Οι Ησυχαστικές Έριδες τού 14ου αιώνα

Ιστορική ανασκόπηση

Τού π. Ευάγγελου Μάγειρα

Αθήνα 2016.

Η ανατύπωση είναι ελεύθερη.

Προλογικό σημείωμα

Εισαγωγή

1. Σύντομη βιογραφία τού αγίου Γρηγορίου Παλαμά

2. Ιστορική ανασκόπηση τών ησυχαστικών ερίδων

3. Η ιστορική πορεία τού ησυχασμού

4. Το υπόβαθρο τής έριδας

• Α. Ουσιοκρατία και θεολογία των ακτίστων ενεργειών

• Β. Σχολαστικισμός και ησυχαστική θεολογία

5. Οι βασικές θεολογικές αρχές τών ησυχαστών

• A. Σχέση ουσίας και ενεργειών

• B. Η θύραθεν παιδεία

6. Η σημασία τής νίκης τών ησυχαστών

Επίλογος

Βιβλιογραφία

Το παρόν σύγγραμμα εκδόθηκε το 2015 στην Ιαπωνική γλώσσα με τον τίτλο 十四世紀の論争と聖グレゴリオス·パラマスの神学 σε μετάφραση της κ. Ελένης Λύγδα-Κικουόκι.

Εισαγωγή

Στην παρούσα μελέτη μας θα ασχοληθούμε με τις ησυχαστικές έριδες του 14ου αιώνα. Μέσα από την παράθεση της προγενέστερης ησυχαστικής και θεολογικής παράδοσης, την ανάλυση των αιτίων που οδήγησαν στη διαφοροποίηση ανατολικής και δυτικής θεολογικής σκέψης, καθώς και την παρουσίαση της διδασκαλίας ησυχαστών και αντιησυχαστών, θα προσπαθήσουμε να καταδείξουμε ότι η διαμάχη είχε υπόβαθρο πολιτισμικό και θεολογικό. Στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών της έριδας συγκρούστηκαν το πνεύμα της Δύσης (με κυρίαρχο στοιχείο τον Ορθολογισμό) και η παραδοσιακή Ορθοδοξία, που αγωνιζόταν να μείνει πιστή στο πνεύμα της Αγίας Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας.

Η σημασία της νίκης των ησυχαστών, για την ανάπτυξη της αυτοσυνειδησίας των χριστιανών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και για τη διατήρηση της ορθόδοξης ταυτότητάς τους στα δύσκολα χρόνια, που λίγο μετά τις έριδες ακολούθησαν, ήταν τεράστια.