Βιβλιοκριτική τού Νικολάου Μαυρομάγουλου, για το βιβλίο - ιστορικό ντοκουμέντο:

Αναζητώντας την Χριστιανική Ελευθερία

Τού Ρέιμοντ Φρανς

πρώην μέλους τού Κυβερνώντος Σώματος τών Μαρτύρων τού Ιεχωβά

Και στα Ελληνικά!

Αθήνα 2010. Εκδόσεις: "Μορφή". Σελίδες 982. Μεγάλο σχήμα.

Για παραγγελίες τού βιβλίου: http://www.christianbook.gr

Το εξώφυλλο τού βιβλίου τού Ρέιμοντ Φρανς

1. Περί τής (καθυστερημένης) μετάφρασης τού βιβλίου

Αν και το βιβλίο αυτό, είναι επίσης αρκετά παλιό, όπως το προηγούμενο βιβλίο τού Ρέιμοντ, "Κρίση Συνείδησης", και παρά το ότι περιέχει και αυτό, εξ ίσου σημαντικά και εκπληκτικά ντοκουμέντα για την ιστορία τής εταιρίας Σκοπιά και τών Μαρτύρων τού Ιεχωβά που ξαφνιάζουν, μέχρι πρόσφατα δεν έγινε προσπάθεια από σοβαρούς Έλληνες πρώην Μάρτυρες τού Ιεχωβά να μεταφρασθεί στα Ελληνικά. Και ο λόγος ήταν, η προβληματική του πλευρά, με την εντελώς εσφαλμένη Εκκλησιολογία του, η οποία, όχι μόνο δεν οικοδομεί επαρκώς τον Χριστιανό αναγνώστη, και αυτόν που ψάχνει να βρει κατεύθυνση βγαίνοντας από τη Σκοπιά, αλλά μάλλον τον παραπληροφορεί και τον μπερδεύει, όσον αφορά την ιστορία τής αρχαίας Εκκλησίας. Οι Χριστιανοί (πλέον), πρώην Μάρτυρες τού Ιεχωβά, δεν θεωρήσαμε λοιπόν τόσο αναγκαίο να φροντίσουμε να μεταφρασθεί ενωρίτερα, (όπως είχαμε κάνει με το προηγούμενο βιβλίο τού Ρέιμοντ "Κρίση Συνείδησης"), παρά την εκπληκτική πληθώρα τών ντοκουμέντων που περιέχει και αυτό, για την Εταιρία Σκοπιά.

Αυτό λοιπόν που δεν φροντίσαμε εμείς, το φρόντισαν κάποιοι Προτεστάντες Ρωσσελιστικών απόψεων, που έκαναν τον κόπο να μεταφράσουν το ογκώδες αυτό βιβλίο, και να κάνουν διαθέσιμα και στην Ελληνική γλώσσα τα σημαντικά του ντοκουμέντα, αλλά και την εντελώς εσφαλμένη Εκκλησιολογία του, που φυσικά βολεύει τις Προτεσταντικές τους απόψεις.

Εμείς από την πλευρά μας, χαιρόμαστε που έχουμε πλέον διαθέσιμα τα ντοκουμέντα του για την εταιρία Σκοπιά στη γλώσσα μας. Από την άλλη μεριά όμως, θεωρούμε υποχρέωσή μας, κάποια στιγμή να παρουσιάσουμε και τα δικά μας ντοκουμέντα, που αποδεικνύουν εσφαλμένη την Εκκλησιολογία τού Ρέιμοντ, όπως (δυστυχώς) την εκθέτει στο εξαιρετικό (κατά τα άλλα) βιβλίο του. Γιατί δεν μας διαφεύγει ότι το βιβλίο αυτό θα το διαβάσουν πολλοί Μάρτυρες τού Ιεχωβά (κρυφά), αλλά και πολλοί πρώην Μάρτυρες τού Ιεχωβά. Και αν οι γνώσεις τους για την αρχαία Χριστιανική Εκκλησία είναι ελλειπής, (όπως είναι συνήθως όλων τών μη Ορθοδόξων Χριστιανών), θα μπερδευτούν και θα προσλάβουν εσφαλμένες βάσεις, για την νέα τους πορεία έξω από την οργάνωση τής Σκοπιάς.

2. Η εξαιρετική και τεκμηριωμένη πλευρά τού βιβλίου για την ιστορία τής Σκοπιάς

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με τη θετική πλευρά τού ογκώδους αυτού βιβλίου, με τα καταπληκτικά ντοκουμέντα που εκπλήσσουν, ακόμα και εμάς που ζήσαμε στην οργάνωση αυτή ένα σημαντικό μέρος τής ζωής μας.

Από την πρώτη στιγμή, ο αναγνώστης εκπλήσσεται από τα ντοκουμέντα και τα εντελώς τεκμηριωμένα στοιχεία που παρουσιάζονται στο βιβλίο αυτό, μέσα από έντυπα τής ίδιας τής οργάνωσης τής Σκοπιάς, αρχαία και νέα, μέσα από πρακτικά δικαστηρίων, από παρασκηνιακές συζητήσεις μελών τής ηγεσίας τής Σκοπιάς, από ομιλίες συνελεύσεων και εσωτερικών συνάξεων στελεχών τής οργάνωσης, και από κάθε άλλη πλευρά τής ζωής τών Μαρτύρων τού Ιεχωβά.

Ο Ρέιμοντ με μαεστρία παρουσιάζει (χωρίς να κουράζει) τον αναγνώστη, έναν τεράστιο όγκο δεδομένων, που καλύπτουν ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ, ολόκληρη την ιστορία τής οργάνωσης τής Σκοπιάς, από το πρώτο ξεκίνημα τού Ρώσσελ, ως τη στιγμή που γράφθηκε το βιβλίο, στα τέλη τού 20ού αιώνα. Φανερώνεται έτσι, διαχρονικά, η ιστορία τής Σκοπιάς, με τις αντιφατικές πρακτικές και πολιτικές της, με τους υπαίτιους τών αλλαγών, με τα "καπρίτσια" τού καθενός που αναλάμβανε την ηγεσία, και με τα πισωγυρίσματα παλαιού και νέου "φωτός", κατά τα συμφέροντα τής οργάνωσης σε κάθε περίσταση. Είναι εκπληκτικά τα σημεία εκείνα, στα οποία ο ίδιος ο Ρέιμοντ δεν έχει να πει τίποτα για να αναιρέσει κάποια δόγματα τής Σκοπιάς, παρά μόνο να δημοσιεύσει κείμενα από δικά τους έντυπα, στα οποία, οι ίδιοι αναιρούν θέσεις τους, που πριν ή αργότερα υιοθέτησαν!

Το όπλο τού Ρέιμοντ στη συγγραφή και συρραφή όλων αυτών τών ντοκουμέντων, είναι η πλούσια εμπειρία όλης τής ζωής του, που περιστράφηκε μέσα και γύρω από αυτή την οργάνωση, σε κάθε δυνατό "πόστο", από τη βάση ως την κορυφή τής ιεραρχίας, ακόμα και έξω απ' αυτή. Η πλούσια αυτή εμπειρία, (ίσως η πλουσιότερη που είχε ποτέ κάποιος γι' αυτή την οργάνωση, χωρίς να ανήκει πλέον σε αυτή), κάνει τη μαρτυρία του τόσο τεκμηριωμένη, που κανένας σοβαρός αναγνώστης δεν θα μπορούσε να αρνηθεί τα προφανή του και τεκμηριωμένα συμπεράσματα για το κάθε τι που παρουσιάζει ως ντοκουμέντο για τη Σκοπιά. Απλούστατα, τη γνωρίζει από κάθε πλευρά, από μέσα και από έξω, γι' αυτό και μας την παρουσιάζει "γυμνή" και απομυθοποιημένη από κάθε της πλευρά. Ο Ρέιμοντ έχοντας βιώσει για 90 και χρόνια, όλων τών ειδών τις εμπειρίες στην οργάνωση αυτή, και έξω απ' αυτή, εντοπίζει σωστά και τεκμηριωμένα κάθε πτυχή τής ζωής, τών δογμάτων, τών αποφάσεων και τών κινήτρων που έχουν ληφθεί σε αυτή, σε κάθε περίσταση και σε κάθε χρονική περίοδο. Το βλέμμα του διεισδυτικό και αντικειμενικό, εισχωρεί ως τα βαθύτερα κίνητρα και τις ψυχολογικές ανάγκες και αγκυλώσεις, που οδήγησαν μια ελεύθερη Προτεσταντική παρέα, στο να γίνει μία από τις πιο αυταρχικές σέκτες τής ιστορίας τών αιρέσεων.

Το μόνο που ίσως κουράζει τον αναγνώστη, είναι κάποια προβλήματα τού βιβλίου, που δεν οφείλονται στον συγγραφέα, αλλά στη μετάφραση. Για παράδειγμα, αντί να χρησιμοποιηθεί το αρχαίο κείμενο τής Αγίας Γραφής, στα χωρία που παρατίθενται, οι μεταφραστές (ως Προτεστάντες που είναι), προτίμησαν μία μετάφραση, (αυτή τού Βάμβα). Έτσι ο αναγνώστης δεν έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τα εδάφια από το πρωτότυπο κείμενο, αλλά από εσφαλμένες μεταφράσεις. Ένα άλλο πρόβλημα, είναι η αδόκιμη χρήση κάποιων όρων, σχετικών με την οργάνωση, όπως ο όρος "αρχηγείο", που ουδέποτε χρησιμοποιήθηκε από τους Έλληνες Μάρτυρες τού Ιεχωβά, και πρώην Μάρτυρες τού Ιεχωβά, και τους ξενίζει αρκετά. Ένα τρίτο πρόβλημα, είναι η ελλειπής χρήση εισαγωγικών, κατά την παράθεση κειμένων - ντοκουμέντων, που συχνά κάνει τον αναγνώστη να ψάχνει πού αρχίζει και πού τελειώνει μια παράθεση, και η υπογράμμιση (αντί για "έντονα γράμματα"), στα σημεία που πρέπει να τονισθούν, κάτι που κουράζει το μάτι κατά την ανάγνωση.

Παρ' όλα αυτά, πρόκειται για μια εκπληκτική δουλειά, τόσο τού ίδιου τού Ρέιμοντ, όσο και τών μεταφραστών, που έκαναν τον κόπο να μεταφέρουν στη γλώσσα μας ένα τόσο σημαντικό αλλά και τόσο ογκώδες ιστορικό ντοκουμέντο, για την παναίρεση τής εποχής μας, την οργάνωση τής Σκοπιάς. Ο Θεός να τους ευλογήσει για τον κόπο τους.

Προσωπικά το συνιστώ σε κάθε Μάρτυρα τού Ιεχωβά και σε κάθε πρώην Μάρτυρα, αλλά και σε κάθε έναν που θέλει να γνωρίσει τεκμηριωμένα την ιστορία και την υπόσταση τής οργάνωσης τής Σκοπιάς. Αρκεί να μη λάβουν υπ' όψιν τους τα λάθη τής Προτεσταντικής Εκκλησιολογίας τού βιβλίου, για την οποία θα μιλήσω στην επόμενη ενότητα.

3. Η εσφαλμένη και ανεπαρκής ερμηνεία τού βιβλίου για την ιστορία τής αρχαίας Εκκλησίας

Από την άλλη πλευρά, έχοντας ορισμένα Προτεσταντικής προέλευσης ΕΣΦΑΛΜΕΝΑ δεδομένα στο μυαλό του, δεν μπορούσε ούτε να κατανοήσει, συχνά ούτε καν να διανοηθεί, την πραγματική διάσταση τών όσων νόμιζε ότι κατανοεί, για την αρχαία (αλλά και τη σύγχρονη) Εκκλησία. Εντελώς εσφαλμένα Προτεσταντικά δόγματα, όπως το "Μόνο η Γραφή", τα περί δήθεν "Αποστασίας" τής Εκκλησίας, τα περί "αόρατης Εκκλησίας", η Δυτική διάκριση "χαρίσματος" και "ηγεσίας", η "γνωσεοκρατική" κατανόηση τής πίστεως, μακριά από την "εν Πνεύματι" εμπειρία, η άγνοια τής έννοιας τού "ειδικού ιερατείου" τής Χριστιανικής Εκκλησίας και η άγνοια τής κομβικής σημασίας τής Θείας Ευχαριστίας και τού Επισκόπου στην ενότητα τής Εκκλησίας, χρωμάτισαν με εσφαλμένες εντυπώσεις τα όσα κατανοούσε διαβάζοντας αποσπασματικά τους Αποστολικούς Πατέρες και τα όσα έγραφαν, (και μάλιστα αποδεχόμενος ερμηνείες "από δεύτερο χέρι" για όλα αυτά, (τις οποίες παραθέτει στο βιβλίο του). Παράλληλα, οι Προτεσταντικές παρανοήσεις τής έννοιας τής Αποστολικής Διαδοχής, τής έννοιας τών δογμάτων που διατυπώθηκαν στις Οικουμενικές Συνόδους, ο ρόλος τής Συνοδικότητας και ο τρόπος εφαρμογής της, η άγνοια τής Ορθόδοξης χρήσης τής λέξεως: "Εκκλησία", η άγνοια τής Εκκλησίας ως πνευματικού νοσοκομείου, και η σωτηριολογία τής Εκκλησίας, είναι επί πλέον αιτίες που παραπλάνησαν τον Ρέιμοντ στις ερμηνείες του για όλα αυτά.

Την κατάσταση αυτή δυσκόλεψε ακόμα περισσότερο, η στρεβλή εντύπωση τού Ρέιμοντ για την πορεία τής Εκκλησίας και την κατάληξή της, λόγω τής Προτεσταντικής ψύχωσης, να την ταυτίζουν με την αίρεση τού Παπισμού, (η οποία στην πραγματικότητα αποσχίσθηκε από την Εκκλησία γύρω στον 10ο αιώνα). Η αυταρχική και πυραμιδοειδής μορφή τού Παπισμού την οποία έχει αυτός υπ' όψιν του, χρωματίζει εμφανώς την κατανόηση τού Ρέιμοντ για την έννοια πληθώρας πρακτικών και εννοιών, που στην Εκκλησία είχαν και έχουν εντελώς διαφορετική διάσταση από αυτή που διαμόρφωσε η Παπική πλάνη. Όμως αυτό ο Ρέιμοντ το αγνοεί, και περιορίζει την κατανόησή του σε Παπικά κακέκτυπα τών Εκκλησιαστικών εννοιών και πρακτικών. Αγνοεί πλήρως την έννοια όλων αυτών τών εννοιών, στην αυθεντική πρωτοχριστιανική τους μορφή, όπως τα διατήρησε μέχρι σήμερα η μία και μοναδική Εκκλησία τού Κυρίου, η Ορθόδοξη.

Έτσι, ο Ρέιμοντ κάνει το λάθος να παρασύρεται από τις ομοιότητες φράσεων τών αξιωματούχων τής Σκοπιάς, με φράσεις αρχαίων αποστολικών πατέρων, και να ταυτίζει τη σημασία τους! Δεν φαντάζεται ότι η ομοιότητα είναι μόνο επιφανειακή, και ότι οι φράσεις κρύβουν βαθύτατες διαφορές εννοιών και πρακτικών. Γι' αυτό κάνει το λάθος να "χτίζει" την αφήγηση τού βιβλίου του, σε μια "φόρμα" ομοιοτήτων, και να καταλήγει στο εντελώς εσφαλμένο συμπέρασμα, ότι "όπως τότε η Εκκλησία αποστάτησε κυνηγώντας την εξουσία και τον πειθαναγκασμό τών αρχαίων Χριστιανών, έτσι και στους δύο τελευταίους αιώνες, η οργάνωση τής Σκοπιάς ακολούθησε μια παρόμοια πορεία, και έγινε τόσο αυταρχική". Και αυτός ακριβώς ο παραλληλισμός, είναι το τρωτό μέρος τού βιβλίου του, που δυστυχώς ο Ρέιμοντ φροντίζει να μας το υπενθυμίζει σε κάθε ευκαιρία, καταστρέφοντας κατά το ήμισυ, ένα τόσο αξιόλογο έργο σαν το βιβλίο του αυτό.

Δυστυχώς ο Ρέιμοντ, επειδή "κάηκε στο χυλό, φυσάει και το γιαούρτι"! Η επιφανειακή ομοιότητα φράσεων, τον κάνει να μπερδεύει την πορεία τής σέκτας τής Σκοπιάς, με την πορεία τής αρχαίας Εκκλησίας. Δεν του περνάει καν από το μυαλό το γεγονός, ότι αρχαίες Χριστιανικές φράσεις και πρακτικές, στην πραγματικότητα αντιγράφηκαν από τη Σκοπιά ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΜΕΝΕΣ, και γι' αυτό μοιάζουν επιφανειακά. Θεωρεί την ταύτιση απόλυτη και χαρακτηριστική, και αυτό τον οδηγεί στο άλλο άκρο. Ολισθαίνει από τη λογική τής σέκτας, την οποία γνώρισε στη Σκοπιά, στο αντίθετο άκρο τής "ασυδοσίας", που είναι τόσο συχνή στους "αδογμάτιστους" Προτεστάντες.

Ο Ρέιμοντ, έχοντας πίσω του αμέτρητες δεκαετίες αυταπάρνησης και προσφοράς, για εκείνο που κάθε φορά θεωρούσε "θέλημα τού Θεού", και έχοντας θυσιάσει κυριολεκτικά τη ζωή του ολόκληρη στην προσφορά του αυτή προς τους άλλους, σε μια προσπάθεια να τους οδηγήσει στον Θεό, δεν διανοήθηκε ούτε για μια στιγμή ότι ο ίδιος ουδέποτε βρήκε την Εκκλησία. Το ότι πέρασε από ένα Κυβερνών Σώμα μιας αίρεσης, δεν του επέτρεψε να διακρίνει τις ελλείψεις του σε πλήθος Εκκλησιολογικών τομέων, που πάντοτε θεωρούσε δεδομένους, χωρίς ποτέ να τεθούν ενώπιόν του υπό αμφισβήτηση. Γι' αυτό, στηριζόμενος σε εσφαλμένες βάσεις, κατ' ανάγκην καταλήγει και σε εσφαλμένα συμπεράσματα.

Σε αυτή την περιορισμένη βιβλιοκριτική, δεν είναι τού παρόντος να αναπτύξουμε και να αναλύσουμε βαθύτερα, τα Εκκλησιολογικά σφάλματα τού Ρέιμοντ. Αυτό σκοπεύουμε να το κάνουμε σε ξεχωριστό εκτενέστερο και ειδικότερο άρθρο. Εδώ όμως, οφείλω να αναφέρω επιγραμματικά ΜΕΡΙΚΕΣ από τις πολλές παρανοήσεις τού Ρέιμοντ, που αν τις αντιλαμβανόταν, ποτέ δεν θα έκανε αυτόν τον άτοπο παραλληλισμό, τής πραγματικής πτώσης τής σέκτας τής Σκοπιάς, με την εντελώς διαφορετική πρακτική και νικητήρια ιστορία τής αρχαίας Εκκλησίας, που ΜΟΝΗ, ως σήμερα διατήρησε εν Χριστώ, αλώβητο το Ευαγγέλιο και τη Χριστιανική ελευθερία. Γιατί ακόμα και στο κεντρικό του θέμα ο Ρέιμοντ, ακόμα και στο θέμα τής Χριστιανικής ελευθερίας, έχει μια πολύ περιορισμένη εικόνα τής έννοιας αυτής. Περιορίζει την ελευθερία αυτή, σε ελευθερία αποδοχής και εξέτασης δογμάτων, σε ελευθερία από δεσποτικές ηγεσίες και οργανωσιακά σχήματα. Δεν διανοείται καν το μέγεθος τής Χριστιανικής ελευθερίας, την οποία επαγγέλλεται η Εκκλησία τού Κυρίου μας, που είναι ελευθερία από τα πάθη, από τις ανάγκες, από το κατά φύσιν το ίδιο, από κάθε δέσμευση αυτού του κτιστού κόσμου, σε μια πορεία εν Χριστώ υπέρβασης παντός τού αισθητού, έξω ακόμα και από τον χωροχρόνο, για όσους οδηγούνται στην "επίγνωση" και ως "τέλειοι άνδρες" βλέπουν τον Θεό "πρόσωπο προς πρόσωπο", "έως τρίτου ουρανού".

Έτσι λοιπόν, ο Ρέιμοντ ΥΠΟΘΕΤΕΙ, (ή μάλλον αποδέχεται άκριτα και αναπόδεικτα), ξένες ερμηνείες με ψευδείς πληροφορίες άλλων, που ισχυρίζονται ότι δήθεν στις Συνόδους συμμετείχαν μόνο Επίσκοποι, (πράγμα εντελώς εσφαλμένο και ανιστόρητο), ότι δήθεν αυτοί οι Επίσκοποι επέβαλαν τις δογματικές τους ιδέες στην όλη Εκκλησία, (πράγμα επίσης λάθος, μια και οι Σύνοδοι ακυρώνονται αν δεν γίνουν αποδεκτές από το ΣΩΜΑ τής Εκκλησίας). Και ούτε ποτέ οι Σύνοδοι αλλάζουν οποιοδήποτε δόγμα τής Εκκλησίας, παρά μόνο διατυπώνουν ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΣΤΕΡΑ τα ήδη υπάρχοντα ΕΞ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΩΣ (από την Πεντηκοστή) δόγματα, για διευκρίνηση όσων αδυνατούν να κατανοήσουν σημαντικά θεολογικά ζητήματα.

Ο Ρέιμοντ μπερδεύει τον "διορισμό" ψευδο-πρεσβυτέρων τής Σκοπιάς, με τη ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ που γινόταν στην πρώτη Εκκλησία ΕΝ ΑΓΙΩ ΠΝΕΥΜΑΤΙ, και σύμφωνα με ΘΕΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ, μπερδεύει την Προτεσταντική αίρεση τού 16ου αιώνα: "μόνο η Γραφή", με την πρακτική τής αρχαίας Εκκλησίας, η οποία δεν στηριζόταν σε καμία Γραφή, αλλά αντιθέτως, η ίδια η Εκκλησία ήταν "στύλος και εδραίωμα τής αληθείας" (κατά την ίδια την Αγία Γραφή). Ισχυρίζεται ότι δήθεν όπως η Σκοπιά, έτσι και η αρχαία Εκκλησία σχημάτισε μία "οργάνωση", που έδινε "πνευματική δογματική τροφή" στον "λαό" τής Εκκλησίας, κάτι που ουδέποτε ήταν αλήθεια στην Εκκλησία, από τον πρώτο αιώνα ως σήμερα. Γιατί στην Εκκλησία, Ο ΚΑΘΕ Χριστιανός, είναι ελεύθερος εν Πνεύματι να κατανοήσει και να ερμηνεύσει την πίστη, σε όποια βαθμίδα τού ΣΩΜΑΤΟΣ τής Εκκλησίας και αν βρίσκεται, και όχι μόνο στην ηγεσία. Γιατί η ηγεσία για τη Χριστιανική Εκκλησία, δεν είναι παρά μόνο ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ τού Σώματος, και έχει τόση σύνδεση με την Κεφαλή της, τον Ιησού Χριστό, όσο και το τελευταίο απλό μέλος τής Εκκλησίας, που μπορεί και αυτό να λαμβάνει και να μεταδίδει προς τους αδελφούς του κατά τη χάρη που του δόθηκε. Και ότι στην Εκκλησία τού Κυρίου, δεν είναι καθόλου σπάνιο, Επίσκοποι να ΥΠΟΤΑΣΣΟΥΝ τις γνώσεις τους σε απλούς αγιασμένους πιστούς, (να τους έχουν ακόμα και Πνευματικούς!!!), οι οποίοι όμως προόδευσαν σε μια ζωντανή προσωπική σχέση με τον Θεό, και είδαν τον Παντοδύναμο "πρόσωπο προς πρόσωπο", ώστε να μπορούν να μιλήσουν για την εμπειρία τους, με τρόπο σύμφωνο με τη διαχρονική παράδοση τής Εκκλησίας.

Ο Ρέιμοντ δεν δείχνει να φαντάζεται, ότι στην Ορθόδοξη Εκκλησία τού Κυρίου, και ΤΟΤΕ, και ΤΩΡΑ, ο κάθε Επίσκοπος, είναι ίσος με ΚΑΘΕ ΑΛΛΟΝ Επίσκοπο, και δεν έχει την παραμικρή αρμοδιότητα στη διπλανή Επισκοπή, είτε είναι Αρχιεπίσκοπος, είτε Πατριάρχης. Δεν δείχνει να φαντάζεται, ότι στην Εκκλησία, στο "σπιτικό" τού Κυρίου μας, υπάρχουν πολλοί "πιστοί και φρόνιμοι δούλοι", αλλά και πολλοί "πονηροί δούλοι", όπως δείχνουν και οι 7 επιστολές τού Κυρίου προς τους Επισκόπους τών 7 Εκκλησιών τής Αποκάλυψης. Δεν δείχνει να κατανοεί, ότι "η εν καιρώ τροφή" που δίνουν οι Επίσκοποι αυτοί στους συνδούλους τους, ΔΕΝ είναι τόσο η "δογματική" τροφή, (η οποία στην Εκκλησία είναι κυρίως θέμα ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ και όχι διαβάσματος), αλλά κυρίως η βρώση και πόση τού Σώματος και τού Αίματος στη Θεία Ευχαριστία, που είναι η κατ' εξοχήν λειτουργία τών Επισκόπων, η "Θεία Λειτουργία". Εκεί γίνεται ΟΡΑΤΗ η Εκκλησία τού Κυρίου, σε όλους τους αιώνες, αδιάσπαστα και φανερά προς όλους.

Αυτή είναι η πλέον δημοκρατική και αντι-οργανωσιακή διευθέτηση που υπάρχει στον κόσμο, χωρίς καταναγκασμούς, χωρίς "πυραμιδοειδείς εξουσίες", χωρίς ταξικές και ηγετικές διακρίσεις, χωρίς "αποκλειστικότητες σχέσεως" με τον Θεό, και χωρίς οποιουδήποτε είδους καταναγκασμό και κατάκριση, ακόμα και προς όσους δεν δύνανται να υποταχθούν!

Περισσότερα όμως για όλα αυτά τα οποία "διέφυγαν" τού Ρέημοντ Φρανς στο δεύτερο αυτό βιβλίο του, ευελπιστούμε να αναλύσουμε εκτενέστερα, (Θεού θέλοντος), σε μελλοντικό μας άρθρο.

Ν. Μ.