η ψυχή συνεχίζοντας να ζει σε νέο φορέα, εξασφαλίζει ότι αυτός που θα αναστηθεί, θα είναι ο ίδιος που πέθανε, και όχι κάποιος που απλώς του μοιάζει και θυμάται τα ίδια πράγματα. Δηλαδή η ψυχή είναι ο φορέας τής προσωπικότητας τού ανθρώπου, γι' αυτό και δεν πρέπει να διαλυθεί.

4. Προσδοκία ανάστασης σε Άδη και Παράδεισο ψυχών

Ο άνθρωπος πλάσθηκε με σώμα, και πλάσθηκε για να ζει στη γη. Δεν πλάσθηκε ούτε για να γίνει άγγελος, ούτε για να παραμείνει ψυχή χωρίς σώμα. Γι' αυτό και ΟΛΟΙ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ οι άνθρωποι, αναμένουν ανάσταση νεκρών, δικαίων και αδίκων.

Αυτό σημαίνει ότι η κατάσταση τών νεκρών, που απομένουν χωρίς σώμα ως ψυχές, είναι ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ, ως την ανάσταση, όπου θα ενωθούν και πάλι με το σώμα τους.

Των μεν δικαίων περιμένουν στην παρουσία τού Θεού, στην ουράνιο παράδεισο τών ψυχών, των δε αδίκων, στον Άδη, που όμως δεν έχει καμία σχέση με την Κόλαση, έστω και αν κάποιοι τα μπερδεύουν.

Όταν όμως μιλάμε για Άδη και για Παράδεισο τών ψυχών, δεν πρέπει να φανταζόμαστε κάποιο "τόπο", καθώς οι ψυχές δεν βρίσκονται πλέον στον κοινό μας χωροχρόνο αλλά υπό τη Χάρη τού Άχρονου Θεού, (κάτι που κάποιοι το αποκαλούν μεταφορικά: "μνήμη Θεού"), αλλά πρόκειται για μία κατάσταση.

Η κατάσταση τού Άδη είναι κατώτερης ποιότητας από τη σωματική ζωή στη γη, γι' αυτό και ο Άδης συμβολίζεται ως "υπόγειος", δηλαδή κατώτερος και σκοτεινός. Αντίστοιχα, επειδή οι ψυχές τών δικαίων παίρνουν πρόγευση τής παρουσίας τού Χριστού κατά την Ανάσταση και βρίσκονται κοντά Του, παρά την έλλειψη σωματικής ζωής, ακριβώς λόγω τής ευφροσύνης που νιώθουν κοντά στον αγαπημένο τους Ιησού Χριστό, λέμε ότι βρίσκονται στον ουρανό, δηλαδή σε μια ανώτερη κατάσταση από αυτή στην οποία ο Χριστός ακόμα αναμένεται να γυρίσει.

Συνεπώς, η κατάσταση εκείνη κατά την οποία μία ψυχή βρίσκεται μακριά από τον Χριστό, ή κοντά του, χαρακτηρίζεται ως "Άδης", ή "Παράδεισος", κατά το αγιογραφικό: "Χορτασμός ευφροσύνης είναι το πρόσωπό Σου". Και ακριβώς επειδή οι μεν δίκαιοι ευφραίνονται με τη Χάρη τού Αγίου Πνεύματος που τους διατηρεί σε ύπαρξη ως ψυχές, ενώ οι άδικοι δυσφορούν από αυτή την αγιοπνευματική μορφή ύπαρξης που απεχθάνονται, νιώθουν οι μεν ευτυχείς, οι δε δυστυχείς και σε οδύνες.

Οι προ Χριστού ψυχές, δικαίων και αδίκων, περίμεναν όλες στον Άδη, καθώς ο Χριστός ακόμα δεν είχε ενανθρωπίσει, και δεν μπορούσαν οι δίκαιοι να απολαύσουν την παρουσία Του, όπως οι μετά Χριστόν ψυχές.

Και πάλι όμως, οι δίκαιες ψυχές, αν και βρίσκονταν τότε σε κατώτερη κατάσταση από την επίγεια ζωή τους, ακόμα και στον Άδη ευφραίνονταν με τη συντροφιά τών αγίων ψυχών που ήταν κοντά τους. Μία κατάσταση ευφροσύνης που οι Ισραηλίτες την ονόμαζαν "κόλπο τού Αβραάμ", στην οποία κατάσταση αναφέρθηκε και ο Κύριος Ιησούς Χριστός στην περιγραφή τής παραβολής Του, με τον Πλούσιο και τον Λάζαρο.

Ο Άδης λοιπόν, είναι μία προσωρινή κατάσταση αναμονής και ΦΥΛΑΞΗΣ τών ψυχών για ανάσταση, και θα πάψει να υφίσταται την ημέρα τής Παρουσίας τού Κυρίου μας, όπως θα πάψει να υφίσταται και ο ουράνιος παράδεισος τών ψυχών, καθώς θα αντικατασταθεί με τον επίγειο Παράδεισο τών σωμάτων.

5. Οι δύο αναστάσεις

Στο σημείο αυτό, πρέπει να πούμε ότι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί εδώ και 2000 χρόνια, αντιλαμβανόμαστε διαφορετικά από τους Μάρτυρες τού Ιεχωβά τις "δύο αναστάσεις".

Πρώτη Ανάσταση είναι η ανάσταση τής ψυχής με τη λήψη τού Αγίου Πνεύματος, που κάνει τον άνθρωπο συμπολίτη τού Θεού και τών Αγίων, και τον ανεβάζει ΑΠΟ ΤΩΡΑ στον ουρανό, σε κατάσταση φωτισμού, κατά την οποία συνομιλεί άμεσα με τον Θεό, όπως όλοι οι ανά τους αιώνες πιστοί.

Δεύτερη Ανάσταση είναι η ανάσταση τών σωμάτων, όταν τα νεκρά σώματα θα ανασχηματισθούν ΑΦΘΑΡΤΑ ΠΛΕΟΝ στην αφθαρτοποιημένη Καινή Γη, και θα ζωοποιηθούν λαμβάνοντας πίσω τις ψυχές τους.

Αυτό φυσικά σημαίνει ότι ΔΕΝ υπάρχουν δύο διαφορετικές κλίσεις, η μία δήθεν για τον ουρανό και η άλλη δήθεν για τη γη, αλλά ΟΛΟΙ θα αναστηθούν σε επίγεια ζωή, και απλώς οι άγιοι, ως ψυχές, μόνο προσωρινά παραμένουν στον ουρανό εκτός γης. Μόνο που όπως είπαμε, η επίγεια ζωή, δεν θα είναι φθαρτή, με τροφές και ζωάκια όπως σήμερα, αλλά άφθαρτη, με πράγματα που "οφθαλμός δεν είδε και ωτίο δεν άκουσε", κατά την Αγία Γραφή.

Και ενώ η Πρώτη Ανάσταση (δηλαδή η ανάσταση τής ψυχής), συμβαίνει ήδη από τώρα, στους ζωντανούς ανθρώπους με το σώμα, η Δεύτερη ανάσταση τών σωμάτων, θα συμβεί κατά τη στιγμή τής Β'  Παρουσίας τού Χριστού, που θα είναι ορατή στο μέλλον και όχι αόρατη το 1914, και θα γίνει ταυτόχρονα με την ανάσταση τών σωμάτων.

6. Ο Μελλοντικός Αιώνας τής αφθαρσίας

Τη στιγμή τής παρουσίας τού Χριστού, ολόκληρη η κτίση θα μεταμορφωθεί και θα αφθαρτοποιηθεί, και οι ψυχές δικαίων και αδίκων θα επιστρέψουν στα καινούργια άφθαρτα σώματα που θα τους δώσει ο Θεός στην Καινούργια Γη.

Δεν θα μεσολαβήσει καμία 1000ετής μεσοβασιλεία, μια και η περίοδος αυτή τών 1000 ετών είναι συμβολική, και υπάρχει ήδη σήμερα.

Από τη στιγμή τής Ανάστασης τών σωμάτων ξεκινάει να υπάρχει ο ΕΠΙΓΕΙΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ τών δικαίων, και η ΕΠΙΓΕΙΑ ΚΟΛΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΕΒΩΝ.

Ο Θεός είναι αγάπη, και δεν έχει φτιάξει καμία κόλαση στην οποία να βασανίζει τον κόσμο. Ούτε θα επέτρεπε ποτέ στον διάβολο να φτιάξει κάποιον τέτοιο τόπο βασάνων. Ούτε θα σκότωνε ποτέ τα πλάσματά Του αιώνια, σε κάποιον "Αρμαγεδδώνα".

Ο Θεός αγαπάει το ίδιο πονηρούς και αγαθούς, δικαίους και αδίκους. Γι' αυτό στην ανάσταση θα αγκαλιάσει όλα του τα πλάσματα με την ίδια πύρινη αγάπη Του, και όλους θα τους βάλει να ζήσουν στην αφθαρτοποιημένη Καινούργια Του γη. Μόνο που ενώ οι δίκαιοι θα ευφραίνονται και θα τον βλέπουν ως Φως, οι ασεβείς που Τον μισούν, θα δυσανασχετούν, όχι μόνο επειδή θα λαμβάνουν τα πάντα από Αυτόν που μισούν για πάντα, αλλά και επειδή στην Καινούργια Γη δεν θα μπορούν να ικανοποιήσουν τα αμαρτωλά τους πάθη.

Οι άνθρωποι αυτοί, εν μέσω παραδείσου θα κολάζονται από το δικό τους μίσος, και θα "τρίζουν τα δόντια τους"!

Κόλαση και Παράδεισος λοιπόν, δεν θα είναι κάποιος τόπος, αλλά ο Ίδιος ο Θεός. Για μεν τους δικαίους θα είναι ο Θεός "τα πάντα εν πάσι" ως Παράδεισος, για δε τους ασεβείς "τα πάντα εν πάσι" ως Κόλαση και αντικείμενο τού μίσους τους. Γιατί θα τους κολάζει η ίδια η αγάπη Αυτού που μισούν!

Σε αυτή την αφθαρτοποίημένη Καινούργια Γη, θα υπάρχει αιώνια εξέλιξη. Οι άνθρωποι με άφθαρτα σώματα, οι μεν ασεβείς θα βουλιάζουν "από σκότους εις σκότος" και το μίσος τους θα γιγαντώνεται κατά τού Θεού, οι δε δίκαιοι θα προοδεύουν "από φως σε φως", ομοιάζοντας όλο και περισσότερο στον Κύριο Ιησού Χριστό, σε όλη την αιωνιότητα.

Αυτοί που θα ομοιάσουν με τον Κύριο Ιησού Χριστό, θα είναι μέτοχοι, όχι μόνο τού επιγείου άφθαρτου παραδείσου τών σωμάτων κατά τον Μέλλοντα Αιώνα, αλλά και τής Ουράνιας Βασιλείας, καθώς ενώ θα ζουν στην υλική και άφθαρτη γη, ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ θα βιώνουν με το πνεύμα τους, και την Άκτιστη Χάρη τού Θεού, βλέποντας τις Άκτιστες Ενέργειές Του, και βιώνοντας την ουράνια Ζωή Του. Το ίδιο δηλαδή που συμβαίνει και με τους σημερινούς αγίους, οι οποίοι ήδη βλέπουν τα επουράνια. Μόνο που σήμερα η κατάσταση αυτή είναι παροδική, ενώ τότε θα είναι διαρκής και αιώνια.

Οι ίδιοι άγιοι λοιπόν που θα ζουν στη γη, θα βλέπουν ταυτόχρονα και αδιάλειπτα και τα επουράνια. Αυτή είναι η Βασιλεία τού Θεού, και όχι απλά μία κυβέρνηση. Είναι η μετοχή στην ίδια τη Ζωή τού Θεού.

Αυτή είναι λοιπόν περιληπτικά η Ορθόδοξη πίστη για την μετά θάνατον ζωή και την ανάσταση. Και καλούμε τους  Μάρτυρες τού Ιεχωβά, να μη μείνουν σε αυτή τη σύντομη περιγραφή, αλλά να εξετάσουν προσεκτικά τους δεσμούς που δώσαμε στο άρθρο αυτό, ώστε να διαπιστώσουν ότι όλα αυτά, δεν είναι "ένα ακόμα δόγμα, μιας ακόμα θρησκείας", αλλά είναι η πίστη τής Χριστιανικής Εκκλησίας εδώ και 2000 χρόνια, αναλλοίωτη, όπως την άφησε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, και όπως την περιγράφει η Αγία Γραφή με πλήθος εδαφίων.

Δ'  Βιβλικός